DOI Artikel:
Galicka, Izabella; Sygietyńska-kwoczyńksa, Hanna: "Rękoymie dwie mosiężne" w Miszewie Murowanym
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0104
100
IZABELLA GALICKA, HANNA SYGIETYŃSKA-KWOCZYŃSK.A
czasu traciła jednak swoje pierwotne funkcje (il. 20). Poświęcił im swą ciekawą rozprawę Hahnloser37.
Pierwszą z tych funkcji było składanie przysięgi przy pierścieniu — iurare ad portant ecclesiae.
Uchwycenie pierścienia było dowodem prawdomówności, wściekłe zaś lwie paszcze, trzymające
w zębach pierścienie, miały odstraszać od krzywoprzysięstwa. Kolejną rolą było traditio per annulum,
czyli przekazanie przez pierścień. W tym wypadku dotknięcie pierścienia potwierdzało prawo dziedzi-
czenia czy też objęcia domu w posiadanie. Trzecim wreszcie najważniejszym znaczeniem było petitio
immunitatis ecclesiae — prawo wolności zapewnianej przez Kościół.
Antaby miszewskie ani dzisiaj, ani w połowie XV w., nie spełniały już żadnej z tych pierwotnych
funkcji, poza rolą czysto estetyczną i dekoracyjną. Jako uchwyt do otwierania drzwi (a raczej
zamykania) nie były zbyt pomocne (niemniej jednak blisko pięćset pięćdziesiąt lat używania wyrobiło
nieco otwory, przez które przeciągnięte są pierścienie). Nie pełniły tu funkcji kołatek, zapewne bowiem
od początku znajdowały się wewnątrz świątyni, a zresztą nie miały niezbędnego w kołatkach kolca —
zgrubienia na pierścieniu, oraz odboju przytwierdzonego do skrzydła drzwi. Ich moc sądownicza
i funkcja prawna w tych czasach już nie działała, a energiczny proboszcz Jakub niewątpliwie
załatwiał swoje sprawy i spory majątkowe innymi już sposobami aniżeli traditio per annulum.
Umieszczone we wnętrzu, nie dawały już możliwości azylu i może jedynie w nazwie „rękojmia",
użytej w dawnych wizytacjach, doszukiwać by się można echa owego petitio immunitatis ecclesiae —
zapewnianego przez Kościół przywileju immunitetu.
-,7 H. R. Hahnloser. Urkunden zur Bedeutung des Tiirrings, Festschrift fur Erich Meyer, Hamburg 1957. s. 125—146.
IZABELLA GALICKA, HANNA SYGIETYŃSKA-KWOCZYŃSK.A
czasu traciła jednak swoje pierwotne funkcje (il. 20). Poświęcił im swą ciekawą rozprawę Hahnloser37.
Pierwszą z tych funkcji było składanie przysięgi przy pierścieniu — iurare ad portant ecclesiae.
Uchwycenie pierścienia było dowodem prawdomówności, wściekłe zaś lwie paszcze, trzymające
w zębach pierścienie, miały odstraszać od krzywoprzysięstwa. Kolejną rolą było traditio per annulum,
czyli przekazanie przez pierścień. W tym wypadku dotknięcie pierścienia potwierdzało prawo dziedzi-
czenia czy też objęcia domu w posiadanie. Trzecim wreszcie najważniejszym znaczeniem było petitio
immunitatis ecclesiae — prawo wolności zapewnianej przez Kościół.
Antaby miszewskie ani dzisiaj, ani w połowie XV w., nie spełniały już żadnej z tych pierwotnych
funkcji, poza rolą czysto estetyczną i dekoracyjną. Jako uchwyt do otwierania drzwi (a raczej
zamykania) nie były zbyt pomocne (niemniej jednak blisko pięćset pięćdziesiąt lat używania wyrobiło
nieco otwory, przez które przeciągnięte są pierścienie). Nie pełniły tu funkcji kołatek, zapewne bowiem
od początku znajdowały się wewnątrz świątyni, a zresztą nie miały niezbędnego w kołatkach kolca —
zgrubienia na pierścieniu, oraz odboju przytwierdzonego do skrzydła drzwi. Ich moc sądownicza
i funkcja prawna w tych czasach już nie działała, a energiczny proboszcz Jakub niewątpliwie
załatwiał swoje sprawy i spory majątkowe innymi już sposobami aniżeli traditio per annulum.
Umieszczone we wnętrzu, nie dawały już możliwości azylu i może jedynie w nazwie „rękojmia",
użytej w dawnych wizytacjach, doszukiwać by się można echa owego petitio immunitatis ecclesiae —
zapewnianego przez Kościół przywileju immunitetu.
-,7 H. R. Hahnloser. Urkunden zur Bedeutung des Tiirrings, Festschrift fur Erich Meyer, Hamburg 1957. s. 125—146.