DOI Artikel:
Daranowska-Lukaszewska, Joanna: O pewnej zielonej trumience
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0212
208
JOANNA DARANOWSKA-ŁUKASZEWSKA
5. Christian I, elektor saksoński w trumnie, 1591, ryt. Heinrich Góding Starszy (?).
Wg F. W. H. Hollstein, German Etchings, Engravings and Woodcuts, Amsterdam, b.r., t. XXII, s. 172, poz. 10
Judyta18), stopień wyższy zaś to Matka Boska — zwyciężczyni szatana (tenże wije się pod księżycem
u jej stóp), orędowniczka dusz w sferach niebiańskich.
Na ostatek dodać trzeba, że pewien drobny szczegół ikonograficzny malowideł pokrywających
trumienkę wyklucza możliwość jej powstania po połowie XVIII w., a więc jako jednej z dwu
trumienek z 1782 r. Obie bowiem klęczące mniszki, które bez wątpienia noszą habity norbertańskie,
odziane są według reguł obowiązujących w klasztorze zwierzynieckim do ok. połowy XVIII w.,
kiedy to, za przełożeństwa ksieni Petroneli Poniatowskiej, uległ zmianie strój głowy zakonnic:
przednia część miękkiej chusty okrywającej głowę pod welonem i spadającej na piersi stała
się sztywna, załamana w szeroki poziomy fałd; usztywniła się też i podwyższyła tzw. główka
widoczna spod welonu nad czołem19.
Przy wielkich pracach koło rozbudowy i urządzenia kościoła Norbertanek na przełomie
XVI i XVII w. wykonano m. in. stalle do prezbiterium, które to stalle obecnie znajdują się
w chórze zakonnym20. Ich zapiecki w liczbie dziewiętnastu ozdobiono obrazami cyklu pasyjnego,
zapewne według nie znanych bliżej rozważań Męki Pańskiej, obfitujących w sceny apokryficzne.
Artyzm tych malowideł jest niezbyt wielki, lecz zarówno kompozycja poszczególnych przedstawień,
jak i szczegóły kostiumologiczne, architektura oraz rodzaj wyposażenia widocznych tam wnętrz
18 Kramarska-Anyszek, op. cit., s. 13 i przypis 14 na tejże s.
19 Nie istnieje żaden zapis o wprowadzeniu tej zmiany, jednakże w klasztorze zwierzynieckim panuje, potwierdzona
przez datowane przekazy ikonograficzne, opinia, że nastąpiło to za czasów Petroneli Poniatowskiej, która była ksienią
w 1. 1756- 1769.
20 Przeniesiono je tam w związku z przeróbką prezbiterium za czasów ksieni Magdaleny Otfinowskiej (1774— 1799);
por. też przypis 1 niniejszej pracy.
JOANNA DARANOWSKA-ŁUKASZEWSKA
5. Christian I, elektor saksoński w trumnie, 1591, ryt. Heinrich Góding Starszy (?).
Wg F. W. H. Hollstein, German Etchings, Engravings and Woodcuts, Amsterdam, b.r., t. XXII, s. 172, poz. 10
Judyta18), stopień wyższy zaś to Matka Boska — zwyciężczyni szatana (tenże wije się pod księżycem
u jej stóp), orędowniczka dusz w sferach niebiańskich.
Na ostatek dodać trzeba, że pewien drobny szczegół ikonograficzny malowideł pokrywających
trumienkę wyklucza możliwość jej powstania po połowie XVIII w., a więc jako jednej z dwu
trumienek z 1782 r. Obie bowiem klęczące mniszki, które bez wątpienia noszą habity norbertańskie,
odziane są według reguł obowiązujących w klasztorze zwierzynieckim do ok. połowy XVIII w.,
kiedy to, za przełożeństwa ksieni Petroneli Poniatowskiej, uległ zmianie strój głowy zakonnic:
przednia część miękkiej chusty okrywającej głowę pod welonem i spadającej na piersi stała
się sztywna, załamana w szeroki poziomy fałd; usztywniła się też i podwyższyła tzw. główka
widoczna spod welonu nad czołem19.
Przy wielkich pracach koło rozbudowy i urządzenia kościoła Norbertanek na przełomie
XVI i XVII w. wykonano m. in. stalle do prezbiterium, które to stalle obecnie znajdują się
w chórze zakonnym20. Ich zapiecki w liczbie dziewiętnastu ozdobiono obrazami cyklu pasyjnego,
zapewne według nie znanych bliżej rozważań Męki Pańskiej, obfitujących w sceny apokryficzne.
Artyzm tych malowideł jest niezbyt wielki, lecz zarówno kompozycja poszczególnych przedstawień,
jak i szczegóły kostiumologiczne, architektura oraz rodzaj wyposażenia widocznych tam wnętrz
18 Kramarska-Anyszek, op. cit., s. 13 i przypis 14 na tejże s.
19 Nie istnieje żaden zapis o wprowadzeniu tej zmiany, jednakże w klasztorze zwierzynieckim panuje, potwierdzona
przez datowane przekazy ikonograficzne, opinia, że nastąpiło to za czasów Petroneli Poniatowskiej, która była ksienią
w 1. 1756- 1769.
20 Przeniesiono je tam w związku z przeróbką prezbiterium za czasów ksieni Magdaleny Otfinowskiej (1774— 1799);
por. też przypis 1 niniejszej pracy.