Rocznik Historii Sztuki (17.1988)

414

JANINA WIERCIŃSKA

2. Wnętrze zamku Odrzykońskiego od strony południowo-zachodniej,
rys. 1865, drzeworyt niesygnowany (F. Zabłockiego?).
Wg „Tygodnik Ilustrowany", 1866, nr 362, s. I0l

długim cybuchu mieszczanin dobija z parą włościan targu o zająca, prowadzonego na sznurku
prosiaka i o jajka, stary Żyd siedzący na ziemi pod ścianą budynku, z nogami sięgającymi rynsztoka,
medytuje łub drzemie — obok spoczywają milczące chwilowo skrzypce. Domy drewniane w Wiśniczu,
1866 (il. 7), ujęte z żabiej perspektywy, prowadzą oko w głąb drewnianego podcienia, gdzie na
ławie pod oknem drzemie Żyd w lisiej czapie, podczas gdy obok dwoje dzieci bawi się beztrosko
spadłą mu z kolan księgą jak zabawką. Podobny fragment architektoniczny, tyle że w silniej jeszcze
zaakcentowanym skrócie, przedstawia rysunek Domy drewniane w Wiśniczu w czasie deszczu, 1868
(il. 8): tu głównym elementem, przyciągającym uwagę są wystające z dachów wydrążone belki,
pełniące funkcję rynien odprowadzających deszczówkę; rozmiary ich są przedziwnie wyolbrzymione,
a wylewające się z nich potoki wody oraz zaznaczone zróżnicowaną równoległą kreską strugi ulewy
zmieniają obrazek w apokaliptyczną wizję nieomal potopu. W Muzeum im. J. Matejki w Krakowie
zachował się szkic do tej kompozycji; widoczne jest w nim, jak bardzo owe belki-rynny narzuciły
się pamięci artysty swą niecodzienną, plastycznie interesującą formą, wartą zanotowania14.

14 Dom Matejki, nr inw. 94 019.