DOI Artikel:
Wyganowska, Wanda: O odkryciu polichromii bożnicy drewnianej w Gwoźdźcu pod Kołomyją
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0433
Rocznik Historii Sztuki, t. XVII
Ossolineum 1988
PL ISSN 0080-3472
WANDA WYGANOWSKA
O ODKRYCIU POLICHROMII BOŻNICY DREWNIANEJ
W GWOŹDŹCU POD KOŁOMYJĄ
„Jestem w istocie w tem położeniu, że łatwiej jest mi listownie pożegnać się z Wielmożnym
Panem Profesorem przed dzisiejszym mym wyjazdem do Paryża niż osobiście złożyć swe uszano-
wanie. Rozumiem to bardzo dobrze, ile żalu Pan Profesor może mieć do mnie [...], że z tyla
jego życzliwości, tyla prawdziwie serdecznej troskliwości i zajęcia się moją pracą i przyszłością
nie umiałem skorzystać w kierunku, który Pan Profesor uważał dla mnie za najodpowiedniejszy.
[...] Tymczasem składam moje najgłębsze uszanowanie Panu Profesorowi i najserdeczniejsze po-
dziękowanie za Jego tyloletnią pracę i trudy nad moim rozwojem umysłowym [...]. Odsyłam
wreszcie żądany mój elaborat «О bożnicy gwoździeckiej», o którą potrafiłem niestety pozwolić tyle
razy dopominać się daremnie wielmożnemu Panu Profesorowi, ale który dopiero teraz we Lwowie
odszukałem"1 (il. 2). List ten podpisał jako „wdzięczny i przywiązany uczeń" Karol Maszkowski,
wysyłając go 4 lutego 1894 r. do Mariana Sokołowskiego, pierwszego profesora historii sztuki na
Uniwersytecie Jagiellońskim2. Syn rektora politechniki lwowskiej, Karol Maszkowski, studiował w Kra-
kowie od 1888 r. równolegle historię sztuki u Sokołowskiego na Uniwersytecie i malarstwo w Szkole
Sztuk Pięknych, m.in. u profesora Władysława Łuszczkiewicza3. Pisał referaty seminaryjne u So-
kołowskiego o sztuce antycznej (m.in. o polichromii świątyń greckich)4, a następnie wraz z Łuszczkie-
wiczem brał udział w praktykach inwentaryzacyjnych, odbywanych na koszt Ministerstwa Oświaty
w Wiedniu w latach 1889— 1891, na trasie Kraków—Lwów5. Należy też podkreślić znaczną ro-
lę Komisji do Badań Historii Sztuki w Polsce6 Akademii Umiejętności. Przewodniczącym Ko-
misji był wówczas Władysław Łuszczkiewicz, a zasiadał w niej, obok Mariana Sokołowskiego,
m.in. Ludwik Wierzbicki, nadinspektor Kolei we Lwowie. Praca jego o Bożnicy w miasteczku
Jabłonowie nad Prutem zaprezentowana w pierwszej wersji w październiku 1887 na zebraniu Komisji7,
została przyjęta do druku w „Sprawozdaniach Komisji Historii Sztuki w Polsce" w listopadzie
tego roku8, ukończona w czerwcu 1888, a opublikowana w 2. z. IV t., który wyszedł na po-
1 List K. Maszkowskiego do M. Sokołowskiego, Kraków dn. 4 II 1894 r. Rkps Archiwum PAN w Krakowie,
sygn. tymczasowa PAU, WI-108, k. 2.
2 L. Kalinowski, Profesor Marian Sokołowski, [w:] 100-lecie Katedry Historii Sztuki na UJ. Sesja w r. 1983
(w druku).
3 M. Rzepińska, Władysław Łuszczkiewicz, malarz i pedagog, Kraków 1983.
4 Referat o polichromii świątyni greckiej wygłosił 10 II 1889. Zob. W. Wyganowska, Karol Zyndram Maszkowski
1868—1938. Malarz — pedagog — działacz. Praca doktorska na UW pod kier. prof. J. Starzyńskiego i A. Jakimowicza,
obroniona w 1977 r.
5 W. Wyganowska, Praktyki inwentaryzacyjne pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza, [w:] Podług nieba i zwy-
czaju polskiego (w druku).
6 J. Białostocki, Komitet Nauk o Sztuce, [w:] Komitety Naukowe PAN, II; Komitety nauk w dziedzinie społecznej,
Warszawa 1978, s. 131-140.
7 S. Tomkiewicz, Sprawozdania z posiedzeń K.H.S. (dn. 21. X. 1887), „Sprawozdania Komisji Historii Sztuki"
(dalej „Spr. K.H.S."), t. IV: 1891, s. XIII.
8 Ibid. (dn. 5. XI. 1887), s. XVI.
Ossolineum 1988
PL ISSN 0080-3472
WANDA WYGANOWSKA
O ODKRYCIU POLICHROMII BOŻNICY DREWNIANEJ
W GWOŹDŹCU POD KOŁOMYJĄ
„Jestem w istocie w tem położeniu, że łatwiej jest mi listownie pożegnać się z Wielmożnym
Panem Profesorem przed dzisiejszym mym wyjazdem do Paryża niż osobiście złożyć swe uszano-
wanie. Rozumiem to bardzo dobrze, ile żalu Pan Profesor może mieć do mnie [...], że z tyla
jego życzliwości, tyla prawdziwie serdecznej troskliwości i zajęcia się moją pracą i przyszłością
nie umiałem skorzystać w kierunku, który Pan Profesor uważał dla mnie za najodpowiedniejszy.
[...] Tymczasem składam moje najgłębsze uszanowanie Panu Profesorowi i najserdeczniejsze po-
dziękowanie za Jego tyloletnią pracę i trudy nad moim rozwojem umysłowym [...]. Odsyłam
wreszcie żądany mój elaborat «О bożnicy gwoździeckiej», o którą potrafiłem niestety pozwolić tyle
razy dopominać się daremnie wielmożnemu Panu Profesorowi, ale który dopiero teraz we Lwowie
odszukałem"1 (il. 2). List ten podpisał jako „wdzięczny i przywiązany uczeń" Karol Maszkowski,
wysyłając go 4 lutego 1894 r. do Mariana Sokołowskiego, pierwszego profesora historii sztuki na
Uniwersytecie Jagiellońskim2. Syn rektora politechniki lwowskiej, Karol Maszkowski, studiował w Kra-
kowie od 1888 r. równolegle historię sztuki u Sokołowskiego na Uniwersytecie i malarstwo w Szkole
Sztuk Pięknych, m.in. u profesora Władysława Łuszczkiewicza3. Pisał referaty seminaryjne u So-
kołowskiego o sztuce antycznej (m.in. o polichromii świątyń greckich)4, a następnie wraz z Łuszczkie-
wiczem brał udział w praktykach inwentaryzacyjnych, odbywanych na koszt Ministerstwa Oświaty
w Wiedniu w latach 1889— 1891, na trasie Kraków—Lwów5. Należy też podkreślić znaczną ro-
lę Komisji do Badań Historii Sztuki w Polsce6 Akademii Umiejętności. Przewodniczącym Ko-
misji był wówczas Władysław Łuszczkiewicz, a zasiadał w niej, obok Mariana Sokołowskiego,
m.in. Ludwik Wierzbicki, nadinspektor Kolei we Lwowie. Praca jego o Bożnicy w miasteczku
Jabłonowie nad Prutem zaprezentowana w pierwszej wersji w październiku 1887 na zebraniu Komisji7,
została przyjęta do druku w „Sprawozdaniach Komisji Historii Sztuki w Polsce" w listopadzie
tego roku8, ukończona w czerwcu 1888, a opublikowana w 2. z. IV t., który wyszedł na po-
1 List K. Maszkowskiego do M. Sokołowskiego, Kraków dn. 4 II 1894 r. Rkps Archiwum PAN w Krakowie,
sygn. tymczasowa PAU, WI-108, k. 2.
2 L. Kalinowski, Profesor Marian Sokołowski, [w:] 100-lecie Katedry Historii Sztuki na UJ. Sesja w r. 1983
(w druku).
3 M. Rzepińska, Władysław Łuszczkiewicz, malarz i pedagog, Kraków 1983.
4 Referat o polichromii świątyni greckiej wygłosił 10 II 1889. Zob. W. Wyganowska, Karol Zyndram Maszkowski
1868—1938. Malarz — pedagog — działacz. Praca doktorska na UW pod kier. prof. J. Starzyńskiego i A. Jakimowicza,
obroniona w 1977 r.
5 W. Wyganowska, Praktyki inwentaryzacyjne pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza, [w:] Podług nieba i zwy-
czaju polskiego (w druku).
6 J. Białostocki, Komitet Nauk o Sztuce, [w:] Komitety Naukowe PAN, II; Komitety nauk w dziedzinie społecznej,
Warszawa 1978, s. 131-140.
7 S. Tomkiewicz, Sprawozdania z posiedzeń K.H.S. (dn. 21. X. 1887), „Sprawozdania Komisji Historii Sztuki"
(dalej „Spr. K.H.S."), t. IV: 1891, s. XIII.
8 Ibid. (dn. 5. XI. 1887), s. XVI.