CRONICA TERRE PRUSSIE. BEILAGE 1.
22t
firmos colligentes singulis humanitatis officia plena impendebant animi puritate a, idem
hospitale magne devotionis diligentia procurantes donec adb adventuni1 Friderici illu-
stris ducis Swevie filii Friderici Romanorum inperatoris,
aspirans celi patriam qui mente fidelic
dumd omnia pro Cristo relinquere fervet, in isto
proposito terre sancte-e cito ferre
fortem succursum1, celere properans ita cursums
pervenit Armeniam cum turbis Theutonicorum,
quos deus armorum polit et virtus animorum.
Prob dolor hie subiit fata11 imperii dominator,
in celis cujus animam fovet ipse creator.
Cesar serviciis qui veri se dedit agni
profocatus1 aquis dat luctus semina magni.
Tandem cum predicti cives Bremenses et Lubecenses patriam suam revisere inten-
derent, ad instantiam ducis memorati et aliorum nobilium exercitus Cunrado-k et
camerario nomine Burchardo dictum hospitale cum Omnibus eleemosinis, que suffi-
cientes erant, et attinentiis presentarunt. Nullum quidem hospitale infirmorum in ex-
ercitu tune temporis exstitit preter illud. Nominati vero capellanus et camerarius se-
culi pompam renunciantes viam vite feliciter sunt ingressi, et suavi jugo domini sua
colla spontanee submittentes professionem2 humiliter susceperunt hospitale prescriptum
in honore sancte dei genitricis virginis Marie inchoantes, quod principali nomine
hospitale sancte Marie Theutonicorum in Jerusalem nuncuparunt ea spe et fiducia, ut
terra sancta Christiane cultui restituta in civitate sancta Jerusalem domus fieret ejus-
dem ordinis principalis, mater caput pariter et magistra. Nullas enim tune temporis
possessiones seu terras in mundo habebant3. Locus etiam, in quo tune manebant, ad
eos non spectabat. Sepe dictus itaque dux Fridericus istius exigue inchoationis pro-
mocioni divino intuitu diligenter intendens nuncios cum literis misit ad fratrem suum
Henricum illustrem regem Romanorum, qui factus est postea inperator, supplicans, ut
apud apostolicum Celestinum, qui tune ecclesie Romane tenuit principatum, confirma-
tionem hospitalis memorati promoveret, quod ab ecclesia Romana est privilegiis con-
a) D. setzt hier ein Punctum statt des Komma’s. b) ac D. c) D. bezeichnet die Versform nicht. d) dum
steht bei D. hinter relinquere, ist hier des Verses wegen vorangestellt. e) Hier ist offenbar etwas ausgefal-
len. In der deutschen Uebertragung (bei Dudik p. 55) steht hier: „dem heyligenn lannddt und der vorberurten
umblegung“. Obsesse würde in die Lücke passen. f) Das Komma steht bei D. hinter cursu. g) cursu D.
cursum scheint des Heimes wegen nöthig. h) fata vor subiit D. nachgestellt des Verses wegen. i) prae-
focatus? k) Hier scheint capellano oder capellano ducis zu fehlen, vgl. die Uebertragung p. 55.
Nr. V und Spinner Hist, geogr. Handatlas Nr. 45. Den Berg Turon im Nordosten der Stadt
und den Fluss Bellus südwärts von derselben erwähnt der Anonym, bei Bongarsius 2, 1163 :
rex cum exercitu reliquo montem proximum, quem vulgo Turonem dicunt, tentoriis figendis
elegit, ferner p. 1164 : Accon igitur venientes in loco, qui urbem et Turonem interjacet, ca-
stra metantur, und p. 1166 : Collis autem, quem Mahumeria dicunt, Turoni propinquus con-
surgit-- porro fluvium, qui urbi allabitur, Bellum nominant, vgl. Dudik. S. 42. Der
Nicolaus-Kirchhof zwischen dem Berge Turon und dem Flusse Bellus kann dem nach Osten
führenden Nicolaus-Thore gerade gegenüber gelegen haben.
1) Friedrich von Schwaben erreichte Accon am 8. October 1190 (Wilken Gesch. der
Kreuzzüge 4, 387 f. Voigt Gesch. Preussens, 2, 640 f.) und starb am 20. Januar 1191 (Wilken
4, 314). Das das deutsche Hospital vor Accon wirklich schon vor seiner Ankunft gegründet
sei, beweist eine Schenkungsurkunde König Guido’s und seiner Gemahlin Sybilla, datirt
medio Septembr. 1190 indict. 8, welche aus dem Codex ord. Theut. mscr. des Berliner Geh.
Staatsarchivs n. 41, p. 23 von Toeppen in dem Aufsatze über des deutschen Ordens Anfänge,
Neue Preuss. Prov. Bl. 1849, Bd. 1, S. 240 mitgetheilt ist: Concedimus . . . deo et hospitali
Alamannorum, quod est edificatum in honore Marie, domum meam in Accon ad faciendum
hospitale, illam videlicet, in qua Armeni et patrones solebant hospitari. Si vero dictam do-
mum dare non possumus, donamus eis plateam juxta dictam domum, ubi possint facere hos-
pitale ad voluntatem suam. Hoc autem donamus et concedimus per manum magistri Si-
brandi, qui hoc hospitale incepit et edificavit in obsidione Accon. Donamus eciam et conce-
dimus prescripto hospitali quatuor carrucatas terre in territorio Accon. Es scheint hienach,
dass der Hauptmann der Bürger, welchen das Hospital seinen Ursprung verdankt, Sie-
brand hiess.
2) Nämlich nach der Regel der Johanniter, wie aus dem Folgenden hervorgeht.
3) Die eben angeführte Schenkung konnte natürlich erst nach der Eroberung von Accon
vollzogen werden.
22t
firmos colligentes singulis humanitatis officia plena impendebant animi puritate a, idem
hospitale magne devotionis diligentia procurantes donec adb adventuni1 Friderici illu-
stris ducis Swevie filii Friderici Romanorum inperatoris,
aspirans celi patriam qui mente fidelic
dumd omnia pro Cristo relinquere fervet, in isto
proposito terre sancte-e cito ferre
fortem succursum1, celere properans ita cursums
pervenit Armeniam cum turbis Theutonicorum,
quos deus armorum polit et virtus animorum.
Prob dolor hie subiit fata11 imperii dominator,
in celis cujus animam fovet ipse creator.
Cesar serviciis qui veri se dedit agni
profocatus1 aquis dat luctus semina magni.
Tandem cum predicti cives Bremenses et Lubecenses patriam suam revisere inten-
derent, ad instantiam ducis memorati et aliorum nobilium exercitus Cunrado-k et
camerario nomine Burchardo dictum hospitale cum Omnibus eleemosinis, que suffi-
cientes erant, et attinentiis presentarunt. Nullum quidem hospitale infirmorum in ex-
ercitu tune temporis exstitit preter illud. Nominati vero capellanus et camerarius se-
culi pompam renunciantes viam vite feliciter sunt ingressi, et suavi jugo domini sua
colla spontanee submittentes professionem2 humiliter susceperunt hospitale prescriptum
in honore sancte dei genitricis virginis Marie inchoantes, quod principali nomine
hospitale sancte Marie Theutonicorum in Jerusalem nuncuparunt ea spe et fiducia, ut
terra sancta Christiane cultui restituta in civitate sancta Jerusalem domus fieret ejus-
dem ordinis principalis, mater caput pariter et magistra. Nullas enim tune temporis
possessiones seu terras in mundo habebant3. Locus etiam, in quo tune manebant, ad
eos non spectabat. Sepe dictus itaque dux Fridericus istius exigue inchoationis pro-
mocioni divino intuitu diligenter intendens nuncios cum literis misit ad fratrem suum
Henricum illustrem regem Romanorum, qui factus est postea inperator, supplicans, ut
apud apostolicum Celestinum, qui tune ecclesie Romane tenuit principatum, confirma-
tionem hospitalis memorati promoveret, quod ab ecclesia Romana est privilegiis con-
a) D. setzt hier ein Punctum statt des Komma’s. b) ac D. c) D. bezeichnet die Versform nicht. d) dum
steht bei D. hinter relinquere, ist hier des Verses wegen vorangestellt. e) Hier ist offenbar etwas ausgefal-
len. In der deutschen Uebertragung (bei Dudik p. 55) steht hier: „dem heyligenn lannddt und der vorberurten
umblegung“. Obsesse würde in die Lücke passen. f) Das Komma steht bei D. hinter cursu. g) cursu D.
cursum scheint des Heimes wegen nöthig. h) fata vor subiit D. nachgestellt des Verses wegen. i) prae-
focatus? k) Hier scheint capellano oder capellano ducis zu fehlen, vgl. die Uebertragung p. 55.
Nr. V und Spinner Hist, geogr. Handatlas Nr. 45. Den Berg Turon im Nordosten der Stadt
und den Fluss Bellus südwärts von derselben erwähnt der Anonym, bei Bongarsius 2, 1163 :
rex cum exercitu reliquo montem proximum, quem vulgo Turonem dicunt, tentoriis figendis
elegit, ferner p. 1164 : Accon igitur venientes in loco, qui urbem et Turonem interjacet, ca-
stra metantur, und p. 1166 : Collis autem, quem Mahumeria dicunt, Turoni propinquus con-
surgit-- porro fluvium, qui urbi allabitur, Bellum nominant, vgl. Dudik. S. 42. Der
Nicolaus-Kirchhof zwischen dem Berge Turon und dem Flusse Bellus kann dem nach Osten
führenden Nicolaus-Thore gerade gegenüber gelegen haben.
1) Friedrich von Schwaben erreichte Accon am 8. October 1190 (Wilken Gesch. der
Kreuzzüge 4, 387 f. Voigt Gesch. Preussens, 2, 640 f.) und starb am 20. Januar 1191 (Wilken
4, 314). Das das deutsche Hospital vor Accon wirklich schon vor seiner Ankunft gegründet
sei, beweist eine Schenkungsurkunde König Guido’s und seiner Gemahlin Sybilla, datirt
medio Septembr. 1190 indict. 8, welche aus dem Codex ord. Theut. mscr. des Berliner Geh.
Staatsarchivs n. 41, p. 23 von Toeppen in dem Aufsatze über des deutschen Ordens Anfänge,
Neue Preuss. Prov. Bl. 1849, Bd. 1, S. 240 mitgetheilt ist: Concedimus . . . deo et hospitali
Alamannorum, quod est edificatum in honore Marie, domum meam in Accon ad faciendum
hospitale, illam videlicet, in qua Armeni et patrones solebant hospitari. Si vero dictam do-
mum dare non possumus, donamus eis plateam juxta dictam domum, ubi possint facere hos-
pitale ad voluntatem suam. Hoc autem donamus et concedimus per manum magistri Si-
brandi, qui hoc hospitale incepit et edificavit in obsidione Accon. Donamus eciam et conce-
dimus prescripto hospitali quatuor carrucatas terre in territorio Accon. Es scheint hienach,
dass der Hauptmann der Bürger, welchen das Hospital seinen Ursprung verdankt, Sie-
brand hiess.
2) Nämlich nach der Regel der Johanniter, wie aus dem Folgenden hervorgeht.
3) Die eben angeführte Schenkung konnte natürlich erst nach der Eroberung von Accon
vollzogen werden.