Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Hirsch, Theodor [Editor]; Töppen, Max [Editor]; Strehlke, Ernst Gottfried Wilhelm [Editor]
Scriptores rerum Prussicarum: die Geschichtsquellen der preussischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordensherrschaft (1. Band) — Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1861

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.54721#0796

DWork-Logo
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
778 DIE ÄLTERE CHRONIK VON OLIVA UND
in der Form ihre natürlichste Erklärung findet. Dass aber der Erzbischof von Gnesen
gerade um das Jahr 123 6 dringende Veranlassung hatte, sich über den Umfang seiner
Besitzungen und Diöcesanrechte in Pommern Zeugnisse ausstellen oder erneuern zu
lassen, ersehen wir aus einer ganz kürzlich (in August. Theiners Vetera monumenta
Poloniae et Lithuaniae. Romae 1 860. II. n. 60. f. 27) aus dem Vaticanischen Archive
veröffentlichten Urkunde Papst Gregors ix., welcher 20. Marz 1 235 den Erzb. Wilhelm
von Mutina mit der Untersuchung einer Klage des Bischofs von Camin beauftragt, laut
welcher neulich (»nuper«) der Erzb. von Gnesen, der Bischof \on Schwerin u. a. Tbeile
der Diöcese desselben in Besitz genommen batten.
Beilage V.
Zeugenaussagen über die Besitznahme Pommerellens durch
den Deutschen Orden.
A. Aus einem Zeugenverhöre vom Jahre 1320.
Am 11. Sept. 1319 beauftragte Papst Johann XXII. den Erzbischof Janislav von Gnesen,
Bischof Domarat von Posen und Abt Nicolaus von Mogylno (bei Warschau) zur Untersuchung
der Klagen, welche Herzog Wladyslav Lobietek von Polen wider denD. Orden wegen wider-
rechtlicher Besitznahme Pommerellens erhoben hatte. Aus den Verhandlungen des von diesen
Bevollmächtigten im April 1 320 eingeleiteten und am 9. Fehr. 1321 mit Verurtheilung des
I). O. beendigten Processes, die ein im Königsb. Geh. Archiv Schbl. L. n. 2. in zwei Exem-
plaren vorhandenes 17. Ellen langes, 9 Zoll breites Notariats-Instrument füllen, theilen wir
im Auszüge die zwischen 19. April und 1. Octob. 1 320 von 25 Zeugen eidlich abgelegten Aus-
sagen mit. Ein vollständiger Abdruck der Verhandlungen wird binnen Kurzem, wie wir hö-
ren, vom Prof. Röpell in Breslau in dem 4ten Bande der vom Grafen Dzialinski herausgege-
benen Lites ac Res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum veröffentlicht werden.
I. Productis igitur tcstibus x enerabilis pater dominus Gerwardus Wladislav. Episco-
pus primus testis propositis sibi ewangeliis iuravit secundum predictam formam et sic
iuratus et interrogatus lecta sibi prima intentione1, que sic incipit: Nos Ph. Cancella-
rius etc. utrum sint vera que in ipsa intentione continentur dixit quod sit, videlicet quod
dominus Wladislaus Rex tune dux fuit in possessione pacifica et quieta terre Pomoranie
tocius. Interrogatus quomodo seit dixit quia vidi et presens fui et interfui quum idem
dominus rex tune dux in castris burgis opidis plenam iurisdictionem exercebat per se
et suos ofiiciales seu procuratores . . . quod fuit possessor eiusdem dominii castrorum
villarum opidorum vassallorum — eadem terra commorantium. Vidi eciam
quod omnes vasalli terre illius sibi homagium sessori et heredi prestiterunt

et iuramenta fidelitatis et quod continuavit post decessores sui
tanto tempore, cuius memoria non existit, et quod in castr et Suetze

et in aliis locis pocioribus ipso domino Rege tune duce possidente dictam terram Po-
moranie secum extiti tamquam dyocesanus loci personaliter commoratus. Interrogatus
an hoc sit notorium in illis partibus, R’. quod sit. Item dixit quod predecessores ipsius
domini regis utpote dominus Premislius quondam rex Polonie et alii principes Polonie
fuerunt similiter in possessione dicte terre. Int: an hoc sit notorium, R’. quod sit et adeo
notorium quod nulla potest tergiversacione celari. Inte, an tempore eieccionis dominus
Rex tune dux terram Pomoranie tenuerit, R’. quod dominus Premislius et Kasimirus
duces Cuyavie nomine domini Regis tune ducis terram Pomoranie eieccionis tempore
possidebant. Ad terciam intentionem vtrum dominus rex tune dux sit spoliatus et
1) Die von den Procuratoren des Königs von Polen aufgestellte Erklärung, die der Be-
weisaufnahme zu Grunde lag, lautete: Nos Philippus Cancellarius regni Polonie, Sbyscho
Subcancellarius et Johannes Canonic. Rudensis procuratores illustris principis domini Wla-
dislai regis Polonie intendimus probare, quod ipse dominus rex tune dux existens posside-
bat terram Pomoranie. Item secundam intentionem, quod illustres principes domini Premis-
lius et Kasymirus, duces Cuyavie tenebant et possidebant eandem terram Pomor. nomine
ipsius domini regis tune ducis. Item quod magister et fratres domus S. Marie Theutonico-
rum ejecerunt dictum dominum regem de possessione castri et civitatis Gdantzk. Item quod
eundem ejecerunt de possessione castri et civitatis in Trschow. Item quod ejecerunt dictos
dominos Premislium et Kasymirum de possessione castri et civitatis in Swetze et pertinen-
tiarum eorundem. Item quod de hiis Omnibus et singulis in partibus illis et alibi est publica
vox et fama. Item quod hoc in partibus illis et vicinis est notorium.
 
Annotationen