DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Batowska, Natalia: Jan Christian Kamsetzer - architekt Stanisława Augusta
DOI article:Chamiec, Anna: Portret miniaturowy Jana Christiana Kamsetzera
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0166
ŃATALIA BATOWSkA
JEAN CHRISTIAN KAMSETZER - ARCHITECTE DE STANISLAS AUGUSTĘ
SON SfiJOUR A DRESDE (1753-1772 au 1773)
L’article present constitue le premier chapitre de
la these de doctorat de l’auteur. II traite de 1’eminent
architecte du neoclassicisme en Pologne et de la
periode la moins connue de sa vie.
Jean Christian Kamsetzer naquit en 1753 a Dresde
comme fils du boulanger Jean Christian et de Rosi-
ne, nee Lehman. Les premieres deux oeuvres que nous
connaissons du debut de son activite artistique sont
les dessins au lavis, datós 1766, representant la defence
de Vienne par Jean III Sobieski. Les premiers pro-
jets architectoniques de Kamsetzer qui nous sont con-
nus datent des annees 1769—1771. Ce sont des gravu-
res a l’eau-forte que 1’auteur avait 1’intention de pu-
blier. Elles representent des projets de petites villas
en style rococo. II n’y a aucun doute que ces projets
sont nes pendant ses etudes deja, quoique la pre-
sence de Kamsetzer a 1’Academie des Beaux Arts de
Dresde ne soit affirmee par les documents d’archives
que depuis 1771. II y etudiait. sous la direction de
1’eminent architecte de Dresde Frederic-Auguste Krub-
sacius (1718—1790). De l’annee 1771 datent deux gra-
vures a l’eau-forte de Kamsetzer representant des
ruines fantastiques, executees sous 1’influence de G.
B. Piranesi. Deux paysages, egalement graves, se
trouvaient dans la collection de Chr. L. Hagedorn,
directeur generał des beaux arts a Dresde. A l’expo-
sition d’ouvrages de 1’Academie de Dresde en 1771,
Kamsetzer presenta un projet de jardin, deux projets
de villas, dates 1771, dont il fut question plus haut,
et aussi les deux paysages avec des ruines. Tous ces
ouvrages ont ete bien accueillis et Kamsetzer s’est vu
decerner un prix. A l’exposition analogue en 1772
il presenta un projet d’un autel, deux planches avec
des omements architectoniques, un paysage avec des
ruines et quatre gravures a 1’eau-forte avec des pro-
jets de pavillons de jardin. A Dresde ont ete execu-
tes encore deux dessins de Kamsetzer, dates de 1772.
Le premier, representant des ruines, traduit une forte
influence de Piranesi, le deuxieme est un projet de
bassin dans le style du debut du classicisme. Kam-
setzer n’a pas pris part aux suivantes expositions de
1’Academie.
ANNA CHAMIEC
PORTRET MINIATUROWY JANA CHRISTIANA KAMSETZERA
Autorem miniatury jest Karol Bechon (ok. 1732—
1812), francuz z pochodzenia, działający w Polsce,
twórca licznych miniatur portretowych oraz kopii
scen mitologicznych i rodzajowych.
Prace Karola Bechona, choć nieco słabe w rysunku,
uderzają wybitną charakterystyką rysów twarzy i nie-
zwykle precyzyjną techniką, zwłaszcza w akcesoriach
ubioru. Elementy dekoracyjne portretu, jak koronki
żabotu, hafty na wyłogach ubioru lub ozdobne guzy,
wykonane są po mistrzowsku.
Jan Kamsetzer (1753—95) nadworny architekt króla
Stanisława Augusta, portretowany jest tu w r. 1789,
jako 36-letni mężczyzna, w okresie jego najżywszej
działalności artystycznej1.
Miniatura jest niewielka, 47 x 37 mm, malowana
gwaszem na owalnej płytce z kości słoniowej,, sygno-
wana „Bechon 1789”. Praca ta może stanowić dość ty-
powy przykład dla twórczości tego artysty.
Twarz potraktowana nie po malarsku w sensie
plastyki i zróżnicowanego światłocienia; nacisk po-
łożony jest w niej raczej na wyraz i koloryt, który
jest dość zaskakujący: karnacja żółtawa o bardzo
mocnych i określonych płaszczyznach różowych ru-
mieńców, nad górną wargą i na brodzie intensywny
1 E. RASTAWIECKI, Słownik malarzów polskich, <t. I,
Warszawa 1850, s. 50—52.
w barwie, niebiesko-zielonawy cień po zgolonym za-
roście. Włosy (lub raczej peruka) są siwe ale o ciep-
łym, żółtawym odcieniu. Szczególnie harmonijne jest
połączenie kremowej bieli fularu i koronkowego
żabotu ze złamanym tonem ciemnej oliwkowej ziele-
ni fraka, złagodzonej jeszcze przez blado niebieskawe,
podłużne prążki, hafty i sznur na wyłogach również
są barwy niebieskawej, ozdobne ażurowe guzy —
srebrne. Tło oliwkowe, lecz nieco żywsze w tonie niż
kolor fraka, przy twarzy rozjaśnia się do barwy zie-
lono-żółtawej; dołem artysta położył plamę zielonka-
wego błękitu. Całość utrzymana w ciepłym, oliwko-
wym kolorycie, w którym kontrast stanowi karnacja
twarzy, mimo intensywności karminowych rumień-
ców harmonizująca z ogólnym tonem.
Płytka kości z miniaturą jest nieco mniejsza od
oprawy; umieszczano ją więc na kartoniku odpowiada-
jącym wymiarom i formie ramki, pomalowanym na
ciemno oliwkowo; stanowi to jeszcze jeden ton z ga-
my tej zieleni, dopasowany do ogólnego kolorytu tła
i ubioru.
Na odwrocie oprawy, za szkłem, umieszczony jest
kawałek wzorzystego adamaszku barwy różowej, na
nim zaś — owalny papierek z wyblakłym napisem,
wykaligrafowanym atramentem lub sepią: „Tres Ho-
nore Monsieur Jean Kammsetzer Grandę L’Arćhi-
tecte de la Cour du Roy Stanislas Aug. de Pologne par
Charles Bechon d Varsovie en 1789”.
156
JEAN CHRISTIAN KAMSETZER - ARCHITECTE DE STANISLAS AUGUSTĘ
SON SfiJOUR A DRESDE (1753-1772 au 1773)
L’article present constitue le premier chapitre de
la these de doctorat de l’auteur. II traite de 1’eminent
architecte du neoclassicisme en Pologne et de la
periode la moins connue de sa vie.
Jean Christian Kamsetzer naquit en 1753 a Dresde
comme fils du boulanger Jean Christian et de Rosi-
ne, nee Lehman. Les premieres deux oeuvres que nous
connaissons du debut de son activite artistique sont
les dessins au lavis, datós 1766, representant la defence
de Vienne par Jean III Sobieski. Les premiers pro-
jets architectoniques de Kamsetzer qui nous sont con-
nus datent des annees 1769—1771. Ce sont des gravu-
res a l’eau-forte que 1’auteur avait 1’intention de pu-
blier. Elles representent des projets de petites villas
en style rococo. II n’y a aucun doute que ces projets
sont nes pendant ses etudes deja, quoique la pre-
sence de Kamsetzer a 1’Academie des Beaux Arts de
Dresde ne soit affirmee par les documents d’archives
que depuis 1771. II y etudiait. sous la direction de
1’eminent architecte de Dresde Frederic-Auguste Krub-
sacius (1718—1790). De l’annee 1771 datent deux gra-
vures a l’eau-forte de Kamsetzer representant des
ruines fantastiques, executees sous 1’influence de G.
B. Piranesi. Deux paysages, egalement graves, se
trouvaient dans la collection de Chr. L. Hagedorn,
directeur generał des beaux arts a Dresde. A l’expo-
sition d’ouvrages de 1’Academie de Dresde en 1771,
Kamsetzer presenta un projet de jardin, deux projets
de villas, dates 1771, dont il fut question plus haut,
et aussi les deux paysages avec des ruines. Tous ces
ouvrages ont ete bien accueillis et Kamsetzer s’est vu
decerner un prix. A l’exposition analogue en 1772
il presenta un projet d’un autel, deux planches avec
des omements architectoniques, un paysage avec des
ruines et quatre gravures a 1’eau-forte avec des pro-
jets de pavillons de jardin. A Dresde ont ete execu-
tes encore deux dessins de Kamsetzer, dates de 1772.
Le premier, representant des ruines, traduit une forte
influence de Piranesi, le deuxieme est un projet de
bassin dans le style du debut du classicisme. Kam-
setzer n’a pas pris part aux suivantes expositions de
1’Academie.
ANNA CHAMIEC
PORTRET MINIATUROWY JANA CHRISTIANA KAMSETZERA
Autorem miniatury jest Karol Bechon (ok. 1732—
1812), francuz z pochodzenia, działający w Polsce,
twórca licznych miniatur portretowych oraz kopii
scen mitologicznych i rodzajowych.
Prace Karola Bechona, choć nieco słabe w rysunku,
uderzają wybitną charakterystyką rysów twarzy i nie-
zwykle precyzyjną techniką, zwłaszcza w akcesoriach
ubioru. Elementy dekoracyjne portretu, jak koronki
żabotu, hafty na wyłogach ubioru lub ozdobne guzy,
wykonane są po mistrzowsku.
Jan Kamsetzer (1753—95) nadworny architekt króla
Stanisława Augusta, portretowany jest tu w r. 1789,
jako 36-letni mężczyzna, w okresie jego najżywszej
działalności artystycznej1.
Miniatura jest niewielka, 47 x 37 mm, malowana
gwaszem na owalnej płytce z kości słoniowej,, sygno-
wana „Bechon 1789”. Praca ta może stanowić dość ty-
powy przykład dla twórczości tego artysty.
Twarz potraktowana nie po malarsku w sensie
plastyki i zróżnicowanego światłocienia; nacisk po-
łożony jest w niej raczej na wyraz i koloryt, który
jest dość zaskakujący: karnacja żółtawa o bardzo
mocnych i określonych płaszczyznach różowych ru-
mieńców, nad górną wargą i na brodzie intensywny
1 E. RASTAWIECKI, Słownik malarzów polskich, <t. I,
Warszawa 1850, s. 50—52.
w barwie, niebiesko-zielonawy cień po zgolonym za-
roście. Włosy (lub raczej peruka) są siwe ale o ciep-
łym, żółtawym odcieniu. Szczególnie harmonijne jest
połączenie kremowej bieli fularu i koronkowego
żabotu ze złamanym tonem ciemnej oliwkowej ziele-
ni fraka, złagodzonej jeszcze przez blado niebieskawe,
podłużne prążki, hafty i sznur na wyłogach również
są barwy niebieskawej, ozdobne ażurowe guzy —
srebrne. Tło oliwkowe, lecz nieco żywsze w tonie niż
kolor fraka, przy twarzy rozjaśnia się do barwy zie-
lono-żółtawej; dołem artysta położył plamę zielonka-
wego błękitu. Całość utrzymana w ciepłym, oliwko-
wym kolorycie, w którym kontrast stanowi karnacja
twarzy, mimo intensywności karminowych rumień-
ców harmonizująca z ogólnym tonem.
Płytka kości z miniaturą jest nieco mniejsza od
oprawy; umieszczano ją więc na kartoniku odpowiada-
jącym wymiarom i formie ramki, pomalowanym na
ciemno oliwkowo; stanowi to jeszcze jeden ton z ga-
my tej zieleni, dopasowany do ogólnego kolorytu tła
i ubioru.
Na odwrocie oprawy, za szkłem, umieszczony jest
kawałek wzorzystego adamaszku barwy różowej, na
nim zaś — owalny papierek z wyblakłym napisem,
wykaligrafowanym atramentem lub sepią: „Tres Ho-
nore Monsieur Jean Kammsetzer Grandę L’Arćhi-
tecte de la Cour du Roy Stanislas Aug. de Pologne par
Charles Bechon d Varsovie en 1789”.
156