DOI Artikel:
Artykuły i komunikaty
DOI Artikel:Zarębska, Teresa: Wielkie osie urbanistyczne XVIII-wiecznej Warszawy a kreacje André Le Nôtre'a
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0050
44
Teresa Zarębska
1. Park Tuileries i Pola Elizejskie w XVII w. Sztych Israela Silvestre
I. The Tuileries and Champs Elysees in the 17th century. Etching by Israel Silvestre
Repr wg/after E. de Ganay
z rodziny, pełniącej już od trzech pokoleń funkcje królewskich ogrodników, których
zadaniem było nie tylko utrzymywanie w kwitnącym stanie istniejących ogrodów, lecz
także - częste ich unowocześnianie i rozwijanie. Pierre Le Nótre (dziadek?) był jednym ze
współtwórców zespołu ogrodowego Tuileries, zatrudnionym przez Katarzynę Medycej-
skąjuż 1572 roku; ojciec, Jean Le Nótre, był naczelnym ogrodnikiem królewskim, a dwie
siostry Andre - żonami dwu innych znanych ogrodników, Simone Boucharda i Pierre
Desgotsa. Andre urodził się w domu nadanym królewskim ogrodnikom, usytuowanym
u boku ogrodów Tuileries, które przyszły twórca ich nowej formy miał stale przed oczami.
Adept sztuki, uprawianej przez familię, uczył się malarstwa i perspektywy u Simona
Vouet, razem z przyszłym współtwórcą Wersalu, malarzem Charlsem Le Brun. Wyrażono
przypuszczenie, że nauczycielem Andre był również znakomity architekt królewski, twórca
wspaniałego założenia parkowo-pałacowego oraz miasta Richelieu, Jacąues Lemercier,
a także architekt Le Muet, oraz Franęois Mansart3.
Zawody ogrodnika i architekta były w XVII wieku bardzo spokrewnione. We Francji
tworzyły one wspólną korporację; niektórzy znawcy sztuki tego „wielkiego stulecia” na-
zywają Andre Le Nótre’a architektem4, i to bardzo doświadczonym, konsekwentnym
w projektowaniu założeń przestrzennych rozwijających konwencje klasyczne.
Ogród tych czasów był kreacją do tego stopnia odbiegającą od naturalnych uwarun-
kowań, że jego dyspozycja była ściśle spokrewniona z ówczesnymi rozwiązaniami urba-
nistycznymi, także podporządkowującymi naturę sztuce; wnętrza bosketów parkowych
3 E. DE GANAY, Le Nostre, 1613 - 1700. Paris 1911, s. 11.
4 L. HAUTECOEUR, Les Jardins des Dieux et des Hommes. Paris 1959, s. 137.
Teresa Zarębska
1. Park Tuileries i Pola Elizejskie w XVII w. Sztych Israela Silvestre
I. The Tuileries and Champs Elysees in the 17th century. Etching by Israel Silvestre
Repr wg/after E. de Ganay
z rodziny, pełniącej już od trzech pokoleń funkcje królewskich ogrodników, których
zadaniem było nie tylko utrzymywanie w kwitnącym stanie istniejących ogrodów, lecz
także - częste ich unowocześnianie i rozwijanie. Pierre Le Nótre (dziadek?) był jednym ze
współtwórców zespołu ogrodowego Tuileries, zatrudnionym przez Katarzynę Medycej-
skąjuż 1572 roku; ojciec, Jean Le Nótre, był naczelnym ogrodnikiem królewskim, a dwie
siostry Andre - żonami dwu innych znanych ogrodników, Simone Boucharda i Pierre
Desgotsa. Andre urodził się w domu nadanym królewskim ogrodnikom, usytuowanym
u boku ogrodów Tuileries, które przyszły twórca ich nowej formy miał stale przed oczami.
Adept sztuki, uprawianej przez familię, uczył się malarstwa i perspektywy u Simona
Vouet, razem z przyszłym współtwórcą Wersalu, malarzem Charlsem Le Brun. Wyrażono
przypuszczenie, że nauczycielem Andre był również znakomity architekt królewski, twórca
wspaniałego założenia parkowo-pałacowego oraz miasta Richelieu, Jacąues Lemercier,
a także architekt Le Muet, oraz Franęois Mansart3.
Zawody ogrodnika i architekta były w XVII wieku bardzo spokrewnione. We Francji
tworzyły one wspólną korporację; niektórzy znawcy sztuki tego „wielkiego stulecia” na-
zywają Andre Le Nótre’a architektem4, i to bardzo doświadczonym, konsekwentnym
w projektowaniu założeń przestrzennych rozwijających konwencje klasyczne.
Ogród tych czasów był kreacją do tego stopnia odbiegającą od naturalnych uwarun-
kowań, że jego dyspozycja była ściśle spokrewniona z ówczesnymi rozwiązaniami urba-
nistycznymi, także podporządkowującymi naturę sztuce; wnętrza bosketów parkowych
3 E. DE GANAY, Le Nostre, 1613 - 1700. Paris 1911, s. 11.
4 L. HAUTECOEUR, Les Jardins des Dieux et des Hommes. Paris 1959, s. 137.