Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (63.2001)

402

ANNA OLEŃSKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN

von denen schoenen Gaerten”.
Barocke Gartenkunst in Polen und Sachsen 1697-1763.
Begleitheft zur Austellung im Barockgarten GroBsedlitz vom 15. August bis
30. September 1997, Sachsische Schlósserverwaltung, Dresden 1997, ss. 72

Przy okazji tomu „Biuletynu Historii Sztuki” po-
święconego historycznym ogrodom warto by
przypomnieć wystawę sprzed czterech lat
również w całości im poświęconą — może nie przez
wszystkich odnotowaną, bo wkrótce przyćmioną
przez wystawę Ogród. Forma - Symbol -Marzenie
na Zamku Warszawskim. Ekspozycja ... o tychże
pięknych ogrodach, ukazująca sztukę ogrodową
Rzeczypospolitej i Elektoratu Saksonii „czasów sa-
skich”, stanowiła jedną z okazji upamiętniających
trzystulecie unii personalnej, która połączyła te dwa
państwa w roku 1697. Zorganizowana została z pol-
skiej strony przez Ośrodek Ochrony Zabytkowego
Krajobrazu z Warszawy, a z niemieckiej - przez Sak-
soński Zarząd Zaników w Krajowym Urzędzie Finan-
sów z Drezna, w rezultacie współpracy tych instytucji
w dziedzinie konserwacji zabytkowych założeń ogro-
dowych i parkowych. Zgromadzona imponująca licz-
ba blisko dwustu naturalnej wielkości reprodukcji
projektów, planów, rysunków architektonicznych,
widoków perspektywicznych znaczniejszych ogro-
dów i całych założeń przestrzennych, które w dobie
saskiej na terenie obu tych krajów powstały, bądź
zostały przekształcone, miała na celu ukazanie praw-
dziwego rozkwitu sztuki ogrodowej w tym okresie.
Wśród eksponatów znalazły się faksymilia materia-
łów przechowywanych w archiwach Berlina, Drezna
i Monachium, Gdańska, Krakowa, Rzeszowa, War-
szawy i Lwowa. Wystawę pokazano najpierw w war-
szawskich Łazienkach, następnie w GroBsedlitz pod
Dreznem, i - jak przystało na tematykę ogrodową-

1 Pełen wykaz eksponatów, wraz z sygnaturami, jednak bez jakiego-
kolwiek komentarza, zamieszczono z kolei w katalogu wystawy
w Łazienkach: Barokowa sztuka ogrodowa w Polsce i Saksonii

zaprezentowano ją w obu tych miejscach w zabytko-
wych oranżeriach.
Nieduży zeszyt, o dość skromnej szacie graficz-
nej, to katalog ekspozycji w GroBsedlitz. A właści-
wie — pozbawiony przypisów i noty bibliograficznej
- skrótowy przewodnik po wystawie, przeznaczony
dla przeciętnego zainteresowanego, poprzedzony
wstępem historycznym naświetlającym kontekst
i sytuację polityczną lat unii, autorstwa Andrei Die-
trich. Wybrane do katalogu obiekty w liczbie
trzydziestu siedmiu stanowią przykłady reprezenta-
tywne, których selekcja miała na celu ukazanie
różnorodności ogrodów tego okresu w Saksonii
i Polsce. Numerowane w tekście zgodnie z numerami
obiektów na ekspozycji, zaopatrzone są w krótkie
notki pomyślane jako komentarz historyczny
i zarazem stylistyczny, opracowane na podstawie
komentarzy do eksponatów wystawy, autorstwa Ta-
deusza Bernatowicza i Wojciecha Fijałkowskiego
(obiekty polskie) oraz Simone Ruby i Rolanda
Puppe (obiekty saksońskie). Przy reprodukcjach po-
szczególnych materiałów podano ich datowanie, au-
torstwo projektu oraz miejsca przechowywania, bez
wskazania sygnatur1.
W katalogu najszerzej omówiono ogrody Augu-
sta II, założone, bądź jedynie planowane w obu
stolicach i ich sąsiedztwie, zarówno w dobrach pry-
watnych króla, jak i tylko przez niego użytkowanych.
Z Saksonii wybrano drezdeńskie GroBer Garten, Pa-
lais Garten, Zwinger oraz Pillnitz, GroBsedlitz, Morit-
zburg, Hubertusburg, natomiast z Polski wszystkie
(1697-1763). OśrodekOchrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa
1997.