Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (63.2001)

58

Teresa Zarębska


11. Wersal - plan fragmentu parku. Rys. Denis, 1718
11. Yersailles, map of part ofthe park in a drawing by Denis, 1718
Repr. wg/after E. de Ganay

„Le Nótre’owskim” motywem Ujazdowa jest Kanał, nazywany dziś Piaseczyńskim.
Jego długość - około 800 m - była połową długości Kanału Wersalskiego. Miał podobnie
starannie opracowane „główki” na obu krańcach. Był z pewnością zapożyczony od Le
N6tre’a, może nie tylko z Wersalu.
Geneza Kanału Ujazdowskiego jest nadal tajemnicza: jego klasa, skala, detal zdumie-
wają jako realizacja autonomiczna wyabstrahowana z otoczenia. Tak wspaniałe dzieło
sztuki parkowej mogło zostać zaprojektowane tylko jako oś założenia rezydencjonalno-
parkowego, tymczasem jednak na Ujazdowie park, przecięty na całej długości Kanałem,
nigdy nie powstał. Czy jednak nie był pierwotnie przewidziany?
Opublikowanie niedocenianego projektu dla Ujazdowa, uznanego za „kaprys dyle-
tanta” rzuca, w moim przekonaniu, nowe światło na ideę i okoliczności budowy Kanału