DOI article:
Artykuły i komunikaty
DOI article:Sokół, Lech: Watteau, Marivaux, fêtes galantes, czyli co może się wydarzyć w ogrodzie?
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0135
Watteau, Marivaux, fetes galantes, czyli co może się wydarzyć w ogrodzie?
129
3. Antoine Watteau, Towarzystwo w parku, ol. na desce, Luwr, Paryż
3. Antoine Watteau, Assemblee dans un parć, oil on panel, Louvre, Paris
Larroumet nazywał Marivaux i Watteau malarzami; wcześniej Goncourtowie określili
Watteau jako poetę w zdaniu otwierającym ich rozważania o artyście: Le grandpoete du
XVIIIe siecle est Watteau11. Te określenia nie są czczą grą słów; maj ą one na celu ukazanie
roli obu artystów jako kronikarzy i komentatorów fetes galantes. Zapowiadają one, a tak-
że wskazują, na wielką popularność Watteau wśród pisarzy: od romantyków z kręgu tzw.
„Boheme Galante”12, poprzez Baudelaire’a i jego przyjaciół, Paula Verlaine’a, autora cy-
klu poetyckiego Fetes galantes (1869) po Pierre’a Louysa i Marcela Prousta, twórcy wier-
sza Antoine Watteau, opublikowanego w zbiorku Portraits de peintres et de musiciens,
zawartym w debiutanckim tomie opowiadań i wierszy Lesplaisirs et les jours (1896) oraz
jeszcze innych autorów.
Do definicji fetes galantes sformułowanej przez Helene Adhemar, którą określiłem
jako za wąską, Daniel Gerould wpisuje wyraźnie to, co scharakteryzowałem jako eska-
pizm i procedury nostalgiczne. „W tym świecie bukolicznym celebransi fete - noszący
fantazyjny strój commedia [delParte] albo eleganckie ubrania epoki minionej - odgrywają
swoje role w spontanicznym dramacie pastoralnym, w którym inscenizuje się od nowa
legendę Złotego Wieku. Odrzucając sztywne formy dworskie, przemyślni hulacy, spowici
w roślinną dekorację, flirtują z utraconym stanem niewinności i minioną prostotą, kiedy
człowiek był jeszcze w stanie doskonałej harmonii z naturą.
Ogród raju ziemskiego staje się teraz uteatralizowaną rozrywką, którego pierwszymi
mieszkańcami są postacie z commedia [delParte]. Atawistyczna wizja minionego świata
przywołuje to, co Diderot nazywa ‘tajemnym pragnieniem ucieczki głęboko w las, zewem
11 E. i J. de GONCOURT, L' Art du dix-huitieme siecle. Paris 1875, s. 65.
12 Por. J. GUZE, Watteau w oczach romantyków francuskich z kręgu Boheme galante. „Biuletyn Historii Sztuki” 1989,
nr 3-4, s. 267-271.
129
3. Antoine Watteau, Towarzystwo w parku, ol. na desce, Luwr, Paryż
3. Antoine Watteau, Assemblee dans un parć, oil on panel, Louvre, Paris
Larroumet nazywał Marivaux i Watteau malarzami; wcześniej Goncourtowie określili
Watteau jako poetę w zdaniu otwierającym ich rozważania o artyście: Le grandpoete du
XVIIIe siecle est Watteau11. Te określenia nie są czczą grą słów; maj ą one na celu ukazanie
roli obu artystów jako kronikarzy i komentatorów fetes galantes. Zapowiadają one, a tak-
że wskazują, na wielką popularność Watteau wśród pisarzy: od romantyków z kręgu tzw.
„Boheme Galante”12, poprzez Baudelaire’a i jego przyjaciół, Paula Verlaine’a, autora cy-
klu poetyckiego Fetes galantes (1869) po Pierre’a Louysa i Marcela Prousta, twórcy wier-
sza Antoine Watteau, opublikowanego w zbiorku Portraits de peintres et de musiciens,
zawartym w debiutanckim tomie opowiadań i wierszy Lesplaisirs et les jours (1896) oraz
jeszcze innych autorów.
Do definicji fetes galantes sformułowanej przez Helene Adhemar, którą określiłem
jako za wąską, Daniel Gerould wpisuje wyraźnie to, co scharakteryzowałem jako eska-
pizm i procedury nostalgiczne. „W tym świecie bukolicznym celebransi fete - noszący
fantazyjny strój commedia [delParte] albo eleganckie ubrania epoki minionej - odgrywają
swoje role w spontanicznym dramacie pastoralnym, w którym inscenizuje się od nowa
legendę Złotego Wieku. Odrzucając sztywne formy dworskie, przemyślni hulacy, spowici
w roślinną dekorację, flirtują z utraconym stanem niewinności i minioną prostotą, kiedy
człowiek był jeszcze w stanie doskonałej harmonii z naturą.
Ogród raju ziemskiego staje się teraz uteatralizowaną rozrywką, którego pierwszymi
mieszkańcami są postacie z commedia [delParte]. Atawistyczna wizja minionego świata
przywołuje to, co Diderot nazywa ‘tajemnym pragnieniem ucieczki głęboko w las, zewem
11 E. i J. de GONCOURT, L' Art du dix-huitieme siecle. Paris 1875, s. 65.
12 Por. J. GUZE, Watteau w oczach romantyków francuskich z kręgu Boheme galante. „Biuletyn Historii Sztuki” 1989,
nr 3-4, s. 267-271.