DOI Artikel:
Artykuły i komunikaty
DOI Artikel:Sokół, Lech: Watteau, Marivaux, fêtes galantes, czyli co może się wydarzyć w ogrodzie?
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0139
Watteau, Marivaux, fetes galantes, czyli co może się wydarzyć w ogrodzie?
133
5. Antoine Watteau,
Wykwintna zabawa
(fragment) , ol. pł.,
Gemdldegalerie,
Staatliche Museen
Preufiischer
Kulturbesitz, Berlin
5. Antoine Watteau,
Recreation galante
(detail), oil on
canvas,
Gemdldegalerie,
Staatliche Museen
Preufiischer
chroniczną i nieuleczalną nietrwałość związków? Aby tego dowieść, ojciec Księcia roz-
kazał wychowywać od najwcześniejszego niemowlęctwa czworo dzieci, dwie dziewczyn-
ki i dwóch chłopców, w zupełnej izolacji od siebie nawzajem, nieświadomych świata,
istnienia innych ludzi, ani oczywiście różnic płci, obsługiwanych jedynie przez parę czar-
nych służących. Młodzi ludzie są obecnie dorośli i pora zetknąć ich ze sobą oraz rozstrzy-
gnąć spór. Dzieci nie znają świata ludzkiego, ponieważ Czarni w istocie do niego nie
należą, mając status pośredni między światem ludzkim a podludzkim. Eksperyment ma
powtórzyć sytuację początków stworzenia, a ów tajemniczy las jest w istocie obrazem
Raju tuż przed realizacją pokusy poznania Dobra i Zła wbrew woli Bożej. Eksperyment
nie wydaje się nam dzisiaj wiarygodny ani naukowo sensowny, mieścił się on wszakże
doskonale we wzorcu nauki oświeceniowej19.
W sztuce, jak na to słusznie wskazuje Bernard Dort, nie idzie tylko o stwierdzenie
w wyniku naukowego eksperymentu, która z płci daje pierwsza przykład niestałości i nie-
wierności w związku miłosnym; istnieje jeszcze drugie pytanie, istotniejsze: czy miłość
w ogóle może być wolna od skazy niestałości i niewierności, czy może być prawdziwa,
innymi słowy: czy miłość istnieje naprawdę?20 Jeśli owa skaza istnieje i nie daje się usunąć,
19 Por. W. H. TRAPNELL, The „Philosophical” Implications ofMarivaux‘s „Dispute”. [W:] Studies on Poltaire and
the Eighteenth Century. Edited by T. Besterman, Geneve, s. 197-212. Za przesłanie mi tego interesującego studium
dziękuję panu profesorowi Tadeuszowi Kowzanowi.
20 Por. DORT w przedmowie do sztuki w edycji: MARIVAUX, op. cit., s. 459.
133
5. Antoine Watteau,
Wykwintna zabawa
(fragment) , ol. pł.,
Gemdldegalerie,
Staatliche Museen
Preufiischer
Kulturbesitz, Berlin
5. Antoine Watteau,
Recreation galante
(detail), oil on
canvas,
Gemdldegalerie,
Staatliche Museen
Preufiischer
chroniczną i nieuleczalną nietrwałość związków? Aby tego dowieść, ojciec Księcia roz-
kazał wychowywać od najwcześniejszego niemowlęctwa czworo dzieci, dwie dziewczyn-
ki i dwóch chłopców, w zupełnej izolacji od siebie nawzajem, nieświadomych świata,
istnienia innych ludzi, ani oczywiście różnic płci, obsługiwanych jedynie przez parę czar-
nych służących. Młodzi ludzie są obecnie dorośli i pora zetknąć ich ze sobą oraz rozstrzy-
gnąć spór. Dzieci nie znają świata ludzkiego, ponieważ Czarni w istocie do niego nie
należą, mając status pośredni między światem ludzkim a podludzkim. Eksperyment ma
powtórzyć sytuację początków stworzenia, a ów tajemniczy las jest w istocie obrazem
Raju tuż przed realizacją pokusy poznania Dobra i Zła wbrew woli Bożej. Eksperyment
nie wydaje się nam dzisiaj wiarygodny ani naukowo sensowny, mieścił się on wszakże
doskonale we wzorcu nauki oświeceniowej19.
W sztuce, jak na to słusznie wskazuje Bernard Dort, nie idzie tylko o stwierdzenie
w wyniku naukowego eksperymentu, która z płci daje pierwsza przykład niestałości i nie-
wierności w związku miłosnym; istnieje jeszcze drugie pytanie, istotniejsze: czy miłość
w ogóle może być wolna od skazy niestałości i niewierności, czy może być prawdziwa,
innymi słowy: czy miłość istnieje naprawdę?20 Jeśli owa skaza istnieje i nie daje się usunąć,
19 Por. W. H. TRAPNELL, The „Philosophical” Implications ofMarivaux‘s „Dispute”. [W:] Studies on Poltaire and
the Eighteenth Century. Edited by T. Besterman, Geneve, s. 197-212. Za przesłanie mi tego interesującego studium
dziękuję panu profesorowi Tadeuszowi Kowzanowi.
20 Por. DORT w przedmowie do sztuki w edycji: MARIVAUX, op. cit., s. 459.