DOI Artikel:
Artykuły i komunikaty
DOI Artikel:Faryna-Paszkiewicz, Hanna: Ogrody w dwudziestoleciu międzywojennym: zmierzch wielkiej tradycji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49351#0386
378
Hanna Faryna-Paszkiewicz
1. Taras willi na Saskiej Kępie, ul. Francuska 2, proj. Lucjan Korngold i Piotr M. Lubiński
1. Filia terrace, 2 Francuska St. in Saska Kępa district, Warsaw, design Lucjan
Korngold, Piotr M. Lubiński
Repr. wg/after,, Arkady” 1935, nr 3, s. 136
przedwczorajszych: zminiaturyzowanych rzymskich atriów, starych angielskich ogrodów
i pól okolonych malowniczymi niskimi murami z miejscowego kamienia, przerośniętego
jeżynami i głogiem. W literaturze z lat 30. mówi się głośno i krytycznie o pretensjonal-
nych obwarzankowych układach parkowych alejek, utrzymanych w duchu niemieckiego
Prdtzelstiel i zaprzeszłych czasach, kiedy to użycie linii prostej było występkiem przeciw
utartym kanonom. W latach 20. linia prosta zyskała równouprawnienie z miękkim łagod-
nym łukiem. Istotnym pozostawał problem zachowania harmonii między ostrością kątów
a miękkością samej zieleni.
Wcześniej jednak sztuka ogrodów, jak i cały kraj po 1918 roku, odnajdywała swe wła-
ściwe miejsce w nowej sytuacji politycznej i gospodarczej. Jeszcze w 1925 roku w arty-
kule Tragedia ogrodów i ogrodników dworskich Władysław Kubik pisał o skutkach dzia-
łań wojennych4, kiedy to wyraźnie podupadły zaniedbane pałacowe parki i ogrody kwia-
towe. Zarzucono uprawę w nieogrzewanych cieplarniach, cenny starodrzew zaś wycinano
dla niezbędnych potrzeb gospodarczych. Rewolucja w Rosji spowodowała zniszczenia
najsłynniejszych magnackich ogrodów w Sławucie, Białocerkwi, Zofiówce, Antoninach.
Parcelacja ogrodów, rozproszenie samych ogrodników i brak środków, by powstrzymać
dalszy proces zaniedbania, wpłynęły bardzo niekorzystnie na stan dawnych zasobów par-
kowych i ich kondycję. Gdy ostatecznie oceniono straty, zaczęto propagować nowy sys-
tem kultywacji ocalonych dóbr. W odrodzonej Polsce powstaje odrodzona rodzima archi-
tektura, powinna też powstawać architektura ogrodów pięknych o typie wybitnie polskim
— pisał Stefan Rogowicz. Wzorem dla tego typu ogrodów niech będzie krajobraz polski
z tych zakątków naszego kraju, gdzie zachował on jeszcze całe swe pierwotne piękno5.
Sugerował, że dominującym motywem polskiego pejzażu jest drzewo jako pojedynczy
okaz. Porównywał owo drzewo z majestatyczną siłą żywotną narodu w macierz-ziemię
korzeniami prawieków wrosłego.
W ówczesnej literaturze sugerowano, iż ogród nowoczesny winien wyjść poza sferę
pałacu i objąć cały folwark. Park nowoczesny miałby być nieograniczony - wolny,
4 W. KUBIK, Tragedia ogrodów i ogrodników dworskich. „Ogrodnik” 1925, nr 6, s. 1-2.
5 S. ROGOWICZ, Ogrodownictwo piękne. „Przegląd Ogrodniczy” 1926, nr 2, s. 43.
Hanna Faryna-Paszkiewicz
1. Taras willi na Saskiej Kępie, ul. Francuska 2, proj. Lucjan Korngold i Piotr M. Lubiński
1. Filia terrace, 2 Francuska St. in Saska Kępa district, Warsaw, design Lucjan
Korngold, Piotr M. Lubiński
Repr. wg/after,, Arkady” 1935, nr 3, s. 136
przedwczorajszych: zminiaturyzowanych rzymskich atriów, starych angielskich ogrodów
i pól okolonych malowniczymi niskimi murami z miejscowego kamienia, przerośniętego
jeżynami i głogiem. W literaturze z lat 30. mówi się głośno i krytycznie o pretensjonal-
nych obwarzankowych układach parkowych alejek, utrzymanych w duchu niemieckiego
Prdtzelstiel i zaprzeszłych czasach, kiedy to użycie linii prostej było występkiem przeciw
utartym kanonom. W latach 20. linia prosta zyskała równouprawnienie z miękkim łagod-
nym łukiem. Istotnym pozostawał problem zachowania harmonii między ostrością kątów
a miękkością samej zieleni.
Wcześniej jednak sztuka ogrodów, jak i cały kraj po 1918 roku, odnajdywała swe wła-
ściwe miejsce w nowej sytuacji politycznej i gospodarczej. Jeszcze w 1925 roku w arty-
kule Tragedia ogrodów i ogrodników dworskich Władysław Kubik pisał o skutkach dzia-
łań wojennych4, kiedy to wyraźnie podupadły zaniedbane pałacowe parki i ogrody kwia-
towe. Zarzucono uprawę w nieogrzewanych cieplarniach, cenny starodrzew zaś wycinano
dla niezbędnych potrzeb gospodarczych. Rewolucja w Rosji spowodowała zniszczenia
najsłynniejszych magnackich ogrodów w Sławucie, Białocerkwi, Zofiówce, Antoninach.
Parcelacja ogrodów, rozproszenie samych ogrodników i brak środków, by powstrzymać
dalszy proces zaniedbania, wpłynęły bardzo niekorzystnie na stan dawnych zasobów par-
kowych i ich kondycję. Gdy ostatecznie oceniono straty, zaczęto propagować nowy sys-
tem kultywacji ocalonych dóbr. W odrodzonej Polsce powstaje odrodzona rodzima archi-
tektura, powinna też powstawać architektura ogrodów pięknych o typie wybitnie polskim
— pisał Stefan Rogowicz. Wzorem dla tego typu ogrodów niech będzie krajobraz polski
z tych zakątków naszego kraju, gdzie zachował on jeszcze całe swe pierwotne piękno5.
Sugerował, że dominującym motywem polskiego pejzażu jest drzewo jako pojedynczy
okaz. Porównywał owo drzewo z majestatyczną siłą żywotną narodu w macierz-ziemię
korzeniami prawieków wrosłego.
W ówczesnej literaturze sugerowano, iż ogród nowoczesny winien wyjść poza sferę
pałacu i objąć cały folwark. Park nowoczesny miałby być nieograniczony - wolny,
4 W. KUBIK, Tragedia ogrodów i ogrodników dworskich. „Ogrodnik” 1925, nr 6, s. 1-2.
5 S. ROGOWICZ, Ogrodownictwo piękne. „Przegląd Ogrodniczy” 1926, nr 2, s. 43.