DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Kopania, Kamil: Duchowa wędrówka po Jerozolimie: obraz pasyjny z koscioła św. Jakuba w Toruniu =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0103
DUCHOWA WĘDRÓWKA PO JEROZOLIMIE. OBRAZ PASYJNY Z KOŚCIOŁA ŚW. JAKUBA W TORUNIU
97
J. Pasy <2 CArys/asa z ATasću <7 'd /7 óac/*ć r/a Gar<7 w Pa / ?/-&//a/-Esy/ 7/, A. AL w.
Po/. Pz/ęA/ zzprzo/wo^cz ATa.sća r/ 'd r/ óacrć Pa Go/z/ w PoaT-PaAtt-PsyaP
latami w scenie Pojmania. Zmiana barwy szaty Chrystusa na czerwoną, dokonana wraz ze
Zmartwychwstaniem, ukazanie arcykapłana żydowskiego w szatach biskupich i sposób
ujęcia Ogrodu Oliwnego również mają wywodzić się z misteriów. Badacz zauważa też, iż
„w pewnym [...] zresztą niekoniecznie bezpośrednim związku z teatrem średniowiecz-
nym pozostaje [...] bogata i zróżnicowana galeria strojów, w które obfituje każda niemal
scena obu omawianych cyklów pasyjnych"'^.
Autor rozważań dokonuje jednak pewnych zastrzeżeń wobec wypowiedzianych wcze-
śniej słów. Zaznacza, iż trudno jest kłaść szczególny nacisk na motywy ikonograficzne
o genezie misteryjnej, gdyż „we wszystkich niemal wypadkach mamy raczej do czynienia
z ogólnym wpływem misteriów na malarstwo późnośredniowieczne niż z bezpośrednim
oddziaływaniem teatru na obraz Memlinga czy Pasyę Uważa, iż wpływ teatru
na obie Pasye zaznacza się silniej w czymś trudnym do uchwycenia, lecz bardzo wyraź-
nym - mianowicie w „zacięciu dramatycznym" cechującym oba dzieła. Mowa tu przede
wszystkim o narracyjności omawianych przez badacza obrazów oraz wtopieniu scen Pasji
„w normalnie toczące się powszednie sceny z życia"^, czyli, jak uważa autor, obraniu
schematu kompozycyjnego odnoszącego się do zasad inscenizacji teatralnej z terenu Nie-
miec, „gdzie mansjony teatralne bywały nieregularnie rozrzucone na przestrzeni lynku czy
ptacu miejskiego na podobieństwo kramów"^'. Innym elementem mającym potwierdzić
's Ibid., s. 47.
'9 Ibid.
20 Ibid., s. 47.
2' Ibid., s. 48. Kruszelnicki widzi nawet konkretne anaiogie między obrazem toruńskim a planem przedstawiającym sposób
ustawienia mansjonów w misterium granym w 1583 roku w Lucernie. W artykule Trzy syanvAam'czae...(s. 123-124)
97
J. Pasy <2 CArys/asa z ATasću <7 'd /7 óac/*ć r/a Gar<7 w Pa / ?/-&//a/-Esy/ 7/, A. AL w.
Po/. Pz/ęA/ zzprzo/wo^cz ATa.sća r/ 'd r/ óacrć Pa Go/z/ w PoaT-PaAtt-PsyaP
latami w scenie Pojmania. Zmiana barwy szaty Chrystusa na czerwoną, dokonana wraz ze
Zmartwychwstaniem, ukazanie arcykapłana żydowskiego w szatach biskupich i sposób
ujęcia Ogrodu Oliwnego również mają wywodzić się z misteriów. Badacz zauważa też, iż
„w pewnym [...] zresztą niekoniecznie bezpośrednim związku z teatrem średniowiecz-
nym pozostaje [...] bogata i zróżnicowana galeria strojów, w które obfituje każda niemal
scena obu omawianych cyklów pasyjnych"'^.
Autor rozważań dokonuje jednak pewnych zastrzeżeń wobec wypowiedzianych wcze-
śniej słów. Zaznacza, iż trudno jest kłaść szczególny nacisk na motywy ikonograficzne
o genezie misteryjnej, gdyż „we wszystkich niemal wypadkach mamy raczej do czynienia
z ogólnym wpływem misteriów na malarstwo późnośredniowieczne niż z bezpośrednim
oddziaływaniem teatru na obraz Memlinga czy Pasyę Uważa, iż wpływ teatru
na obie Pasye zaznacza się silniej w czymś trudnym do uchwycenia, lecz bardzo wyraź-
nym - mianowicie w „zacięciu dramatycznym" cechującym oba dzieła. Mowa tu przede
wszystkim o narracyjności omawianych przez badacza obrazów oraz wtopieniu scen Pasji
„w normalnie toczące się powszednie sceny z życia"^, czyli, jak uważa autor, obraniu
schematu kompozycyjnego odnoszącego się do zasad inscenizacji teatralnej z terenu Nie-
miec, „gdzie mansjony teatralne bywały nieregularnie rozrzucone na przestrzeni lynku czy
ptacu miejskiego na podobieństwo kramów"^'. Innym elementem mającym potwierdzić
's Ibid., s. 47.
'9 Ibid.
20 Ibid., s. 47.
2' Ibid., s. 48. Kruszelnicki widzi nawet konkretne anaiogie między obrazem toruńskim a planem przedstawiającym sposób
ustawienia mansjonów w misterium granym w 1583 roku w Lucernie. W artykule Trzy syanvAam'czae...(s. 123-124)