DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Da̜bkowska, Monika: Ekspresjoniści w Wuppertalu: Von der Heydt-Museum, Wuppertal, 6 maja-30 września 2007 r.
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0587
577
MONIKA DĄBROWSKA
7br?A, T/nàt gf.sy/e/ ATYÆo/a/b Æoper^ Aa, Za/Tac/ 77/'.sforn' 5*reJ^/ow/eczne/' /' Nowoży^e/'
d A??q/b - 20 wrz^nm 2007 ?i ^
Æ"imo, że zbiór grafiki ekspresjonistycznej
! \ / ] w muzeum Von der Heydt w Wuppertalu
Y ^ł^jest bodaj największy w całych Niem-
czech, to od czasu „zmiany estetyki" przez władze
faszystowskich Niemiec odrzucające sztukę moder-
nistyczną, prezentowany był bardzo rzadko. Wysta-
wa „Aufbruch und Ekstazę. Die Brücke und Blauer
Reiter"*, stanowiła część cyklu ekspozycji ekspre-
sjonistycznych z liczącego kilkaset dzieł zasobu
muzeum, można było zobaczyć także nabytki mu-
zeum, dary oraz obiekty pochodzące ze zbiorów
Kunst- und Museumsverein w Wuppertalu. Wśród
twórców, których dzieła zaprezentowano znaleźli się
malarze i graficy Erich Heckel, Ernst Ludwig Kirch-
ner, Alexiei von Jawlensky, Karl Schmidt-Rottluf,
Max Pechstein, Emil Nolde, Otto Mueller, Adolf
Erbslöh, Paul Klee, Franz Marc, August Macke,
Gabriele Münter, a także rzeźbiarze Bernard Hoel-
ger, Wilhelm Hüsger oraz Wilhelm Lohmbruck.
Grafiki ekspresjonistów w Wuppertalu po raz
pierwszy zaprezentowano w 1980 roku - z okazji
setnej rocznicy urodzin Ludwiga Kirchnera pokaza-
no jego ryciny. W latach 90. miała miejsce wystawa
„Od Rodina do Picassa" uwzględniająca w swoim
profilu ekspresjonistyczne ryciny. Cieszyła się ona
ogromną popularnością w Niemczech (m.in. Lever-
kusen i Quedlinburg) oraz w Japonii i Turcji. Po raz
kolejny wystawiono w Wuppertalu grafiki ekspre-
sjonistów w roku 1996, przy okazji realizacji prac
porządkowych i dokumentacyjnych zbioru rycin
muzeum. Ekspozycja ta stanowiła początek cyklu
wystaw sztuki ekspresjonistycznej ze zbiorów mu-
zeum, której najnowszą częścią jest omawiana tu
wystawa „Aufbruch und Ekstazę. Die Brücke und
Blauer Reiter".
* Za umożliwienie pobytu w Wuppertalu autorka składa
podziękowania prof. prof. Krzysztofowi Gałkowskiemu
Grafiki zebrane przez muzeum pochodziły z róż-
nych źródeł. Pierwszy zbór pochodził od kolekcjo-
nera z Elberfeld barona Augusta von der Heydt,
wielkiego admiratora dzieł sztuki współczesnej, któ-
ry często prezentował publiczności swoje zbiory.
Kolejne nabytki były podarunkami pojedynczych
ofiarodawców. Karol Krall młodszy przekazał kilka
prac w 1925 r. Selma von der Heydt darowała w
1929 r. zbiór, z którego pochodziły m.in. zaginione
obrazy Emila Nolde „Żółty akt", Maxa Pechsteina
„Obraz żołnierza", Karola Schmidt-Rottluffa
„Port", Wassily'a Kandinsky'ego „Niebieska spód-
nica"). Mikołaj Gebhard ofiarował w 1931 r. akwa-
relę Heckela: „Port śródziemnomorski", a także
dzieła Paula Klee, Maxa Beckmanna, Oskara Koko-
schki, Otto Muellera, E.L. Kirchnera. Kilka akware-
li przekazali - doceniając wagę instytucji - sami
artyści, np. Nolde, Kirchner, Schmidt-Rottluff i Hec-
kel (obraz „Kipiel morska"). Niektóre obiekty zaku-
piono z subwencji Museumsvereins w Wuppertalu.
Już w latach 30. muzeum przyciągało licznych oglą-
dających swoim zbiorem ponad trzech tysięcy gra-
fik. Jednak w czasie Trzeciej Rzeszy poniosło
wielkie straty, ze względu na „zmianę estetyki" ze
zbiorów zostało skonfiskowanych bardzo wiele
dzieł sztuki współczesnej, których do dziś nie odna-
leziono. W czasach powojennych fundacji dokonała
dr Rosa Schapiro (21 obrazów Schmidt-Rottluffa
przekazanych w 1955 r.), a w latach 50. i 60. mu-
zeum własnym sumptem zakupiło kilka dzieł.
Jeśli prześledzimy niemieckie środowisko arty-
styczne u progu dwudziestego stulecia, to zwróci
naszą uwagę brak prężności wynikający z rozpro-
szenia ośrodków sztuki oraz bardzo silnego konser-
watyzmu twórczego i zachowawczej krytyki sztuki.
i Antonowi Kummertowi.
' „Wzruszenie i zachwyt [...]" tłum. MonAa DqMotwÆu.
MONIKA DĄBROWSKA
7br?A, T/nàt gf.sy/e/ ATYÆo/a/b Æoper^ Aa, Za/Tac/ 77/'.sforn' 5*reJ^/ow/eczne/' /' Nowoży^e/'
d A??q/b - 20 wrz^nm 2007 ?i ^
Æ"imo, że zbiór grafiki ekspresjonistycznej
! \ / ] w muzeum Von der Heydt w Wuppertalu
Y ^ł^jest bodaj największy w całych Niem-
czech, to od czasu „zmiany estetyki" przez władze
faszystowskich Niemiec odrzucające sztukę moder-
nistyczną, prezentowany był bardzo rzadko. Wysta-
wa „Aufbruch und Ekstazę. Die Brücke und Blauer
Reiter"*, stanowiła część cyklu ekspozycji ekspre-
sjonistycznych z liczącego kilkaset dzieł zasobu
muzeum, można było zobaczyć także nabytki mu-
zeum, dary oraz obiekty pochodzące ze zbiorów
Kunst- und Museumsverein w Wuppertalu. Wśród
twórców, których dzieła zaprezentowano znaleźli się
malarze i graficy Erich Heckel, Ernst Ludwig Kirch-
ner, Alexiei von Jawlensky, Karl Schmidt-Rottluf,
Max Pechstein, Emil Nolde, Otto Mueller, Adolf
Erbslöh, Paul Klee, Franz Marc, August Macke,
Gabriele Münter, a także rzeźbiarze Bernard Hoel-
ger, Wilhelm Hüsger oraz Wilhelm Lohmbruck.
Grafiki ekspresjonistów w Wuppertalu po raz
pierwszy zaprezentowano w 1980 roku - z okazji
setnej rocznicy urodzin Ludwiga Kirchnera pokaza-
no jego ryciny. W latach 90. miała miejsce wystawa
„Od Rodina do Picassa" uwzględniająca w swoim
profilu ekspresjonistyczne ryciny. Cieszyła się ona
ogromną popularnością w Niemczech (m.in. Lever-
kusen i Quedlinburg) oraz w Japonii i Turcji. Po raz
kolejny wystawiono w Wuppertalu grafiki ekspre-
sjonistów w roku 1996, przy okazji realizacji prac
porządkowych i dokumentacyjnych zbioru rycin
muzeum. Ekspozycja ta stanowiła początek cyklu
wystaw sztuki ekspresjonistycznej ze zbiorów mu-
zeum, której najnowszą częścią jest omawiana tu
wystawa „Aufbruch und Ekstazę. Die Brücke und
Blauer Reiter".
* Za umożliwienie pobytu w Wuppertalu autorka składa
podziękowania prof. prof. Krzysztofowi Gałkowskiemu
Grafiki zebrane przez muzeum pochodziły z róż-
nych źródeł. Pierwszy zbór pochodził od kolekcjo-
nera z Elberfeld barona Augusta von der Heydt,
wielkiego admiratora dzieł sztuki współczesnej, któ-
ry często prezentował publiczności swoje zbiory.
Kolejne nabytki były podarunkami pojedynczych
ofiarodawców. Karol Krall młodszy przekazał kilka
prac w 1925 r. Selma von der Heydt darowała w
1929 r. zbiór, z którego pochodziły m.in. zaginione
obrazy Emila Nolde „Żółty akt", Maxa Pechsteina
„Obraz żołnierza", Karola Schmidt-Rottluffa
„Port", Wassily'a Kandinsky'ego „Niebieska spód-
nica"). Mikołaj Gebhard ofiarował w 1931 r. akwa-
relę Heckela: „Port śródziemnomorski", a także
dzieła Paula Klee, Maxa Beckmanna, Oskara Koko-
schki, Otto Muellera, E.L. Kirchnera. Kilka akware-
li przekazali - doceniając wagę instytucji - sami
artyści, np. Nolde, Kirchner, Schmidt-Rottluff i Hec-
kel (obraz „Kipiel morska"). Niektóre obiekty zaku-
piono z subwencji Museumsvereins w Wuppertalu.
Już w latach 30. muzeum przyciągało licznych oglą-
dających swoim zbiorem ponad trzech tysięcy gra-
fik. Jednak w czasie Trzeciej Rzeszy poniosło
wielkie straty, ze względu na „zmianę estetyki" ze
zbiorów zostało skonfiskowanych bardzo wiele
dzieł sztuki współczesnej, których do dziś nie odna-
leziono. W czasach powojennych fundacji dokonała
dr Rosa Schapiro (21 obrazów Schmidt-Rottluffa
przekazanych w 1955 r.), a w latach 50. i 60. mu-
zeum własnym sumptem zakupiło kilka dzieł.
Jeśli prześledzimy niemieckie środowisko arty-
styczne u progu dwudziestego stulecia, to zwróci
naszą uwagę brak prężności wynikający z rozpro-
szenia ośrodków sztuki oraz bardzo silnego konser-
watyzmu twórczego i zachowawczej krytyki sztuki.
i Antonowi Kummertowi.
' „Wzruszenie i zachwyt [...]" tłum. MonAa DqMotwÆu.