DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Słowiński, Sławomir; Janowski, Andrzej Stanisław: Sceny mitologiczne na misie brązowej z Nowego Objezierza i źródła ich inspiracji: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0147
141
ANDRZEJ JANOWSKI
Szczecin, AMfyM Arcńeo/ogń* * z Erno/ogz/ E4A
SŁAWOMIR SŁOWIŃSKI
Szczeczń, Zo/zzek Ayz'qzqr Pozzzoz^łzcA, Pz-zzcownzn 4z*c/zeo/ogz'czzzzz
&'g/ą* wńo/oglcz/76 nu /rt/ls/c ńrązcwę/
z Aowugo Dń/Łzlcrzu /' ź/'&//u ŁA ArvyAv/c/'/
*7" 1994 r. w trakcie badań archeologicznych prowadzonych w miejscowości
\/\/ Nowe Objezierze, gm. Moryń, woj. szczecińskie* (obecnie zachodniopomor
y Y skie) znaleziono misę brązową ozdobioną czterema, otoczonymi inskrypcjami
łacińskimi, scenami figuralnymi, które rozdzielają popiersia koronowanych mężczyzn
ustawione na kolumienkach (il. 1). Zabytek jest obecnie przechowywany w zbiorach Mu-
zeum Narodowego w Szczecinie. Naczynie odkryte w Nowym Objezierzu należy do gru-
py dobrze znanych nauce średniowiecznych mis brązowych datowanych zwykle na okres
XI-XII w., a wśród nich reprezentuje kategorię mis zdobionych scenami figuralnymi, które
tworzą cykle narracyjne o tematyce chrześcijańskiej lub mitologicznej-. Na podstawie źró-
deł archeologicznych znalezionych wraz z misą nacczynie datować należy na XI-XII w.
Naczynie z Nowego Objezierza zostało już wprowadzone do obiegu naukowego przez
Eugeniusza WilgockiegtŃ, który opisał i poddał analizie stan jego zachowania, kształt,
wymiary oraz poszczególne sceny. Poza niewielkim ubytkiem krawędzi misa objezierska
zachowana jest w całości. Dużo gorzej przedstawia się natomiast stan zachowania zdobią-
cych ją przedstawień i inskrypcji. Nie pozostało to bez wpływu na zaproponowaną przez
E. Wilgockiego interpretację treści kolejnych scen"*. Po zapoznaniu się z zabytkiem i lite-
raturą poświęconą misom brązowym niezbędna okazała się korekta przedstawionych
przez tego autora poglądów.
* Powstanie tego artykułu nie byłoby możliwe gdyby nie życzliwa pomoc Prof. Lawrenca Neesa z University of Dalewa-
re oraz Dr Vivian B. Mann z The Jewish Museum w Nowym Jorku, za którą autorzy pragną w tym miejscu serdecznie
podziękować.
* Badania prowadzono na osadzie wczesnośredniowiecznej - stanowisko nr 7 (arkusz AZP 42-03, nr stan. na arkuszu
41 ). Badania miały charakter prac ratowniczych i związane były z prowadzoną na stanowisku przemysłową eksploatację
kruszywa. Misę znaleziono w niewielkim obiekcie (nr 31) o nieokreślonym przeznaczeniu.
^ Typ I wg Tadeusza POKŁEWSKTEGO, MAy A/yzowe z A7, A77 i A777 wAAn, (Acta Archaeologica Universitatis Lo-
dziensis, nr 9), Łódź 1961, s. 25; grupa mis z przedstawieniami mitologicznymi i chrześcijańskimi wg Josephy WEIT-
ZMANN-FIEDLER, Ao/7?onAcńegrovAAg Az'o/rzes'cAo/gn, Berlin 1981; oraz typ Al wg Ulricha MÜLLERA, ZwAcńen
GgAroMc/z Ag&Mtnng. znr EnnAAon wn Mc/AnAnr o/n ßgApz'g/ nnAgAEgA/cńgH AonJwos'c/zggs'c/n'/Ty
(U./6. ńA J5./7A (Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters. Beiheft, t. 20), Bonn 2006, s. 141-146.
3 Eugeniusz WILGOCKd, „Sceny mitologiczne na romańskiej misie z Nowego Objezierza", [w:] 7grro E-o/7^o&ro//o.
óztMłn Eomorzo Znc/?o<Eńggo i Aorty/ Morc/m w Ag&Aw/ggzM, red. Maria GLIŃSKA, Krystyna KROMAN,
Rafał MAKAŁA, Szczecin 2004, s. 189-202.
4WILGOCKI, op. cit., s. 195-198.
ANDRZEJ JANOWSKI
Szczecin, AMfyM Arcńeo/ogń* * z Erno/ogz/ E4A
SŁAWOMIR SŁOWIŃSKI
Szczeczń, Zo/zzek Ayz'qzqr Pozzzoz^łzcA, Pz-zzcownzn 4z*c/zeo/ogz'czzzzz
&'g/ą* wńo/oglcz/76 nu /rt/ls/c ńrązcwę/
z Aowugo Dń/Łzlcrzu /' ź/'&//u ŁA ArvyAv/c/'/
*7" 1994 r. w trakcie badań archeologicznych prowadzonych w miejscowości
\/\/ Nowe Objezierze, gm. Moryń, woj. szczecińskie* (obecnie zachodniopomor
y Y skie) znaleziono misę brązową ozdobioną czterema, otoczonymi inskrypcjami
łacińskimi, scenami figuralnymi, które rozdzielają popiersia koronowanych mężczyzn
ustawione na kolumienkach (il. 1). Zabytek jest obecnie przechowywany w zbiorach Mu-
zeum Narodowego w Szczecinie. Naczynie odkryte w Nowym Objezierzu należy do gru-
py dobrze znanych nauce średniowiecznych mis brązowych datowanych zwykle na okres
XI-XII w., a wśród nich reprezentuje kategorię mis zdobionych scenami figuralnymi, które
tworzą cykle narracyjne o tematyce chrześcijańskiej lub mitologicznej-. Na podstawie źró-
deł archeologicznych znalezionych wraz z misą nacczynie datować należy na XI-XII w.
Naczynie z Nowego Objezierza zostało już wprowadzone do obiegu naukowego przez
Eugeniusza WilgockiegtŃ, który opisał i poddał analizie stan jego zachowania, kształt,
wymiary oraz poszczególne sceny. Poza niewielkim ubytkiem krawędzi misa objezierska
zachowana jest w całości. Dużo gorzej przedstawia się natomiast stan zachowania zdobią-
cych ją przedstawień i inskrypcji. Nie pozostało to bez wpływu na zaproponowaną przez
E. Wilgockiego interpretację treści kolejnych scen"*. Po zapoznaniu się z zabytkiem i lite-
raturą poświęconą misom brązowym niezbędna okazała się korekta przedstawionych
przez tego autora poglądów.
* Powstanie tego artykułu nie byłoby możliwe gdyby nie życzliwa pomoc Prof. Lawrenca Neesa z University of Dalewa-
re oraz Dr Vivian B. Mann z The Jewish Museum w Nowym Jorku, za którą autorzy pragną w tym miejscu serdecznie
podziękować.
* Badania prowadzono na osadzie wczesnośredniowiecznej - stanowisko nr 7 (arkusz AZP 42-03, nr stan. na arkuszu
41 ). Badania miały charakter prac ratowniczych i związane były z prowadzoną na stanowisku przemysłową eksploatację
kruszywa. Misę znaleziono w niewielkim obiekcie (nr 31) o nieokreślonym przeznaczeniu.
^ Typ I wg Tadeusza POKŁEWSKTEGO, MAy A/yzowe z A7, A77 i A777 wAAn, (Acta Archaeologica Universitatis Lo-
dziensis, nr 9), Łódź 1961, s. 25; grupa mis z przedstawieniami mitologicznymi i chrześcijańskimi wg Josephy WEIT-
ZMANN-FIEDLER, Ao/7?onAcńegrovAAg Az'o/rzes'cAo/gn, Berlin 1981; oraz typ Al wg Ulricha MÜLLERA, ZwAcńen
GgAroMc/z Ag&Mtnng. znr EnnAAon wn Mc/AnAnr o/n ßgApz'g/ nnAgAEgA/cńgH AonJwos'c/zggs'c/n'/Ty
(U./6. ńA J5./7A (Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters. Beiheft, t. 20), Bonn 2006, s. 141-146.
3 Eugeniusz WILGOCKd, „Sceny mitologiczne na romańskiej misie z Nowego Objezierza", [w:] 7grro E-o/7^o&ro//o.
óztMłn Eomorzo Znc/?o<Eńggo i Aorty/ Morc/m w Ag&Aw/ggzM, red. Maria GLIŃSKA, Krystyna KROMAN,
Rafał MAKAŁA, Szczecin 2004, s. 189-202.
4WILGOCKI, op. cit., s. 195-198.