DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Polemiki i recenzje
DOI Artikel:Szyma, Marcin: [Rezension von: Peter K. Klein (Hrsg.), Der mittelalterliche Kreuzgang]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0211
205
MARCIN SZYMA
Der Arc/zF^M^ MnJ
Pfć?gmmm (7Vzc mc^cvn/ CF^^r - Lc cFFrc Moyen
Age), Peter K. Klein (Hrsg.),
Verlag Schnell & Steiner, Regensburg 2004, ISBN 3-7954-1545-4, liczne fot. i rys., s. 408
r Æ ałożenia klasztorne złożone z pomieszczeń
zamykających czworoboczny wirydarz oto-
^ ^ czony krużgankiem od dawna stanowią
przedmiot uwagi mediewistów. Tego typu układ
przestrzenny, w połskiin piśmiennictwie określany
jako kłaustrałny' lub nazywany po prostu klauzurą-,
od czasów karolińskich po schyłek średniowiecza
był podstawową, choć nigdy nie jedyną formą zabu-
dowy klasztornej. Wykształcony na gruncie archi-
tektury mniszej, okazał się użyteczny także dla
kanoników, zarówno świeckich jak regularnych,
a wreszcie dla mendykantów służąc i męskim, i żeń-
skim gałęziom wielu zakonów. W badaniach śre-
dniowiecznego c/<3M.sń*M7?!, rozwijających się od
połowy XIX w., istotną rołę odegrało sympozjum
Pu/Y/rń'.s'M.s' c/mwfm/ńP, w Nowym Jorku, w 1972 r.
Pod względem rozmachu i wielostronności spojrze-
nia na problem, nowojorskiej konferencji dorówna-
ła sesja Der /uńre/n/eir/icńe ATeuzgzmg.'
Dunłńon u/?<7 zorganizowana w Tybin-
dze w dniach 11-13 czerwca 1999 r. przez Instytut
Historii Sztuki tamtejszego uniwersytetu. Przedsta-
wione na sesji referaty doczekały się publikacji,
w zaktualizowanej postaci, w 2004 r. Organizatorem
konferencji i redaktorem książki był profesor Peter
K. Klein, który - pomijając liczne i znakomite do-
konania na innych polach-dał się poznać jako autor
erudycyjnych rozpraw poświęconych średniowiecz-
nym klasztorom w Hiszpanii i Langwedocji.
Na tom składają się artykuły napisane przez 20
specjalistów z Europy i obu Ameryk, ujęte w cztery
' Por. Andrzej GRZYBKOWSK1, „Zabudowa najstar-
szych klasztorów dominikańskich w Polsce", [w:] ATo/ń-
ła /wAsżu foznu/ńa 3,2004 (Nasi dominikanie), s. 30-42.
- Tak np. Ewa ŁUŻYNIECKA, drćńńcżmru ÆDsztorôw
bloki tematyczne, poprzedzone obszernym studium
pióra wspomnianego Petera Kleina (Zu/' Dń?/ń/;rm?g.'
Der wńuAAc/fAńe ATeuzgn/rg. Zrcń/fcAur — Duu/r-
ńc/? - AYogm/??/??, s. 9-21). Wśród powodów zorga-
nizowania sympozjum Autor wymienił dynamiczny
rozwój dyskusji o krużgankach, która choć daleka od
wyczerpania, umożliwia już formułowanie ogólniej-
szych wniosków i generuje kolejne pytania. Litera-
tura przedmiotu, bardzo obszerna, jest silnie
rozproszona i trudno dostępna, zatem wydanie pu-
blikacji zbierającej dotychczasowe ustalenia i pre-
zentującej nowe metody badawcze wydaje się
koniecznością. Przy okazji Klein trafnie scharakte-
ryzował największe braki zredagowanego przez sie-
bie tomu: pominięcie zagadnienia krużganka w
klasztorach żeńskich oraz skupienie się wyłącznie na
analizie dzieł z terenów Hiszpanii, Francji i niemiec-
kiego obszaru językowego. O ile pierwszy zarzut
można oddalić powołując się na specyfikę żeńskich
wspólnot zakonnych, o tyle brak choćby jednego stu-
dium poświęconego klasztorom włoskim czy angiel-
skim trzeba uznać za pewien mankament książki.
Kreśłąc główne linie dawnych i współczesnych
badań średniowiecznego Klein przeciw-
stawił tradycyjny sposób uprawiania historii sztuki,
polegający głównie na typologicznej i stylistycznej
analizie dzieła, nowym metodom prowadzącym do
uchwycenia zależności pomiędzy jego funkcją i for-
mą oraz do rozpoznania jego warstwy semantycznej,
tak pierwotnej, jak i dopisanej axWielkim atu-
tem autora jest umiejętność zawierania przemyśleń
cys7e/\sA;'cA. 777/ń ńdńą.AY ; /'/?/?<? Du.s*zfo/y .s7ą.s7ńe, Wro-
cław 2002.
3 Gayta, Xłł(1973).
MARCIN SZYMA
Der Arc/zF^M^ MnJ
Pfć?gmmm (7Vzc mc^cvn/ CF^^r - Lc cFFrc Moyen
Age), Peter K. Klein (Hrsg.),
Verlag Schnell & Steiner, Regensburg 2004, ISBN 3-7954-1545-4, liczne fot. i rys., s. 408
r Æ ałożenia klasztorne złożone z pomieszczeń
zamykających czworoboczny wirydarz oto-
^ ^ czony krużgankiem od dawna stanowią
przedmiot uwagi mediewistów. Tego typu układ
przestrzenny, w połskiin piśmiennictwie określany
jako kłaustrałny' lub nazywany po prostu klauzurą-,
od czasów karolińskich po schyłek średniowiecza
był podstawową, choć nigdy nie jedyną formą zabu-
dowy klasztornej. Wykształcony na gruncie archi-
tektury mniszej, okazał się użyteczny także dla
kanoników, zarówno świeckich jak regularnych,
a wreszcie dla mendykantów służąc i męskim, i żeń-
skim gałęziom wielu zakonów. W badaniach śre-
dniowiecznego c/<3M.sń*M7?!, rozwijających się od
połowy XIX w., istotną rołę odegrało sympozjum
Pu/Y/rń'.s'M.s' c/mwfm/ńP, w Nowym Jorku, w 1972 r.
Pod względem rozmachu i wielostronności spojrze-
nia na problem, nowojorskiej konferencji dorówna-
ła sesja Der /uńre/n/eir/icńe ATeuzgzmg.'
Dunłńon u/?<7 zorganizowana w Tybin-
dze w dniach 11-13 czerwca 1999 r. przez Instytut
Historii Sztuki tamtejszego uniwersytetu. Przedsta-
wione na sesji referaty doczekały się publikacji,
w zaktualizowanej postaci, w 2004 r. Organizatorem
konferencji i redaktorem książki był profesor Peter
K. Klein, który - pomijając liczne i znakomite do-
konania na innych polach-dał się poznać jako autor
erudycyjnych rozpraw poświęconych średniowiecz-
nym klasztorom w Hiszpanii i Langwedocji.
Na tom składają się artykuły napisane przez 20
specjalistów z Europy i obu Ameryk, ujęte w cztery
' Por. Andrzej GRZYBKOWSK1, „Zabudowa najstar-
szych klasztorów dominikańskich w Polsce", [w:] ATo/ń-
ła /wAsżu foznu/ńa 3,2004 (Nasi dominikanie), s. 30-42.
- Tak np. Ewa ŁUŻYNIECKA, drćńńcżmru ÆDsztorôw
bloki tematyczne, poprzedzone obszernym studium
pióra wspomnianego Petera Kleina (Zu/' Dń?/ń/;rm?g.'
Der wńuAAc/fAńe ATeuzgn/rg. Zrcń/fcAur — Duu/r-
ńc/? - AYogm/??/??, s. 9-21). Wśród powodów zorga-
nizowania sympozjum Autor wymienił dynamiczny
rozwój dyskusji o krużgankach, która choć daleka od
wyczerpania, umożliwia już formułowanie ogólniej-
szych wniosków i generuje kolejne pytania. Litera-
tura przedmiotu, bardzo obszerna, jest silnie
rozproszona i trudno dostępna, zatem wydanie pu-
blikacji zbierającej dotychczasowe ustalenia i pre-
zentującej nowe metody badawcze wydaje się
koniecznością. Przy okazji Klein trafnie scharakte-
ryzował największe braki zredagowanego przez sie-
bie tomu: pominięcie zagadnienia krużganka w
klasztorach żeńskich oraz skupienie się wyłącznie na
analizie dzieł z terenów Hiszpanii, Francji i niemiec-
kiego obszaru językowego. O ile pierwszy zarzut
można oddalić powołując się na specyfikę żeńskich
wspólnot zakonnych, o tyle brak choćby jednego stu-
dium poświęconego klasztorom włoskim czy angiel-
skim trzeba uznać za pewien mankament książki.
Kreśłąc główne linie dawnych i współczesnych
badań średniowiecznego Klein przeciw-
stawił tradycyjny sposób uprawiania historii sztuki,
polegający głównie na typologicznej i stylistycznej
analizie dzieła, nowym metodom prowadzącym do
uchwycenia zależności pomiędzy jego funkcją i for-
mą oraz do rozpoznania jego warstwy semantycznej,
tak pierwotnej, jak i dopisanej axWielkim atu-
tem autora jest umiejętność zawierania przemyśleń
cys7e/\sA;'cA. 777/ń ńdńą.AY ; /'/?/?<? Du.s*zfo/y .s7ą.s7ńe, Wro-
cław 2002.
3 Gayta, Xłł(1973).