DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Sikorska, Joanna: Miedzioryt XV wieku i jego odrębność w sztuce późnego średniowiecza: problemy badawcze =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0135
MIEDZIORYT XV WIEKU I JEGO ODRĘBNOŚĆ W SZTUCE PÓŹNEGO ŚREDNIOWIECZA
129
2. AfrsWz MZ, Objęcie (C. /b),
W Czr7/YG/y.sCA'A
w AAAowzb, r/upozy? zu zb/orów
/?7yWU/7JĘĆ'/?
Mistrza MZ, z 1503 r. (L. 16; il. 2). Odnotowała, że spoglądająca z ryciny na
widza kobieta wyraźnie stara się sugerować znaczenie ukazanej sceny, a zarazem stawia
go w niezręcznej sytuacji podglądacza'"". Innym intrygującym przykładem jest, znany
z jednego, unikatowego egzemplarza, miedzioryt przypisywany Mistrzowi
bxg (Nowy Jork, Metropolitan Museum of Ail). Duże półfigury postaci „wychylają" się
z ram przedstawienia, na którym młoda kobieta nie wzbrania się przed zalotami mło-
dzieńca, ale wzrok wyraźnie kieruje na widza"". Motyw spoglądania na widza służył
także osiągnięciu zupełnie innych efektów. Niezwykle sugestywny zwrot w stronę widza
zastosował Schongauer w fkm/łń?? masfg/zm Ærxyzr? (L. 9), w którym ukazana frontalnie
twarz Chrystusa została umieszczona w samym środku dużej kompozycji, zaś jego spoj-
rzenie zdaje się czynić z widza, jak sugerował Gerhard Wolf, współczesną Weronikę'"-.
Stephanie SCHRADER, "Master M.Z.'s Embrace: The Construction of Visual Dialogue", HZ/on Afo/?:or;'o/ HrtMu-
s'CMW t. 47, 1993, nr 11, s. 15-16. Odwrotnego zabiegu - wprowadzenia widza do świata przedstawionego -
dopatrzył się Mark J. Zucker we florenckim miedziorycie wykonanym w ostatniej dekadzie XV w., przedstawiającym
tronującą Marię z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych (unikatowy egzemplarz w zbiorach British Museum). U stóp
tronu, zwrócony plecami do widza, a niewidoczną twarzą ku Marii, klęczy dominikanin z różańcem w dłoniach. Zucker
wysunął przypuszczenie, że takie ujęcie miało pozwolić użytkownikowi ryciny - dominikańskiemu zakonnikowi iden-
tyfikować się z tą postacią. ZUCKER, op. cit., s. 371-372, fig. 4.
'°' Hw Tobon wr spätem MPe/a/?or.., kat. 106; "The Print in the North. The Age of Albrecht Dürer and Lucas van
Leyden", oprać. Suzanne BOORSCH, Nadine M. ORENSTEłN, 77?e Afgtropob'Pw MrMenw of Hr? ZM/oh/i, Spring
1997, s. 18. Por. też z ryciną Mistrza z Banderolami (L. 96).
Gerhard WOLF, "'Or fu si fatta la sembianza vostra?' Sguardi alla 'vera icona' e alle sue copie artistiche", [w:]
7/ fb/?o <7? Cn'Vo..., s. 113-114. Kemperdick zwrócił uwagę na to, że postać Weroniki została ukazana na rycinie. Nie jest
to powód do odrzucenia takiego odbioru miedziorytu, zwłaszcza że jej przedstawienie u Schongauera odbiega od trady-
cyjnego ujęcia. Zob. też KEMPERD1CK, op. cit., s. 51 nn, 81.
129
2. AfrsWz MZ, Objęcie (C. /b),
W Czr7/YG/y.sCA'A
w AAAowzb, r/upozy? zu zb/orów
/?7yWU/7JĘĆ'/?
Mistrza MZ, z 1503 r. (L. 16; il. 2). Odnotowała, że spoglądająca z ryciny na
widza kobieta wyraźnie stara się sugerować znaczenie ukazanej sceny, a zarazem stawia
go w niezręcznej sytuacji podglądacza'"". Innym intrygującym przykładem jest, znany
z jednego, unikatowego egzemplarza, miedzioryt przypisywany Mistrzowi
bxg (Nowy Jork, Metropolitan Museum of Ail). Duże półfigury postaci „wychylają" się
z ram przedstawienia, na którym młoda kobieta nie wzbrania się przed zalotami mło-
dzieńca, ale wzrok wyraźnie kieruje na widza"". Motyw spoglądania na widza służył
także osiągnięciu zupełnie innych efektów. Niezwykle sugestywny zwrot w stronę widza
zastosował Schongauer w fkm/łń?? masfg/zm Ærxyzr? (L. 9), w którym ukazana frontalnie
twarz Chrystusa została umieszczona w samym środku dużej kompozycji, zaś jego spoj-
rzenie zdaje się czynić z widza, jak sugerował Gerhard Wolf, współczesną Weronikę'"-.
Stephanie SCHRADER, "Master M.Z.'s Embrace: The Construction of Visual Dialogue", HZ/on Afo/?:or;'o/ HrtMu-
s'CMW t. 47, 1993, nr 11, s. 15-16. Odwrotnego zabiegu - wprowadzenia widza do świata przedstawionego -
dopatrzył się Mark J. Zucker we florenckim miedziorycie wykonanym w ostatniej dekadzie XV w., przedstawiającym
tronującą Marię z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych (unikatowy egzemplarz w zbiorach British Museum). U stóp
tronu, zwrócony plecami do widza, a niewidoczną twarzą ku Marii, klęczy dominikanin z różańcem w dłoniach. Zucker
wysunął przypuszczenie, że takie ujęcie miało pozwolić użytkownikowi ryciny - dominikańskiemu zakonnikowi iden-
tyfikować się z tą postacią. ZUCKER, op. cit., s. 371-372, fig. 4.
'°' Hw Tobon wr spätem MPe/a/?or.., kat. 106; "The Print in the North. The Age of Albrecht Dürer and Lucas van
Leyden", oprać. Suzanne BOORSCH, Nadine M. ORENSTEłN, 77?e Afgtropob'Pw MrMenw of Hr? ZM/oh/i, Spring
1997, s. 18. Por. też z ryciną Mistrza z Banderolami (L. 96).
Gerhard WOLF, "'Or fu si fatta la sembianza vostra?' Sguardi alla 'vera icona' e alle sue copie artistiche", [w:]
7/ fb/?o <7? Cn'Vo..., s. 113-114. Kemperdick zwrócił uwagę na to, że postać Weroniki została ukazana na rycinie. Nie jest
to powód do odrzucenia takiego odbioru miedziorytu, zwłaszcza że jej przedstawienie u Schongauera odbiega od trady-
cyjnego ujęcia. Zob. też KEMPERD1CK, op. cit., s. 51 nn, 81.