DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Janowski, Andrzej; Słowiński, Sławomir: Sceny mitologiczne na misie brązowej z Nowego Objezierza i źródła ich inspiracji: =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0165
SCENY MITOLOGICZNE NA MISIE BRĄZOWEJ Z NOWEGO OBJEZIERZA I ŹRÓDŁA ICH INSPIRACJI
159
20. ÆrqzcÆ <2o g/y w f/YA-f/Y/G/
Z g/*ZGć/.SYYW/C/7/6YY Z/c/Y/A/c.SY/ zć/Agą/ąc^go
Y//roAć/. ^cg/: wg Æ7r/r///,
Samson vs. Hercules ..., Hg. 19
27. ATąźcA ć/o g/y w Y*/'A-f/Y/Ać/
z grzcć/.s/ć/MYC/j/c/// TVc/Y/A/c.sY/ wo/czqccgo
z Go/YOHo/M. 7^cp/i wg A/o/?n, Samson vs.
Hercules ...,//g. 77
Dużo prostszym i jak sądzimy o wiele bardziej prawdopodobnym rozwiązaniem jest
przyjęcie założenia, że obie misy powstały po prostu w jednym ośrodku^'*. Powszechnie
przyjmuje się, iż warsztaty wytwarzające takie naczynia istniały na terenie Nadrenii^'.
Jeżełi dany ośrodek specjalizował się w ich produkcji, to istniał w nim zapewne, nieznany
nam dziś kanon przedstawiania czynów Heraklesa. Jeżeli odrzucimy hipotezę o kopiowa-
niu wyobrażeń z jednej misy na drugą, to jedynym wytłumaczeniem faktu, że wizerunki
na obu naczyniach są do siebie tak zbliżone, może być istnienie jednego wspólnego wzor-
ca, z którego korzystał(li) ich twórca(y). W chwili obecnej jest to jedynie hipoteza, mamy
jednak nadzieję, że w przyszłości odkryte zostanie kolejne naczynie zdobione przedsta-
wieniami Heraklesa i pomoże ono rozwiać wątpliwości.
Misa brązowa z Nowego Objezierza jest zabytkiem szczególnej rangi, nie tylko z tej
racji, że to zaledwie drugie znane nauce średniowieczne naczynie zdobione scenami z życia
Heraklesa. Jest to też jedyne pewne średniowieczne przedstawienie tego antycznego hero-
sa znane z Polski^, a także najstarszy w Polsce tekst EA/og/ TT/eoć/M&ya (w wyborze).
^ Warto w tym miejscu wspomnieć o misie z przedstawieniem legendy o Scylli. Została ona znaleziona w 1824 r.
w rzece Severn w tym samym miejscu, co naczynie z wizerunkami Heraklesa. Także i w tym wypadku źródłem inskryp-
cji jest Ekloga Theodułusa. Sposób opracowania graficznego obu mis jest bardzo zbliżony, identyczne są nawet postacie
serafinów oddzielające poszczególne sceny - por. DALTON, op. cit., s. 144-145; WE1TZMANN-FÎEDLER, "Romani-
sche Bronzeschalen ...", s. 123-134; ead., /G/7?u/?AcAeg/r;w'e/7e ..., s. 25-30, Taf. 7-10. Nasuwa to przypuszczenie, że
nie tylko mogły one powstać w jednym ośrodku, ale niewykluczone, że pierwotnie stanowiły komplet.
POKLEWSKd, op. cit., s. 50. W XH w. w Nadrenii istniały także pracownie wytwarzające z kości słoniowej i kłów
morsa piony do gry w trik-traka, a wytwórcom pionów nieobce były motywy mitologiczne w tym przedstawienia Hera-
klesa - por. MANN, "Mythological..."; ead., "Samson vs. Hercules...."; ead., "The Samson ...".
Por. przypis 50.
159
20. ÆrqzcÆ <2o g/y w f/YA-f/Y/G/
Z g/*ZGć/.SYYW/C/7/6YY Z/c/Y/A/c.SY/ zć/Agą/ąc^go
Y//roAć/. ^cg/: wg Æ7r/r///,
Samson vs. Hercules ..., Hg. 19
27. ATąźcA ć/o g/y w Y*/'A-f/Y/Ać/
z grzcć/.s/ć/MYC/j/c/// TVc/Y/A/c.sY/ wo/czqccgo
z Go/YOHo/M. 7^cp/i wg A/o/?n, Samson vs.
Hercules ...,//g. 77
Dużo prostszym i jak sądzimy o wiele bardziej prawdopodobnym rozwiązaniem jest
przyjęcie założenia, że obie misy powstały po prostu w jednym ośrodku^'*. Powszechnie
przyjmuje się, iż warsztaty wytwarzające takie naczynia istniały na terenie Nadrenii^'.
Jeżełi dany ośrodek specjalizował się w ich produkcji, to istniał w nim zapewne, nieznany
nam dziś kanon przedstawiania czynów Heraklesa. Jeżeli odrzucimy hipotezę o kopiowa-
niu wyobrażeń z jednej misy na drugą, to jedynym wytłumaczeniem faktu, że wizerunki
na obu naczyniach są do siebie tak zbliżone, może być istnienie jednego wspólnego wzor-
ca, z którego korzystał(li) ich twórca(y). W chwili obecnej jest to jedynie hipoteza, mamy
jednak nadzieję, że w przyszłości odkryte zostanie kolejne naczynie zdobione przedsta-
wieniami Heraklesa i pomoże ono rozwiać wątpliwości.
Misa brązowa z Nowego Objezierza jest zabytkiem szczególnej rangi, nie tylko z tej
racji, że to zaledwie drugie znane nauce średniowieczne naczynie zdobione scenami z życia
Heraklesa. Jest to też jedyne pewne średniowieczne przedstawienie tego antycznego hero-
sa znane z Polski^, a także najstarszy w Polsce tekst EA/og/ TT/eoć/M&ya (w wyborze).
^ Warto w tym miejscu wspomnieć o misie z przedstawieniem legendy o Scylli. Została ona znaleziona w 1824 r.
w rzece Severn w tym samym miejscu, co naczynie z wizerunkami Heraklesa. Także i w tym wypadku źródłem inskryp-
cji jest Ekloga Theodułusa. Sposób opracowania graficznego obu mis jest bardzo zbliżony, identyczne są nawet postacie
serafinów oddzielające poszczególne sceny - por. DALTON, op. cit., s. 144-145; WE1TZMANN-FÎEDLER, "Romani-
sche Bronzeschalen ...", s. 123-134; ead., /G/7?u/?AcAeg/r;w'e/7e ..., s. 25-30, Taf. 7-10. Nasuwa to przypuszczenie, że
nie tylko mogły one powstać w jednym ośrodku, ale niewykluczone, że pierwotnie stanowiły komplet.
POKLEWSKd, op. cit., s. 50. W XH w. w Nadrenii istniały także pracownie wytwarzające z kości słoniowej i kłów
morsa piony do gry w trik-traka, a wytwórcom pionów nieobce były motywy mitologiczne w tym przedstawienia Hera-
klesa - por. MANN, "Mythological..."; ead., "Samson vs. Hercules...."; ead., "The Samson ...".
Por. przypis 50.