DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Polemiki i recenzje
DOI Artikel:Pospieszny, Kazimierz: [Rezension von: Janusz Trupinda, Malborski kapitularz]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0239
POLEMIKI I RECENZJE
233
3. Æ/Tin 7 g* (VEsy'a), /fas'c/ô/ .s*w. E/żó/c/y, w/r/o/r o<3 oEt/rzr/ g/ói-w?cgo AATE
w /r/crr/zrAr/ /7<3 cAór Ać/yEiLsAEgo Ao/7W677/i7 ArrzyżćJcAicgo, o^Mć/owany z 77*Z6('/?
,5/7*077 5/0//07771. Eo/. E. Eo,5/7/E,S'Z77y
gehenny rezydowania w ciągle rozgrzebanej, pozba-
wionej sensu budowli. Absurdalność tych sądów
była łatwiejsza do przełknięcia, kiedy kładło się
na szali odkrycia, dokonane w czasie badań. Odsło-
nięto wówczas dwa ważne elementy pierwszego pa-
łacu, pochodzące z ł. poł. XIV w. - tryforyjne okno
w ścianie fasady i kręte schody w piwnicy przy tej
samej ścianie (od wsch.). Takich spektakularnych
odkryć nie ma w katalogu badań architektonicznych
na zamku konwentualnym, co wcale nie znaczy,
że takie fakty nie miały miejsca, tylko nie zostały
one zauważone przez prowadzącego.
Temat dziejów sali kapitulnej w czasach zakonu
wraca ponownie, tyle, że z innego punktu widzenia,
w artykule Janusza Trupindy „Średniowieczne
dzieje i wystrój kapitularza" (s. 29-51). Historia
przedstawiana jest tym razem w oparciu o źródła
pisane, w tym również, co znamienne, malowane
inskrypcje towarzyszące galerii wielkich mistrzów.
Pomijając punkt wstępny opracowania, tuż za śród-
tytułem „Dzieje i wykorzystanie Kapitularza w śre-
dniowieczu" czytelnik zostaje wprowadzony w tema-
tykę dzięki znanej, ale tu metodologicznie
uzasadnionej tezie, o zależności formy przestrzennej
i dekoracji wnętrza od funkcji sali. Jednak od po-
czątku, wbrew oczekiwaniom, w ślad za obszernymi
wypisami źródłowymi dotyczącymi organizacji i ro-
dzaju stosowanych procedur zwoływania kapituł,
wybranymi ze statutów, wywodowi historycznemu
Trupindy nie towarzyszy analiza morfologiczna for-
my. Próby wyliczenia składu dostojników, obecnych
na elekcjach generalnych (rada 13 elektorów), nie
poparte studiami na temat hierarchii, czy organizacji
społecznej w ramach struktury zakonu, odwracają
uwagę od problematyki przestrzeni „sali narad".
Mało tego, przechodząc do problemów aprowizacji
i zakwaterowania w obrębie całego zamku, autor da-
leko odchodzi od tematu.
Pozostaje trzeci akapit, zatytułowany „Elementy
wystroju Kapitularza", gdzie w pierwszym rzędzie
pokazana została analiza duktu pisma w inskryp-
cjach pod postaciami wielkich mistrzów, wymalo-
wanymi na ścianach wschodniej i południowej.
Zakres odsłoniętego tekstu, według badań Trupindy,
odpowiadał dokumentacjom Büschinga i Stein-
brechta. Jednak doszły nowe, ważne szczegóły, np.
kolejny, szósty werset w sentencji firmowanej imie-
niem Hermann von Salza.
Na tym, po uczytelnieniu pisma, zakończono
prace badawcze. Zatem nie wszystkie inskrypcje
odnotowane w dokumentacji Steinbrechta zostały
odsłonięte spod tynków, położonych na orygina-
łach malowideł w końcu XłX w. Dotyczy to
zwłaszcza ściany południowej, gdzie na wysokości
drugiego od wschodu poła tarczowego, nazywanego
tu „arkadą", odkryto pozostałości tyłko drugiej -
233
3. Æ/Tin 7 g* (VEsy'a), /fas'c/ô/ .s*w. E/żó/c/y, w/r/o/r o<3 oEt/rzr/ g/ói-w?cgo AATE
w /r/crr/zrAr/ /7<3 cAór Ać/yEiLsAEgo Ao/7W677/i7 ArrzyżćJcAicgo, o^Mć/owany z 77*Z6('/?
,5/7*077 5/0//07771. Eo/. E. Eo,5/7/E,S'Z77y
gehenny rezydowania w ciągle rozgrzebanej, pozba-
wionej sensu budowli. Absurdalność tych sądów
była łatwiejsza do przełknięcia, kiedy kładło się
na szali odkrycia, dokonane w czasie badań. Odsło-
nięto wówczas dwa ważne elementy pierwszego pa-
łacu, pochodzące z ł. poł. XIV w. - tryforyjne okno
w ścianie fasady i kręte schody w piwnicy przy tej
samej ścianie (od wsch.). Takich spektakularnych
odkryć nie ma w katalogu badań architektonicznych
na zamku konwentualnym, co wcale nie znaczy,
że takie fakty nie miały miejsca, tylko nie zostały
one zauważone przez prowadzącego.
Temat dziejów sali kapitulnej w czasach zakonu
wraca ponownie, tyle, że z innego punktu widzenia,
w artykule Janusza Trupindy „Średniowieczne
dzieje i wystrój kapitularza" (s. 29-51). Historia
przedstawiana jest tym razem w oparciu o źródła
pisane, w tym również, co znamienne, malowane
inskrypcje towarzyszące galerii wielkich mistrzów.
Pomijając punkt wstępny opracowania, tuż za śród-
tytułem „Dzieje i wykorzystanie Kapitularza w śre-
dniowieczu" czytelnik zostaje wprowadzony w tema-
tykę dzięki znanej, ale tu metodologicznie
uzasadnionej tezie, o zależności formy przestrzennej
i dekoracji wnętrza od funkcji sali. Jednak od po-
czątku, wbrew oczekiwaniom, w ślad za obszernymi
wypisami źródłowymi dotyczącymi organizacji i ro-
dzaju stosowanych procedur zwoływania kapituł,
wybranymi ze statutów, wywodowi historycznemu
Trupindy nie towarzyszy analiza morfologiczna for-
my. Próby wyliczenia składu dostojników, obecnych
na elekcjach generalnych (rada 13 elektorów), nie
poparte studiami na temat hierarchii, czy organizacji
społecznej w ramach struktury zakonu, odwracają
uwagę od problematyki przestrzeni „sali narad".
Mało tego, przechodząc do problemów aprowizacji
i zakwaterowania w obrębie całego zamku, autor da-
leko odchodzi od tematu.
Pozostaje trzeci akapit, zatytułowany „Elementy
wystroju Kapitularza", gdzie w pierwszym rzędzie
pokazana została analiza duktu pisma w inskryp-
cjach pod postaciami wielkich mistrzów, wymalo-
wanymi na ścianach wschodniej i południowej.
Zakres odsłoniętego tekstu, według badań Trupindy,
odpowiadał dokumentacjom Büschinga i Stein-
brechta. Jednak doszły nowe, ważne szczegóły, np.
kolejny, szósty werset w sentencji firmowanej imie-
niem Hermann von Salza.
Na tym, po uczytelnieniu pisma, zakończono
prace badawcze. Zatem nie wszystkie inskrypcje
odnotowane w dokumentacji Steinbrechta zostały
odsłonięte spod tynków, położonych na orygina-
łach malowideł w końcu XłX w. Dotyczy to
zwłaszcza ściany południowej, gdzie na wysokości
drugiego od wschodu poła tarczowego, nazywanego
tu „arkadą", odkryto pozostałości tyłko drugiej -