DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:In Memoriam
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy; Bassi, Elena [Gefeierte Pers.]: W spomnienie o Profesor Elenie Bassi
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0256
250
IN MEMOMAM
/Vo/ F/o/to /7o.s'.s/ /' ot^or w.s'/70/77/?/'o/z/'o
/Z<2 Fo/o V &//Z G/O^O W lUc/ZOO/'/',
z w/r/o/rFzzz & .Wo/'/o Jo/fo No/z/fo w Vo.
Fof D. Fowo/ozy/,
75 wrzasw'o 7990 /:
w maju w ! 972 i w maju ! 973 r. Miesiące te były dla
Pani Profesor bardzo interesujące i owocne. Udali-
śmy się zaraz do Gostynia, gdzie uprzejmie podej-
mowali nas księża filipini. Zawiozłem gościa na
Lubelszczyznę; doceniła walory artystyczne urbani-
styki i architektury „weneckiego" Zamościa, ale jej
niezwykły zachwyt wzbudził przede wszystkim
drewniany kościół w Tomaszowie Lubelskim. Za-
braliśmy Panią Profesor na objazdy terenowe z na-
szymi studentami po Małopolsce i na Podlasiu, aby
poznała polskie zabytki. Ta, wówczas już niemłoda
pani była pełna pogody, świetnie się czuła wśród
naszych studentów, dzieląc trudne, niekiedy spartań-
skie warunki podróży i zakwaterowania. W Sando-
mierzu nocowaliśmy w schronisku nad Wisłą
w wielkiej sali, z kierowcami ciężarówek. W zamku
w Łańcucie Pani Profesor obwożona była po parku
zabytkowym powozem i mieszkała w apartamencie,
który przed wojną był oddawany najznakomitszym
gościom. Gdy przy schronisku nad jeziorem w Wi-
grach studenci urządzili ognisko, razem z nimi śpie-
wała a nawet pląsała wokół ognia. Po powrocie do
Wenecji z entuzjazmem wspominała pobyt w Pol-
sce.
Wspólne opracowanie kościoła filipinów w Go-
styniu też rozłożyliśmy na dwa etapy. W pierwszym,
ukazał się z inicjatywy Prof. Bassi nasz włoski arty-
kuł w 1972 r. w „Arte Veneta" (4). W czasie dwu
kolejnych pobytów Pani Profesor w Polsce (1973
i 1974) i moich w Wenecji, przedyskutowaliśmy
przygotowany przeze mnie obszerny tekst analitycz-
ny o kościele gostyńskim, który z pomiarami i boga-
tym materiałem ikonograficznym, został opubliko-
wany dopiero w 1978 r. na łamach „Kwartalnika
Architektury i Urbanistyki" (9).
Prof. Bassi nie ograniczyła pobytu w Polsce do
Gostynia, ale podjęła badania archiwalne w Warsza-
wie i Krakowie pod kątem związków znakomitego
rzeźbiarza weneckiego Antonia Canovy z królem
i z polskimi mecenasami sztuki. Pani Profesor była
bowiem najwybitniejszą badaczką twórczości tego
genialnego artysty. Szczególnie interesował ją pro-
blem zamówienia w 1786 r. przez Stanisława Augu-
sta rzeźby kb/m.s' ?' H&wA. Ostatecznie zlecenie
ograniczyło się do szkicowego wykonania trzech za-
chowanych do dziś bozettów. Król zmienił zdanie
i zamówił do Pałacu na Wodzie kopie słynnych
antycznych rzeźb - Apolla Belwederskiego i Herku-
lesa Farnezyjskiego. Prof. Bassi sięgnęła do niewy-
korzystanych przez polskich badaczy listów Baccia-
rellego w Bibliotece Narodowej. W tym samym
zespole archiwalnym odkryła pewne sprawy arty-
styczne dworu królewskiego. Specjalnie zajęła się
wybitnymi dziełami Canovy, które powstały na za-
mówienie polskiej arystokracji. A więc rzeźbą pięk-
nego młodego Henryka Lubomirskiego jako Hworo,
zamówioną przez marszałkową Izabelę Lubomirską
do Łańcuta. Przedstawiła niezwykłe koleje rzeźby
/U/Acn.s'zo z g7ow<2 A/cz/nzy zakupionej w gorących
latach wojen Napoleona przez Walerię ze Stroynow-
skich Tarnowską do pałacu w Horochowie na Woły-
niu. Sięgnęła do niewykorzystanego dostatecznie
przez polskich badaczy diariusza Lubomirskiej
znajdującego się w Bibliotece Jagiellońskiej. Przy
okazji zauważyła analogie fasady kościoła parafial-
nego w Horochowie, fundacji Stroynowskich, z fa-
sadą S. Vitale w Wenecji - dzieła arch. Andrea Tira-
liego. Rewelacjami źródłowymi z Polski dzieliła się
kilkakrotnie na sympozjach w Rzymie i Wenecji
(7, 10, 11). Problem relacji: Canova a polscy klienci
i wielbiciele jego sztuki najobszerniej przedstawiła
na sympozjum w Wenecji w 1970 r. (5).
Pierwszy raz wówczas wzięła udział w sympo-
zjum polsko-włoskim, potem występowała jeszcze
trzykrotnie. W 1974 r. na sympozjum barokowym
w Warszawie (8), na okolicznościowej konferencji
z okazji wystawy sztuki polskiej w Rzymie w 1975 r.
(10), wreszcie na sympozjum średniowieczno-no-
wożytnym w Warszawie w 1977 r. (12). Pani Prof.
Bassi stała się niejako stałym referentem naukowych
IN MEMOMAM
/Vo/ F/o/to /7o.s'.s/ /' ot^or w.s'/70/77/?/'o/z/'o
/Z<2 Fo/o V &//Z G/O^O W lUc/ZOO/'/',
z w/r/o/rFzzz & .Wo/'/o Jo/fo No/z/fo w Vo.
Fof D. Fowo/ozy/,
75 wrzasw'o 7990 /:
w maju w ! 972 i w maju ! 973 r. Miesiące te były dla
Pani Profesor bardzo interesujące i owocne. Udali-
śmy się zaraz do Gostynia, gdzie uprzejmie podej-
mowali nas księża filipini. Zawiozłem gościa na
Lubelszczyznę; doceniła walory artystyczne urbani-
styki i architektury „weneckiego" Zamościa, ale jej
niezwykły zachwyt wzbudził przede wszystkim
drewniany kościół w Tomaszowie Lubelskim. Za-
braliśmy Panią Profesor na objazdy terenowe z na-
szymi studentami po Małopolsce i na Podlasiu, aby
poznała polskie zabytki. Ta, wówczas już niemłoda
pani była pełna pogody, świetnie się czuła wśród
naszych studentów, dzieląc trudne, niekiedy spartań-
skie warunki podróży i zakwaterowania. W Sando-
mierzu nocowaliśmy w schronisku nad Wisłą
w wielkiej sali, z kierowcami ciężarówek. W zamku
w Łańcucie Pani Profesor obwożona była po parku
zabytkowym powozem i mieszkała w apartamencie,
który przed wojną był oddawany najznakomitszym
gościom. Gdy przy schronisku nad jeziorem w Wi-
grach studenci urządzili ognisko, razem z nimi śpie-
wała a nawet pląsała wokół ognia. Po powrocie do
Wenecji z entuzjazmem wspominała pobyt w Pol-
sce.
Wspólne opracowanie kościoła filipinów w Go-
styniu też rozłożyliśmy na dwa etapy. W pierwszym,
ukazał się z inicjatywy Prof. Bassi nasz włoski arty-
kuł w 1972 r. w „Arte Veneta" (4). W czasie dwu
kolejnych pobytów Pani Profesor w Polsce (1973
i 1974) i moich w Wenecji, przedyskutowaliśmy
przygotowany przeze mnie obszerny tekst analitycz-
ny o kościele gostyńskim, który z pomiarami i boga-
tym materiałem ikonograficznym, został opubliko-
wany dopiero w 1978 r. na łamach „Kwartalnika
Architektury i Urbanistyki" (9).
Prof. Bassi nie ograniczyła pobytu w Polsce do
Gostynia, ale podjęła badania archiwalne w Warsza-
wie i Krakowie pod kątem związków znakomitego
rzeźbiarza weneckiego Antonia Canovy z królem
i z polskimi mecenasami sztuki. Pani Profesor była
bowiem najwybitniejszą badaczką twórczości tego
genialnego artysty. Szczególnie interesował ją pro-
blem zamówienia w 1786 r. przez Stanisława Augu-
sta rzeźby kb/m.s' ?' H&wA. Ostatecznie zlecenie
ograniczyło się do szkicowego wykonania trzech za-
chowanych do dziś bozettów. Król zmienił zdanie
i zamówił do Pałacu na Wodzie kopie słynnych
antycznych rzeźb - Apolla Belwederskiego i Herku-
lesa Farnezyjskiego. Prof. Bassi sięgnęła do niewy-
korzystanych przez polskich badaczy listów Baccia-
rellego w Bibliotece Narodowej. W tym samym
zespole archiwalnym odkryła pewne sprawy arty-
styczne dworu królewskiego. Specjalnie zajęła się
wybitnymi dziełami Canovy, które powstały na za-
mówienie polskiej arystokracji. A więc rzeźbą pięk-
nego młodego Henryka Lubomirskiego jako Hworo,
zamówioną przez marszałkową Izabelę Lubomirską
do Łańcuta. Przedstawiła niezwykłe koleje rzeźby
/U/Acn.s'zo z g7ow<2 A/cz/nzy zakupionej w gorących
latach wojen Napoleona przez Walerię ze Stroynow-
skich Tarnowską do pałacu w Horochowie na Woły-
niu. Sięgnęła do niewykorzystanego dostatecznie
przez polskich badaczy diariusza Lubomirskiej
znajdującego się w Bibliotece Jagiellońskiej. Przy
okazji zauważyła analogie fasady kościoła parafial-
nego w Horochowie, fundacji Stroynowskich, z fa-
sadą S. Vitale w Wenecji - dzieła arch. Andrea Tira-
liego. Rewelacjami źródłowymi z Polski dzieliła się
kilkakrotnie na sympozjach w Rzymie i Wenecji
(7, 10, 11). Problem relacji: Canova a polscy klienci
i wielbiciele jego sztuki najobszerniej przedstawiła
na sympozjum w Wenecji w 1970 r. (5).
Pierwszy raz wówczas wzięła udział w sympo-
zjum polsko-włoskim, potem występowała jeszcze
trzykrotnie. W 1974 r. na sympozjum barokowym
w Warszawie (8), na okolicznościowej konferencji
z okazji wystawy sztuki polskiej w Rzymie w 1975 r.
(10), wreszcie na sympozjum średniowieczno-no-
wożytnym w Warszawie w 1977 r. (12). Pani Prof.
Bassi stała się niejako stałym referentem naukowych