DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Klípa, Jan: The Madonna of Vys̆s̆í Brod and the Madonna of Wrocław and their donors: =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0312
302
JAN KU PA
A/uJouMU z ńj'żs'zęęo AfucU/?/;o z ffrocńwń?
omz ;c7; /M/;&/^orz)'
Przedmiotem rozważań są dwa tablicowe obrazy
reprezentujące późną fazę „stylu pięknego": Madon-
na z Wyższego Brodu i Madonna z katedry we Wro-
cławiu. Autor precyzuje chronologię ich powstania
oraz sytuuje w panoramie czeskiego malarstwa
przedhusyckiego i husyckiego. Analiza obu dzieł
została poprzedzona identyfikacją donatorów, któ-
rym zawdzięczają one powstanie. Obraz z południo-
wych Czech był malowany na zamówienie Szymona
z Nymburga, praskiego kanonika (od 1415 r.),
o czym zaświadcza inskrypcja na ramie. Wiadomo-
ści biograficzne dotyczące fundatora, a także cechy
formalne dzieła (pokrewieństwo z zabytkami schył-
ku panowania Wacława IV Luksemburskiego, zm.
1419), pozwalają datować obraz na 1 ćw. XV w.
Przydatne dla datowania są również ustalenia Aldo-
ny Kuczkowskiej-Kruger na temat techniki opu-y
stosowanej na początku XV w. Podczas
wojen husyckich maryjny obraz wraz z innymi skar-
bami kapituły katedralnej został wywieziony z Pragi
do bezpieczniejszego miejsca i przez Ćesky Krum-
lov trafił do opactwa cystersów w Wyższym Bro-
dzie. Znalazł się tam zapewne przed połową XV w.,
o czym może świadczyć jego oddziaływanie na ob-
razy malowane wówczas w południowych Czechach
(motyw odsłoniętej prawej ręki Marii został powtó-
rzony przez twórców Madonny z Jindfichova Radce
oraz czeskokrumlowskiej Madonny z Wiednia).
Szczegółowe badania pozwoliły utożsamić dona-
tora uwiecznionego w ramie śląskiego obrazu z księ-
ciem oleśnickim Konradem IV, który w latach
1418-47 był biskupem wrocławskim. Stwierdzono
znamienne przemalowanie szat donatora: ubiór kano-
nika został zastąpiony ubiorem biskupa ze wszystkim
atrybutami piastowanej przez niego godności. Z tego
powodu powstanie obrazu należałoby przesunąć na
czas przed ingresem Konrada do wrocławskiej kate-
dry, kiedy był on jeszcze prepozytem kapituły i zamó-
wił architektoniczne retabulum w obejściu chóru.
Prawdopodobnie również i ten maryjny obraz po-
wstał w Pradze, z którą wiązały Konrada IV silne re-
lacje polityczne i towarzyskie. Można przypuszczać,
że w chwili, gdy książę oleśnicki, przy wsparciu ostat-
niego Luksemburczyka, został obwołany biskupem,
w już rozpoczętym obrazie zmieniono koncepcję
przedstawienia osoby fundatora.
Obie prezentowane Madonny łączy zarówno
warsztatowa bliskość, jak i czas powstania w końcu
drugiej dekady XV w. Ustalenia Autora rzucają
nowe światło na ostatnio marginalizowane kwestie
jakości malarstwa na ziemiach czeskich u schyłku
panowania Wacława IV.
77u/u. Xu/?# Xo.s'A2y/?.słu-Af/7o.s'z
JAN KU PA
A/uJouMU z ńj'żs'zęęo AfucU/?/;o z ffrocńwń?
omz ;c7; /M/;&/^orz)'
Przedmiotem rozważań są dwa tablicowe obrazy
reprezentujące późną fazę „stylu pięknego": Madon-
na z Wyższego Brodu i Madonna z katedry we Wro-
cławiu. Autor precyzuje chronologię ich powstania
oraz sytuuje w panoramie czeskiego malarstwa
przedhusyckiego i husyckiego. Analiza obu dzieł
została poprzedzona identyfikacją donatorów, któ-
rym zawdzięczają one powstanie. Obraz z południo-
wych Czech był malowany na zamówienie Szymona
z Nymburga, praskiego kanonika (od 1415 r.),
o czym zaświadcza inskrypcja na ramie. Wiadomo-
ści biograficzne dotyczące fundatora, a także cechy
formalne dzieła (pokrewieństwo z zabytkami schył-
ku panowania Wacława IV Luksemburskiego, zm.
1419), pozwalają datować obraz na 1 ćw. XV w.
Przydatne dla datowania są również ustalenia Aldo-
ny Kuczkowskiej-Kruger na temat techniki opu-y
stosowanej na początku XV w. Podczas
wojen husyckich maryjny obraz wraz z innymi skar-
bami kapituły katedralnej został wywieziony z Pragi
do bezpieczniejszego miejsca i przez Ćesky Krum-
lov trafił do opactwa cystersów w Wyższym Bro-
dzie. Znalazł się tam zapewne przed połową XV w.,
o czym może świadczyć jego oddziaływanie na ob-
razy malowane wówczas w południowych Czechach
(motyw odsłoniętej prawej ręki Marii został powtó-
rzony przez twórców Madonny z Jindfichova Radce
oraz czeskokrumlowskiej Madonny z Wiednia).
Szczegółowe badania pozwoliły utożsamić dona-
tora uwiecznionego w ramie śląskiego obrazu z księ-
ciem oleśnickim Konradem IV, który w latach
1418-47 był biskupem wrocławskim. Stwierdzono
znamienne przemalowanie szat donatora: ubiór kano-
nika został zastąpiony ubiorem biskupa ze wszystkim
atrybutami piastowanej przez niego godności. Z tego
powodu powstanie obrazu należałoby przesunąć na
czas przed ingresem Konrada do wrocławskiej kate-
dry, kiedy był on jeszcze prepozytem kapituły i zamó-
wił architektoniczne retabulum w obejściu chóru.
Prawdopodobnie również i ten maryjny obraz po-
wstał w Pradze, z którą wiązały Konrada IV silne re-
lacje polityczne i towarzyskie. Można przypuszczać,
że w chwili, gdy książę oleśnicki, przy wsparciu ostat-
niego Luksemburczyka, został obwołany biskupem,
w już rozpoczętym obrazie zmieniono koncepcję
przedstawienia osoby fundatora.
Obie prezentowane Madonny łączy zarówno
warsztatowa bliskość, jak i czas powstania w końcu
drugiej dekady XV w. Ustalenia Autora rzucają
nowe światło na ostatnio marginalizowane kwestie
jakości malarstwa na ziemiach czeskich u schyłku
panowania Wacława IV.
77u/u. Xu/?# Xo.s'A2y/?.słu-Af/7o.s'z