DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Korpysz, Ewa: Renesansowe sakrarium w kościele parafialnym w Dobromilu: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0376
366
EWA KORPYSZ
77. Kr/norg łoYćJó/
07o7?/.s7<awo ZńąYł/ego,
p/D/Wg?:
Dof. Æwor Ærj/pgsz
Również boczne części głowic prawdopodobnie mogły być pre-
cyzyjniej rzeźbione, dziś noszą bowiem ślady przekuć. Być może
planowano wymodelowanie ich w formie ozdobnej tralki dwulal-
kowej (motyw typowy dla bocznych części głowic jońskich), ale
zrezygnowano z tego pomysłu, lub zmieniono w późniejszym
czasie. Ornamentowi wypełniającemu płyciny pilastrów (il. 6),
zarówno płaskorzeźbionemu, jak i rytemu, daleko wprawdzie do
delikatności i finezji, został jednak wykonany poprawnie. Zasto-
sowana tu forma roślinna w układzie pionowym, zbliżonym do
kandelabru, jest jedną z odmian bardzo popularnego na Rusi or-
namentu roślinno-wiciowego, który występuje w różnych warian-
tach: prostych listew, girland, festonów. Ich pierwowzorów należy
szukać w Krakowie's.
Na Ziemi Lwowskiej bardzo podobny do dobromilskiego
układ ma dekoracja pilastrów nagrobka Katarzyny Ramułtowej
w Drohobyczu, sygnowanego przez Czeszka i datowanego na
1572 r.'9 (il. 7). Trzony pilastrów wypełniono tu płaskorzeźbioną
wicią roślinną wychodzącą z wysokiego wazonu z długą szyją
i fantazyjnie zakręconymi uchami. Wić składa się z dość plastycz-
nie i swobodnie ukształtowanych liści rozchodzących się palme-
towo. W połowie jej wysokości widnieją dwie wywinięte łodyżki
zakończone kulistymi owocami fig, motyw zbliżony do pąków
w pilastrach dobromilskich. Podobne owoce znajdują się w gór-
nej części płyciny, która jednak w pilastrach drohobyckich spra-
wia wrażenie uciętej w tym miejscu: kompozycja wici nie jest
zamknięta. Być może wyrzeźbione tafle okazały się za długie
w stosunku do miejsca w pilastrze, przeznaczonego na ich wpra-
wienie, a skrócenie, ze względów kompozycyjnych, możliwe było
tylko w górnej części. Możliwe też jednak, że twórca dekoracji
niezbyt umiejętnie rozplanował całą kompozycję. W Dobromilu
natomiast w tym miejscu znajduje się wiązka pąków lub stylizo-
wanych kwiatów. W porównaniu do wici z nagrobka, analogiczny
motyw w sakrarium jest bardziej przestylizowany i sztywniejszy.
Liście są suche, całość sprawia wrażenie schematycznej.
Z nieco większą swobodą potraktowano rytą dekorację na boku
pilastra, gdzie podobne motywy wykonane są bardziej fantazyj-
nie, choć daleko im do drohobyckich (ił. 8). Zwraca natomiast
Tadeusz MAŃKOWSKI, Dawny Lwów, yego yz/ała / LaJara artystyczna, Londyn 1974, s. 156; Irena BURNATO-
WA, „Ornament renesansowy w Krakowie", [w:] NtaJfa Renesansowe T. IV, pod. red. Michała WALICKIEGO, Wro-
cław 1964, s. 100-101, 129.
^ Stanislaw TOMKOWICZ, [„Pomnik Katarzyny Ramułtowej"], ó^rnwozJanfn Don??s/7 D/sto/it óztaD' w fo/sce,
T. VII, 1902, s. L-LI; GĘBAROWICZ, op. cit., s. 150-154; MAŃKOWSKI, op. cit., 163-164; MAŃKOWSKI, „Od
renesansu włoskiego do północnego. Ustęp z dziejów rzeźby w Polsce", ßfa/etyn 77fstorä Ózta/J 1948, nr. 3/4, s. 261-
262; Tomasz ZAUCHA, „Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, św. Krzyża i św. Bartło-
mieja w Drohobyczu", [w:] Dosc/oĄ Ua.S'z/07y rzynrs'DAatoJeD'e Jawnego wo/'ewóJztwa ras/Uego, T. 6, (A7nter;'a(y Jo
Dzfe/ów óztałf ónDn/ne/ na Z/enuacA ILscAoJnJA Dawne/' Rzerzy-pospo/Je/'- Pod red. Jana K. OSTROWSKIEGO,
cz. I), Kraków 1998, s. 50, 58.
EWA KORPYSZ
77. Kr/norg łoYćJó/
07o7?/.s7<awo ZńąYł/ego,
p/D/Wg?:
Dof. Æwor Ærj/pgsz
Również boczne części głowic prawdopodobnie mogły być pre-
cyzyjniej rzeźbione, dziś noszą bowiem ślady przekuć. Być może
planowano wymodelowanie ich w formie ozdobnej tralki dwulal-
kowej (motyw typowy dla bocznych części głowic jońskich), ale
zrezygnowano z tego pomysłu, lub zmieniono w późniejszym
czasie. Ornamentowi wypełniającemu płyciny pilastrów (il. 6),
zarówno płaskorzeźbionemu, jak i rytemu, daleko wprawdzie do
delikatności i finezji, został jednak wykonany poprawnie. Zasto-
sowana tu forma roślinna w układzie pionowym, zbliżonym do
kandelabru, jest jedną z odmian bardzo popularnego na Rusi or-
namentu roślinno-wiciowego, który występuje w różnych warian-
tach: prostych listew, girland, festonów. Ich pierwowzorów należy
szukać w Krakowie's.
Na Ziemi Lwowskiej bardzo podobny do dobromilskiego
układ ma dekoracja pilastrów nagrobka Katarzyny Ramułtowej
w Drohobyczu, sygnowanego przez Czeszka i datowanego na
1572 r.'9 (il. 7). Trzony pilastrów wypełniono tu płaskorzeźbioną
wicią roślinną wychodzącą z wysokiego wazonu z długą szyją
i fantazyjnie zakręconymi uchami. Wić składa się z dość plastycz-
nie i swobodnie ukształtowanych liści rozchodzących się palme-
towo. W połowie jej wysokości widnieją dwie wywinięte łodyżki
zakończone kulistymi owocami fig, motyw zbliżony do pąków
w pilastrach dobromilskich. Podobne owoce znajdują się w gór-
nej części płyciny, która jednak w pilastrach drohobyckich spra-
wia wrażenie uciętej w tym miejscu: kompozycja wici nie jest
zamknięta. Być może wyrzeźbione tafle okazały się za długie
w stosunku do miejsca w pilastrze, przeznaczonego na ich wpra-
wienie, a skrócenie, ze względów kompozycyjnych, możliwe było
tylko w górnej części. Możliwe też jednak, że twórca dekoracji
niezbyt umiejętnie rozplanował całą kompozycję. W Dobromilu
natomiast w tym miejscu znajduje się wiązka pąków lub stylizo-
wanych kwiatów. W porównaniu do wici z nagrobka, analogiczny
motyw w sakrarium jest bardziej przestylizowany i sztywniejszy.
Liście są suche, całość sprawia wrażenie schematycznej.
Z nieco większą swobodą potraktowano rytą dekorację na boku
pilastra, gdzie podobne motywy wykonane są bardziej fantazyj-
nie, choć daleko im do drohobyckich (ił. 8). Zwraca natomiast
Tadeusz MAŃKOWSKI, Dawny Lwów, yego yz/ała / LaJara artystyczna, Londyn 1974, s. 156; Irena BURNATO-
WA, „Ornament renesansowy w Krakowie", [w:] NtaJfa Renesansowe T. IV, pod. red. Michała WALICKIEGO, Wro-
cław 1964, s. 100-101, 129.
^ Stanislaw TOMKOWICZ, [„Pomnik Katarzyny Ramułtowej"], ó^rnwozJanfn Don??s/7 D/sto/it óztaD' w fo/sce,
T. VII, 1902, s. L-LI; GĘBAROWICZ, op. cit., s. 150-154; MAŃKOWSKI, op. cit., 163-164; MAŃKOWSKI, „Od
renesansu włoskiego do północnego. Ustęp z dziejów rzeźby w Polsce", ßfa/etyn 77fstorä Ózta/J 1948, nr. 3/4, s. 261-
262; Tomasz ZAUCHA, „Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, św. Krzyża i św. Bartło-
mieja w Drohobyczu", [w:] Dosc/oĄ Ua.S'z/07y rzynrs'DAatoJeD'e Jawnego wo/'ewóJztwa ras/Uego, T. 6, (A7nter;'a(y Jo
Dzfe/ów óztałf ónDn/ne/ na Z/enuacA ILscAoJnJA Dawne/' Rzerzy-pospo/Je/'- Pod red. Jana K. OSTROWSKIEGO,
cz. I), Kraków 1998, s. 50, 58.