DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Korpysz, Ewa: Renesansowe sakrarium w kościele parafialnym w Dobromilu: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0377
RENESANSOWE SAKRARIUM W KOŚCIELE PARAFIALNYM W DOBROMILU
367
A
ł
uwagę naczynie, z którego wychodzi wyryta roślina: jest to
wysoki wazon o dużym brzuścu, wydłużonej szyjce i fantazyj-
nych uchwytach, zbliżony w formie do wazonów w pilastrach
nagrobka (il. 7, 8). Dodatkowo występuje tu motyw, który w
Drohobyczu pojawił się w płycinach partii cokołowej: po obu
stronach stopy naczynia wywijają się symetrycznie do góry
dwie ślimakowato zakręcone łodyżki (il. 9). W Drohobyczu są
one uniesione, w Dobromilu spoczywają przy podstawie wa-
zonu. Podobnego motywu nie udało się dotychczas zaobser-
wować w żadnym innym obiekcie na Rusi, być może wymaga
to jeszcze dokładniejszych poszukiwań. Natomiast kandela-
browy ornament zastosowany przez Czeszka w płycinach co-
kołu nagrobka Ramułtowej przypomina dolną część dekoracji
płycin w analogicznym miejscu w wawelskim pomniku wyko-
nanym w latach 1562-1563 przez Michałowicza dla biskupa
Zebrzydowskiego*". Pilastry nagrobka Ramułtowej łączy też
z dobromilskimi podobne wykorzystanie efektów kolorystycz-
nych uzyskanych przez zastosowanie jasnożółtego alabastru
do płaskorzeźbionych płycin i czarnego do rytych boków. Poza
tym w obu zabytkach do wyrzeźbienia innych elementów uży-
to alabastru w kolorze brunatnym. Zbliżona do dobromilskiej
dekoracja płycin ma jednak w nagrobku znacznie wyższy po-
ziom artystyczny. Bardziej prymitywną, niż w obu omawia-
nych dziełach, redakcję tego typu motywów zdobniczych
prezentują pilastry w datowanym na rok ok. 1574 obramieniu
płyty wotywnej Szolc-Wolfowiczów, z dawnej kaplicy Wol-
fganga Scholza we Lwowie, obecnie na zewnątrz prezbiterium
katedry łacińskiej*', oraz dekoracja słupka attyki w kamienicy
Jana Szolc-Wolfowicza^. W obu tych zabytkach motyw wici
jest jednak uproszczony i składa się z liści, których nie uroz-
maicają motywy owoców czy kwiatów.
Analogię dla sposobu dekoracji i motywów z Dobromila
udało się znaleźć na znacznie bliższym terenie. Ornamenty
zastosowane w sakrarium są bardzo podobne, niekiedy iden-
tyczne z tymi, które zdobią piętrowy nagrobek pary małżeń-
skiej w Felsztynie (il. 4). Szczególne pokrewieństwo wykazuje
dolna para pilastrów, ujmująca niszę z postacią kobiety. Płyci-
ny czołowe pokrywa ryta dekoracja płasko-wypukła. W ukła-
dzie kandelabrowym powtarza się tu zestaw liści, kwiatów i pąków o takim samym jak w
Dobromilu rysunku. Zwracają uwagę wywinięte i mocno zakręcone łodyżki oraz kwiaty
72. ć/c/mnze,
/wi/oa/ia/ny, nagrońeL
zLnuZ/ń
LcńaTtsTńcń, ^piLa-sLen
FoL 7?w<2 Tćorpyyz
Julian PAGACZEWSKI, „Jan Michałowicz z Urzędowa", LoczniLKmLow.sD', T. XVIII, 1937, s. 11, 16-26; Helena
i Stefan KOZAKIEWICZOWIE, „Nagrobki renesansowe w Polsce. Stan, problemy i postulaty badawcze", Lin/etyn
LDsforu óztnD' 1953, nr 1, s. 25-26; BURNATOWA, op. cit., s. 83. Na podobieństwo motywów zwrócił już uwagę
MAŃKOWSKI, Dawny Lwów..., s. 164.
GĘBAROWICZ, op. cit., s. 175-176; Mańkowski uważa płytę za epitafium Jana Szolc-Wolfowicza i datuje na łata
1588-1595: MAŃKOWSKI, „Od renesansu...", s. 272-273; id., Dawny Lwów..., s. 175.
22 MAŃKOWSKI, Dawny Lwów...., s. 91, 174, il. 46; GĘBAROWICZ, op. cit., s. 178.
367
A
ł
uwagę naczynie, z którego wychodzi wyryta roślina: jest to
wysoki wazon o dużym brzuścu, wydłużonej szyjce i fantazyj-
nych uchwytach, zbliżony w formie do wazonów w pilastrach
nagrobka (il. 7, 8). Dodatkowo występuje tu motyw, który w
Drohobyczu pojawił się w płycinach partii cokołowej: po obu
stronach stopy naczynia wywijają się symetrycznie do góry
dwie ślimakowato zakręcone łodyżki (il. 9). W Drohobyczu są
one uniesione, w Dobromilu spoczywają przy podstawie wa-
zonu. Podobnego motywu nie udało się dotychczas zaobser-
wować w żadnym innym obiekcie na Rusi, być może wymaga
to jeszcze dokładniejszych poszukiwań. Natomiast kandela-
browy ornament zastosowany przez Czeszka w płycinach co-
kołu nagrobka Ramułtowej przypomina dolną część dekoracji
płycin w analogicznym miejscu w wawelskim pomniku wyko-
nanym w latach 1562-1563 przez Michałowicza dla biskupa
Zebrzydowskiego*". Pilastry nagrobka Ramułtowej łączy też
z dobromilskimi podobne wykorzystanie efektów kolorystycz-
nych uzyskanych przez zastosowanie jasnożółtego alabastru
do płaskorzeźbionych płycin i czarnego do rytych boków. Poza
tym w obu zabytkach do wyrzeźbienia innych elementów uży-
to alabastru w kolorze brunatnym. Zbliżona do dobromilskiej
dekoracja płycin ma jednak w nagrobku znacznie wyższy po-
ziom artystyczny. Bardziej prymitywną, niż w obu omawia-
nych dziełach, redakcję tego typu motywów zdobniczych
prezentują pilastry w datowanym na rok ok. 1574 obramieniu
płyty wotywnej Szolc-Wolfowiczów, z dawnej kaplicy Wol-
fganga Scholza we Lwowie, obecnie na zewnątrz prezbiterium
katedry łacińskiej*', oraz dekoracja słupka attyki w kamienicy
Jana Szolc-Wolfowicza^. W obu tych zabytkach motyw wici
jest jednak uproszczony i składa się z liści, których nie uroz-
maicają motywy owoców czy kwiatów.
Analogię dla sposobu dekoracji i motywów z Dobromila
udało się znaleźć na znacznie bliższym terenie. Ornamenty
zastosowane w sakrarium są bardzo podobne, niekiedy iden-
tyczne z tymi, które zdobią piętrowy nagrobek pary małżeń-
skiej w Felsztynie (il. 4). Szczególne pokrewieństwo wykazuje
dolna para pilastrów, ujmująca niszę z postacią kobiety. Płyci-
ny czołowe pokrywa ryta dekoracja płasko-wypukła. W ukła-
dzie kandelabrowym powtarza się tu zestaw liści, kwiatów i pąków o takim samym jak w
Dobromilu rysunku. Zwracają uwagę wywinięte i mocno zakręcone łodyżki oraz kwiaty
72. ć/c/mnze,
/wi/oa/ia/ny, nagrońeL
zLnuZ/ń
LcńaTtsTńcń, ^piLa-sLen
FoL 7?w<2 Tćorpyyz
Julian PAGACZEWSKI, „Jan Michałowicz z Urzędowa", LoczniLKmLow.sD', T. XVIII, 1937, s. 11, 16-26; Helena
i Stefan KOZAKIEWICZOWIE, „Nagrobki renesansowe w Polsce. Stan, problemy i postulaty badawcze", Lin/etyn
LDsforu óztnD' 1953, nr 1, s. 25-26; BURNATOWA, op. cit., s. 83. Na podobieństwo motywów zwrócił już uwagę
MAŃKOWSKI, Dawny Lwów..., s. 164.
GĘBAROWICZ, op. cit., s. 175-176; Mańkowski uważa płytę za epitafium Jana Szolc-Wolfowicza i datuje na łata
1588-1595: MAŃKOWSKI, „Od renesansu...", s. 272-273; id., Dawny Lwów..., s. 175.
22 MAŃKOWSKI, Dawny Lwów...., s. 91, 174, il. 46; GĘBAROWICZ, op. cit., s. 178.