DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Korpysz, Ewa: Renesansowe sakrarium w kościele parafialnym w Dobromilu: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0381
RENESANSOWE SAKRARIUM W KOŚCIELE PARAFIALNYM W DOBROMILU
371
73.
ł<3/6(7ra,
ońarz A w. Jozę/a,
ZWZ6^CZ6^I6
ćzę.s'ć7 ńoczaę/.
Eoi. Ewa ÆorpyAz
pojawiają się rzadziej^^ (przedstawienie Boga Ojca w ujęciu półpostaciowym wypełnia
pola tympanonów w ołtarzu Szolca i nagrobku Mniszchowej). Oględziny zabytku nie roz-
strzygnęły tego jednoznacznie, można jednak zaryzykować przypuszczenie, że obecne
zwieńczenie sakrarium nie jest autentyczne, a głowa anioła nie wydaje się być rzeźbą
renesansową.
U dołu sakrarium znajdują się wydatne konsole. Umieszczenie wsporników jest w ta-
kim miejscu uzasadnione, jednak te zwracają uwagę swoją wielkością. Są nieproporcjo-
nalne w stosunku do całej obudowy, nie tworzą osi z pilastrami, są od nich szersze, a ich
wysokość (42 cm) przekracza połowę wysokości piłastrów. Przede wszystkim jednak nie
pełnią funkcji podpierającej, znacznie wystają przed hco ściany cokołu, na którym posa-
dowiona jest cała obudowa i sprawiają wrażenie dodanych. Dekoruje je ornament o in-
nym, niż na pilastrach charakterze (ił. )6a, 16b). Od frontu jest to liść akantu rzeźbiony
plastycznie i poprawnie, z boków ślimacznice i małe listki. Ozdobione są oba boki każde-
go ze wsporników, również te zwrócone do ściany (a ściślej do przyściennego filara).
Tymczasem bok sakrarium z tej strony jest pozbawiony dekoracji. Niekonsekwencja w
rozmieszczeniu dekoracji na sąsiadującym ze ścianą boku sakrarium wskazywałaby, że
konsole nie były przeznaczone do tego obiektu.
Na dzisiejszy wygląd sakrarium składają się różne elementy, stanowiące pierwotnie czę-
ści innych zabytków, nie zachowanych ń? Ańn, lub zachowanych niekompletnie. W prezbite-
rium istnieją do dziś dwie płyty alabastrowe stanowiące elementy pierwotnego nagrobka
dziecka z rodu Herburtów^. Jedna z nich wyobraża postać śpiącego nagiego dziecka i jest
nachylona pulpitowo, druga przedstawia kartusz z pustą tarczą i odchodzącymi od niej wstę-
gami. Pierwotny wygląd pomnika i miejsce jego usytuowania pozostają nieznane, można
jednak przypuszczać, że po bokach ukośnej płyty znajdowały się dwie odwrócone konsole
ustawione prostopadłe do lica ściany. Wysokość płyty (42 cm) odpowiada wysokości wspor-
ników z sakrarium. Mogły więc one niegdyś stanowić element tego nagrobka.
^ Głowa aniołka wypełnia półkoliste zwieńczenie sakrarium w Nyirbator powstałym w pocz. XVI w. z fundacji Bato-
rych, por.: Rozsa FEUER-TOTH, in Tngnrn, Leipzig 1974, s. 24, 220, ił. 96.
^ Ewa KORPYSZ, „Nagrobek dziecięcy w Dobromilu", ßm/etyn TEyfoni 2007, nr ł/2, s. Ił5-124.
371
73.
ł<3/6(7ra,
ońarz A w. Jozę/a,
ZWZ6^CZ6^I6
ćzę.s'ć7 ńoczaę/.
Eoi. Ewa ÆorpyAz
pojawiają się rzadziej^^ (przedstawienie Boga Ojca w ujęciu półpostaciowym wypełnia
pola tympanonów w ołtarzu Szolca i nagrobku Mniszchowej). Oględziny zabytku nie roz-
strzygnęły tego jednoznacznie, można jednak zaryzykować przypuszczenie, że obecne
zwieńczenie sakrarium nie jest autentyczne, a głowa anioła nie wydaje się być rzeźbą
renesansową.
U dołu sakrarium znajdują się wydatne konsole. Umieszczenie wsporników jest w ta-
kim miejscu uzasadnione, jednak te zwracają uwagę swoją wielkością. Są nieproporcjo-
nalne w stosunku do całej obudowy, nie tworzą osi z pilastrami, są od nich szersze, a ich
wysokość (42 cm) przekracza połowę wysokości piłastrów. Przede wszystkim jednak nie
pełnią funkcji podpierającej, znacznie wystają przed hco ściany cokołu, na którym posa-
dowiona jest cała obudowa i sprawiają wrażenie dodanych. Dekoruje je ornament o in-
nym, niż na pilastrach charakterze (ił. )6a, 16b). Od frontu jest to liść akantu rzeźbiony
plastycznie i poprawnie, z boków ślimacznice i małe listki. Ozdobione są oba boki każde-
go ze wsporników, również te zwrócone do ściany (a ściślej do przyściennego filara).
Tymczasem bok sakrarium z tej strony jest pozbawiony dekoracji. Niekonsekwencja w
rozmieszczeniu dekoracji na sąsiadującym ze ścianą boku sakrarium wskazywałaby, że
konsole nie były przeznaczone do tego obiektu.
Na dzisiejszy wygląd sakrarium składają się różne elementy, stanowiące pierwotnie czę-
ści innych zabytków, nie zachowanych ń? Ańn, lub zachowanych niekompletnie. W prezbite-
rium istnieją do dziś dwie płyty alabastrowe stanowiące elementy pierwotnego nagrobka
dziecka z rodu Herburtów^. Jedna z nich wyobraża postać śpiącego nagiego dziecka i jest
nachylona pulpitowo, druga przedstawia kartusz z pustą tarczą i odchodzącymi od niej wstę-
gami. Pierwotny wygląd pomnika i miejsce jego usytuowania pozostają nieznane, można
jednak przypuszczać, że po bokach ukośnej płyty znajdowały się dwie odwrócone konsole
ustawione prostopadłe do lica ściany. Wysokość płyty (42 cm) odpowiada wysokości wspor-
ników z sakrarium. Mogły więc one niegdyś stanowić element tego nagrobka.
^ Głowa aniołka wypełnia półkoliste zwieńczenie sakrarium w Nyirbator powstałym w pocz. XVI w. z fundacji Bato-
rych, por.: Rozsa FEUER-TOTH, in Tngnrn, Leipzig 1974, s. 24, 220, ił. 96.
^ Ewa KORPYSZ, „Nagrobek dziecięcy w Dobromilu", ßm/etyn TEyfoni 2007, nr ł/2, s. Ił5-124.