DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Luba, Iwona: Malarstwo monumentalne II Rzeczypospolitej: =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0505
MALARSTWO MONUMENTALNE II RZECZYPOSPOLITEJ
495
77. Ze/wous'/a, Fo/u.sŁ/w Cyó7s',
Bolesław Chrobry wytyczający granice
na Odrze, łC/uszouY/,
fŁy.sFowy //r.sFCC Ccogco/icz/jy, 7949-
7947. Fot. orcA/wo/no
Tematyka ogromnego malowidła w momencie jego ukończenia zdawała się być jesz-
cze bardziej aktualna niż w momencie powstania projektu. We wrześniu 1936 r. zabiegi
dyplomatyczne doprowadziły do udzielenia Polsce przez Francję wysokiej dotacji na zbro-
jenia, która miała potwierdzić sojusz wojskowy między obydwoma krajami, zwiększając
polskie bezpieczeństwo. Zagadnieniem newralgicznym polskiej polityki zagranicznej po-
zostawały wciąż, aż do wybuchu wojny II wojny światowej, sporne kwestie terytorialne
między Polską a III Rzeszą. Stały się one tematem powracającym w sztuce oficjalnej II
Rzeczypospolitej, w tym również w kolejnych znaczących realizacjach Bractwa św. Łu-
kasza, najmocniej w programie ikonograficznym plafonu wykonanym dla Gimnazjum
Polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku, określając wyraźnie jego historyczną i kulturową
polskość, a tym samym prawo nieograniczonego dostępu Polski do Morza Bałtyckiego
przez port gdański. W sytuacji istnienia już nowoczesnego portu w Gdyni miało to znacz-
nie większe znaczenie polityczne, wręcz ideologiczne, niż gospodarcze.
Najbardziej znaczące polskie dzieło malarstwa monumentalnego tego okresu, pod
względem formy i ideologicznej treści, powstało poza ówczesnymi politycznymi granica-
mi państwa - w nowej siedzibie Gimnazjum Polskiego Macierzy Szkolnej im. Józefa
Piłsudskiego w Wolnym Mieście Gdańsku. Jan Zamoyski i Bolesław Cybis, tym razem
wspierani przez Stefana Płużańskiego (również z Bractwa św. Łukasza), współpracujące-
go z Marianem Jurgiełewiczem, wykonali kompleksowy zespół dekoracji malarskich^.
Tadeusz PRUSZKOWSKI, „Plafon w Gdańsku", Gazeta PoMa 1938, nr 295 (z 27 X), s. 5; Zygmunt CYWIŃSKI,
„Freski Bolesława Cybisa i Jana Zamoyskiego w Gimnazjum Polskim", 7eÆa TYwonia 1938, nr 1-2, s. 72; WOŹNICKI,
495
77. Ze/wous'/a, Fo/u.sŁ/w Cyó7s',
Bolesław Chrobry wytyczający granice
na Odrze, łC/uszouY/,
fŁy.sFowy //r.sFCC Ccogco/icz/jy, 7949-
7947. Fot. orcA/wo/no
Tematyka ogromnego malowidła w momencie jego ukończenia zdawała się być jesz-
cze bardziej aktualna niż w momencie powstania projektu. We wrześniu 1936 r. zabiegi
dyplomatyczne doprowadziły do udzielenia Polsce przez Francję wysokiej dotacji na zbro-
jenia, która miała potwierdzić sojusz wojskowy między obydwoma krajami, zwiększając
polskie bezpieczeństwo. Zagadnieniem newralgicznym polskiej polityki zagranicznej po-
zostawały wciąż, aż do wybuchu wojny II wojny światowej, sporne kwestie terytorialne
między Polską a III Rzeszą. Stały się one tematem powracającym w sztuce oficjalnej II
Rzeczypospolitej, w tym również w kolejnych znaczących realizacjach Bractwa św. Łu-
kasza, najmocniej w programie ikonograficznym plafonu wykonanym dla Gimnazjum
Polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku, określając wyraźnie jego historyczną i kulturową
polskość, a tym samym prawo nieograniczonego dostępu Polski do Morza Bałtyckiego
przez port gdański. W sytuacji istnienia już nowoczesnego portu w Gdyni miało to znacz-
nie większe znaczenie polityczne, wręcz ideologiczne, niż gospodarcze.
Najbardziej znaczące polskie dzieło malarstwa monumentalnego tego okresu, pod
względem formy i ideologicznej treści, powstało poza ówczesnymi politycznymi granica-
mi państwa - w nowej siedzibie Gimnazjum Polskiego Macierzy Szkolnej im. Józefa
Piłsudskiego w Wolnym Mieście Gdańsku. Jan Zamoyski i Bolesław Cybis, tym razem
wspierani przez Stefana Płużańskiego (również z Bractwa św. Łukasza), współpracujące-
go z Marianem Jurgiełewiczem, wykonali kompleksowy zespół dekoracji malarskich^.
Tadeusz PRUSZKOWSKI, „Plafon w Gdańsku", Gazeta PoMa 1938, nr 295 (z 27 X), s. 5; Zygmunt CYWIŃSKI,
„Freski Bolesława Cybisa i Jana Zamoyskiego w Gimnazjum Polskim", 7eÆa TYwonia 1938, nr 1-2, s. 72; WOŹNICKI,