DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Luba, Iwona: Malarstwo monumentalne II Rzeczypospolitej: =
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.35032#0506
496
IWONA LUBA
/2. .A//? Zr//77rw.sW/, Crń/.s',
Polska i jej dzielnice na tle nieba
polskiego, w 77M//
G//77/777Z/M/77 7777. 7. P/A777/^P/eg7? Pr^AsT/Y/
Mr/c/c^/gr &ło/77ę/ w G7/7777.SG7, /rg.sP,
A93&A939. Fo/. 777T/77W77//777
Najważniejsze treści symboliczne i ideowe kryły się we wnętrzu dostępnej tylko Pola-
kom auli - służącej licznym zgromadzeniom społeczności szkolnej i lokalnej - a dokład-
niej w jej dekoracji malarskiej, tworzącej spójny, radykalny ideowo program. Składały się
na nią plafon określany jako „Niebo Polskie" (il. 12, 13, 14, 15), autorstwa tandemu Cybis
i Zamoyski, oraz dwa cykle malowideł, zdobiących symetrycznie ściany auli - wschodnią,
na lewo od wejścia cykl „Wisłą do Gdańska" (il. 16), a po drugiej stronie „Koleją do
Gdyni", wykonane przez Stefana Płużańskiego i Mariana Jurgielewicza. Pierwszy cykl
ukazywał, w historycznym polskim kostiumie, miasta leżące nad Wisłą - od Krakowa,
przez Sandomierz, Kazimierz, Warszawę, Toruń, kończąc się w Gdańsku. Drugi prezen-
tował szlak kolejowy wiodący od Katowic, przez Poznań, Gniezno, Kruszwicę i Byd-
goszcz, do Gdyni. Ich tematyka tylko z pozoru wydawać się może niewinnie turystyczna,
zwłaszcza w kontekście „niebiańskiego" plafonu. Autorem ikonografii i całego programu
ideowego malowideł w Gdańsku, podobnie jak w przypadku Wojskowego Instytutu Geo-
graficznego, był jednak Jan Zamoyski, który zaproponował wyjątkowo odważną wykład-
nię polityczną podniebnych scen.
Pełen tytuł plafonu brzmiał „Polska i jej dzielnice na tle nieba polskiego, to jest widzia-
nej u nas konstelacji i zodiaku". Na tle znaków zodiaku i konstelacji gwiezdnych, w sa-
mym środku plafonu, przedstawiona została postać - alegoria Polski, otoczona
„O kilku współczesnych malowidłach..s. 66-69; Marian BOHUSZ-SZYSZKO, AJ77/77W77//77frezowe w 7777/7 G/7777777-
z/77/77 7/77.f/A^T/Wbgo PoM/c/ AGc/ez-zy ózGFe/ W GAG/EAir, Gdańsk ł939; Jacek FRIEDRICH, Décadré f 77/77-
ń'7g,S- 777 7/77? Józef f/pMT/W P0/7J/7 J7777707" AA/gA &-/?Oo/ 777 W! DsMc/Y p7l'77776r7777g^A77//777^77 77777/
G^c/77'c/77^7777^77*77MoT7e77 7 7? D<?77f.5(77 /77777/ 77777/ Po/c77 AÓ00-/9J9, red. R. Born, A.S. Labuda, B. Störtkuhl, Warszawa
2006, s. 481-490.
IWONA LUBA
/2. .A//? Zr//77rw.sW/, Crń/.s',
Polska i jej dzielnice na tle nieba
polskiego, w 77M//
G//77/777Z/M/77 7777. 7. P/A777/^P/eg7? Pr^AsT/Y/
Mr/c/c^/gr &ło/77ę/ w G7/7777.SG7, /rg.sP,
A93&A939. Fo/. 777T/77W77//777
Najważniejsze treści symboliczne i ideowe kryły się we wnętrzu dostępnej tylko Pola-
kom auli - służącej licznym zgromadzeniom społeczności szkolnej i lokalnej - a dokład-
niej w jej dekoracji malarskiej, tworzącej spójny, radykalny ideowo program. Składały się
na nią plafon określany jako „Niebo Polskie" (il. 12, 13, 14, 15), autorstwa tandemu Cybis
i Zamoyski, oraz dwa cykle malowideł, zdobiących symetrycznie ściany auli - wschodnią,
na lewo od wejścia cykl „Wisłą do Gdańska" (il. 16), a po drugiej stronie „Koleją do
Gdyni", wykonane przez Stefana Płużańskiego i Mariana Jurgielewicza. Pierwszy cykl
ukazywał, w historycznym polskim kostiumie, miasta leżące nad Wisłą - od Krakowa,
przez Sandomierz, Kazimierz, Warszawę, Toruń, kończąc się w Gdańsku. Drugi prezen-
tował szlak kolejowy wiodący od Katowic, przez Poznań, Gniezno, Kruszwicę i Byd-
goszcz, do Gdyni. Ich tematyka tylko z pozoru wydawać się może niewinnie turystyczna,
zwłaszcza w kontekście „niebiańskiego" plafonu. Autorem ikonografii i całego programu
ideowego malowideł w Gdańsku, podobnie jak w przypadku Wojskowego Instytutu Geo-
graficznego, był jednak Jan Zamoyski, który zaproponował wyjątkowo odważną wykład-
nię polityczną podniebnych scen.
Pełen tytuł plafonu brzmiał „Polska i jej dzielnice na tle nieba polskiego, to jest widzia-
nej u nas konstelacji i zodiaku". Na tle znaków zodiaku i konstelacji gwiezdnych, w sa-
mym środku plafonu, przedstawiona została postać - alegoria Polski, otoczona
„O kilku współczesnych malowidłach..s. 66-69; Marian BOHUSZ-SZYSZKO, AJ77/77W77//77frezowe w 7777/7 G/7777777-
z/77/77 7/77.f/A^T/Wbgo PoM/c/ AGc/ez-zy ózGFe/ W GAG/EAir, Gdańsk ł939; Jacek FRIEDRICH, Décadré f 77/77-
ń'7g,S- 777 7/77? Józef f/pMT/W P0/7J/7 J7777707" AA/gA &-/?Oo/ 777 W! DsMc/Y p7l'77776r7777g^A77//777^77 77777/
G^c/77'c/77^7777^77*77MoT7e77 7 7? D<?77f.5(77 /77777/ 77777/ Po/c77 AÓ00-/9J9, red. R. Born, A.S. Labuda, B. Störtkuhl, Warszawa
2006, s. 481-490.