DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Jurkowlaniec, Tadeusz: Strusie jaja w Prusach: z badań nad średniowieczną ikonografią maryjną =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0020
TADEUSZ JURKOWLANIEC
14
77. C/7C/777770, AoAC7Ó/^<271
pw. ITzZZUÓomZZCC/A P zWz27*77.
ZwozazzC f2 7f. Po/. dz^/zzwTzzzz
77>7T4vV, lT27r^zawć7 (792<$?)
Świętego'^^. Lot do słońca był niekiedy interpretowany jako umowny obraz Wniebowstą-
pienia Chrystusa"*. Mimo podobieństw formalnych wizerunków orła w Styrii i w Prusach
ich treści nie mają najprawdopodobniej nic wspólnego.
Warto rozważyć wyobrażenie orła na zworniku [21; ił. 11-12] jako godło herbowe.
Brak tarczy w tle przedstawienia nie jest w tej mierze przeszkodą^ o czym mogą świad-
czyć nieco późniejsze od chełmińskiego przykłady kładzenia godeł bezpośrednio na koli-
stym licu kluczy sklepień kościołów na obszarze Królestwa Polskiego, między innymi
w Krakowie (katedra, godło herbu Rawa w zachodnim przęśle chóru) i w Niepołomicach
(fara, Orzeł BiałyjW Trudniej ustalić kogo lub co reprezentuje ów znak na zworniku cheł-
mińskim, albowiem wyobrażenia orła występowały w heraldyce powszechnie, a obecna
barwa ptaka i tła są efektem dokonań konserwatorów w roku 1928 (il. 12). U Krzyżaków
omawiany motyw pojawiał się w 2. połowie XIII stulecia jako element herbu wielkich
mistrzów - czarny orzeł na tarczy umieszczonej w miejscu przecięcia się ramion krzyża^.
Jednakże wizerunek orła w kluczu [21; il. 11-12] można uznać za znak cesarski - podobnie
fzz/o/og, przełożyła, wstępem i przypisami opatrzyła Katarzyna JAŻDŻEWSKA, Warszawa 2003 (Biblioteka antycz-
na), s. 28.
Zob. np: Hanneiore SACHS, Emst BADSTUBNER, Heiga NEUMAN, C/zzAt/zc/za 7ko/zogzYz/z/zz'c 77? ÓYzc/zwozAzz,
Leipzig ł980, s. 20.
Marek WALCZAK, Rzeźba are/zz7ek7o/zz'czzza w Ma/o/zoAce za czadów Aazzzzzzez^za Rze/kzego, Kraków 2006 (Ars
vetus et nova), red. Wojciech BAŁUS, t. 20, s. 56, 57, 73-74; 306, 308, 309, ii. 36; 265.
Np. malowidła na wewnętrznej stronie skrzydeł drzwi w portału zachodnim kościoła św. Ełżbiety w Marburgu. -
„Hochmeisterkreuz. Urn 1280" [w:] 700,/a/zzu TAabez/zkzzWze 777 Afazńzzzg 72&3-7P&?. Wa7a/og. 5. Dez- Dezz/.s(7ze Gz-
&7? m //c.sAez?. 4M,s'.s'7e//M/?gć/as' 77asau.'ć7?e/7 &aa7yazT/zz'w, bearb. von Hans-Peter LACHMANN u. Hermann LANGKA-
BEL, Marburg 1983, s. 19, nr ł7. Zob. też m.in.: Franz-Heinz v. HYE, „Die Herałdik des Deutschen Ordens und ihre
Geschichte" [w:] Re/zgzbye PezYz/zOA. Rezi'c/z7zzzzzz A 7zz7ez2za7z'o7za/e7z CoOo^zzzazzz /izz^/FeraMk [tytuł również w języku
francuskim i angieiskim], Rothenburg o. d. T 22-27 łX 1997, hg. von Cłaus D. BLEISTEINER, Munchen 1999,
(Academie Internationale d'Heraldique. «Der Wappen-Lówe» Heraldische Ges. e.V.), s. 355.
14
77. C/7C/777770, AoAC7Ó/^<271
pw. ITzZZUÓomZZCC/A P zWz27*77.
ZwozazzC f2 7f. Po/. dz^/zzwTzzzz
77>7T4vV, lT27r^zawć7 (792<$?)
Świętego'^^. Lot do słońca był niekiedy interpretowany jako umowny obraz Wniebowstą-
pienia Chrystusa"*. Mimo podobieństw formalnych wizerunków orła w Styrii i w Prusach
ich treści nie mają najprawdopodobniej nic wspólnego.
Warto rozważyć wyobrażenie orła na zworniku [21; ił. 11-12] jako godło herbowe.
Brak tarczy w tle przedstawienia nie jest w tej mierze przeszkodą^ o czym mogą świad-
czyć nieco późniejsze od chełmińskiego przykłady kładzenia godeł bezpośrednio na koli-
stym licu kluczy sklepień kościołów na obszarze Królestwa Polskiego, między innymi
w Krakowie (katedra, godło herbu Rawa w zachodnim przęśle chóru) i w Niepołomicach
(fara, Orzeł BiałyjW Trudniej ustalić kogo lub co reprezentuje ów znak na zworniku cheł-
mińskim, albowiem wyobrażenia orła występowały w heraldyce powszechnie, a obecna
barwa ptaka i tła są efektem dokonań konserwatorów w roku 1928 (il. 12). U Krzyżaków
omawiany motyw pojawiał się w 2. połowie XIII stulecia jako element herbu wielkich
mistrzów - czarny orzeł na tarczy umieszczonej w miejscu przecięcia się ramion krzyża^.
Jednakże wizerunek orła w kluczu [21; il. 11-12] można uznać za znak cesarski - podobnie
fzz/o/og, przełożyła, wstępem i przypisami opatrzyła Katarzyna JAŻDŻEWSKA, Warszawa 2003 (Biblioteka antycz-
na), s. 28.
Zob. np: Hanneiore SACHS, Emst BADSTUBNER, Heiga NEUMAN, C/zzAt/zc/za 7ko/zogzYz/z/zz'c 77? ÓYzc/zwozAzz,
Leipzig ł980, s. 20.
Marek WALCZAK, Rzeźba are/zz7ek7o/zz'czzza w Ma/o/zoAce za czadów Aazzzzzzez^za Rze/kzego, Kraków 2006 (Ars
vetus et nova), red. Wojciech BAŁUS, t. 20, s. 56, 57, 73-74; 306, 308, 309, ii. 36; 265.
Np. malowidła na wewnętrznej stronie skrzydeł drzwi w portału zachodnim kościoła św. Ełżbiety w Marburgu. -
„Hochmeisterkreuz. Urn 1280" [w:] 700,/a/zzu TAabez/zkzzWze 777 Afazńzzzg 72&3-7P&?. Wa7a/og. 5. Dez- Dezz/.s(7ze Gz-
&7? m //c.sAez?. 4M,s'.s'7e//M/?gć/as' 77asau.'ć7?e/7 &aa7yazT/zz'w, bearb. von Hans-Peter LACHMANN u. Hermann LANGKA-
BEL, Marburg 1983, s. 19, nr ł7. Zob. też m.in.: Franz-Heinz v. HYE, „Die Herałdik des Deutschen Ordens und ihre
Geschichte" [w:] Re/zgzbye PezYz/zOA. Rezi'c/z7zzzzzz A 7zz7ez2za7z'o7za/e7z CoOo^zzzazzz /izz^/FeraMk [tytuł również w języku
francuskim i angieiskim], Rothenburg o. d. T 22-27 łX 1997, hg. von Cłaus D. BLEISTEINER, Munchen 1999,
(Academie Internationale d'Heraldique. «Der Wappen-Lówe» Heraldische Ges. e.V.), s. 355.