DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Jurkowlaniec, Tadeusz: Strusie jaja w Prusach: z badań nad średniowieczną ikonografią maryjną =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0032
26
TADEUSZ JURKOWLANIEC
20. AAció/pw.
s*w. HEwrzyOcrz. Porta/ zac/n, konAo/a
przy o.SY'/uŻM y<2. Pot. Fora 69.S'torrrayor
f2006)
piskląt strusi, rozgrywającej się w promieniach słońca, pod bacznym okiem dorosłego
ptaka, towarzyszy epigram:
Si ova struthionis sol excubare valet, cur veri soli ope Virgo non generaret^
W książce blokowej, którą Johann Eysenhut wydał w Ratyzbonie w roku 1471 (ił. 19),
ów tekst przypisano błędnie Albertowi Wielkiemu (zmarł 1280), co Gallus Hafele stwier-
dził w roku 1916W Jednakże Miliard Meiss w swym wciąż imponującym artykule Oww?
Wrat/z/otiA, opublikowanym w roku 1954, powtórzył późnośredniowieczną atrybucję
wiersza i odesłał czytelnika nie do konkretnego dzieła Alberta Wielkiego^, ale - na próż-
no - do prac Charles'a Cahiera, Friedricha Laucherta, Edwarda P. Evansa, Joseła Sauera
i Wilhelma Molsdorta^. Naukowy autorytet amerykańskiego badacza spowodował, że
jego pogląd przyjmowano bezkrytycznie^. A przecież arystotełik Albert z Lauingen kwe-
stionował na podstawie własnych eksperymentów i obserwacji powszechnie wówczas
^ HAFELE, Pranz wn Rgtz ...Jak przyp. 72, s. 378, nr 40. „Jeżeli słońce może wylęgać strusie jaja, to dlaczego za
sprawą prawdziwego Słońca nie mogłaby zrodzić Dziewica?" - tłum. wg: Dorothea FORSTNER, ów/at ^ynzńo/ił/
cńrzgAi/ań^łig/'. TgCsyłon. Przekład i opr. Wanda ZAKRZEWSKA, Paweł PACHC1AREK, Ryszard TEIRZYŃSKł.
Wybór i opr. ilustracji Beata KULESZA-DAMAZłAK. Komentarz do ilustracji Małgorzata WRZEŚNIAK, Warszawa
2001, s. 249. Zob. też m. in.: Marcus DEKIERT, „Georg von Speyer, Dg/gawr/an; ńm/o/atag wrginńatN OgatagMariag
[...] Speyer 1476-1480 [...] Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Sign. Da 103a" [w:] óparnńttg/a/tgr an; Gńgrrńg/n.
Gro/?g Tarr/g^an^tg/tang Ra&n- JFarttgwńgTy, 5taat//c/?g Pnnytńnt/g ParNrańg 2P. 5gptgmńgr 200? - 3. pgńraar 2002,
Bd. 1 Mn/gr anz? RFrPtattga ?450- 7525, Stuttgart 2001, s. 386-387.
^ von SCHLOSSER, „Defensorium ...", jak przyp. 71, s. 305; HAFELE, Prnnz vor Pgtz ...Jak przyp. 72, s. 378.
^ Miliard MEISS, „Ovum Struthionis. Symbol and Allusion in Piero della Francesca's Montefeltro Altarpiece" [w:]
ótaańgy in Hrt nn<3 Ptgratarg /o/' Rg//g <?a Co.sta Grggng, ed. Dorothy MINER, Princeton 1954, s. 95.
^ Charles CAHIER, Mg/aaggy 7'arcAgo/og/g, r/7?Ntoirg gt r/g //ttgratarg rgr/igg^ on rgcag///N yar /gs' aatgary & /a
nronogrnp/ag & /a catAg<?ra/g & Poa/gg.s' t. 3, Paris 1853; LAUCHERT, GgygAigAtg r/g.s' PAys'/o/ogas' ...Jak przyp. 39;
EVANS, Hanna/5y^^o/Nar,jak przyp. 55; SAUER, 5y^^//ł<?gs'P/rcAgaggńaa<7gs'..., jak przyp. 45; Wilhelm MOLS-
DORF, CTrAt/icAg SjonOo/i/: Ar /nńtg/a/tg/7n7?gn Kaa.s/, Leipzig 1926.
^ Np.: Lilian M.C. RANDALL, „A Mediaeval Slander", 77?g Tri Ra//gt/a 42, 1960, przyp. 5 na s. 25. Dopiero
Creighton Gilbert w 1974 r. odrzucił stanowisko Miessa w sprawie autorstwa Alberta Wielkiego. - Creighton
GILBERT, „'The Egg Reopened' Again", 77?gHrt??n//grin 56, ł974, s. 255.
TADEUSZ JURKOWLANIEC
20. AAció/pw.
s*w. HEwrzyOcrz. Porta/ zac/n, konAo/a
przy o.SY'/uŻM y<2. Pot. Fora 69.S'torrrayor
f2006)
piskląt strusi, rozgrywającej się w promieniach słońca, pod bacznym okiem dorosłego
ptaka, towarzyszy epigram:
Si ova struthionis sol excubare valet, cur veri soli ope Virgo non generaret^
W książce blokowej, którą Johann Eysenhut wydał w Ratyzbonie w roku 1471 (ił. 19),
ów tekst przypisano błędnie Albertowi Wielkiemu (zmarł 1280), co Gallus Hafele stwier-
dził w roku 1916W Jednakże Miliard Meiss w swym wciąż imponującym artykule Oww?
Wrat/z/otiA, opublikowanym w roku 1954, powtórzył późnośredniowieczną atrybucję
wiersza i odesłał czytelnika nie do konkretnego dzieła Alberta Wielkiego^, ale - na próż-
no - do prac Charles'a Cahiera, Friedricha Laucherta, Edwarda P. Evansa, Joseła Sauera
i Wilhelma Molsdorta^. Naukowy autorytet amerykańskiego badacza spowodował, że
jego pogląd przyjmowano bezkrytycznie^. A przecież arystotełik Albert z Lauingen kwe-
stionował na podstawie własnych eksperymentów i obserwacji powszechnie wówczas
^ HAFELE, Pranz wn Rgtz ...Jak przyp. 72, s. 378, nr 40. „Jeżeli słońce może wylęgać strusie jaja, to dlaczego za
sprawą prawdziwego Słońca nie mogłaby zrodzić Dziewica?" - tłum. wg: Dorothea FORSTNER, ów/at ^ynzńo/ił/
cńrzgAi/ań^łig/'. TgCsyłon. Przekład i opr. Wanda ZAKRZEWSKA, Paweł PACHC1AREK, Ryszard TEIRZYŃSKł.
Wybór i opr. ilustracji Beata KULESZA-DAMAZłAK. Komentarz do ilustracji Małgorzata WRZEŚNIAK, Warszawa
2001, s. 249. Zob. też m. in.: Marcus DEKIERT, „Georg von Speyer, Dg/gawr/an; ńm/o/atag wrginńatN OgatagMariag
[...] Speyer 1476-1480 [...] Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Sign. Da 103a" [w:] óparnńttg/a/tgr an; Gńgrrńg/n.
Gro/?g Tarr/g^an^tg/tang Ra&n- JFarttgwńgTy, 5taat//c/?g Pnnytńnt/g ParNrańg 2P. 5gptgmńgr 200? - 3. pgńraar 2002,
Bd. 1 Mn/gr anz? RFrPtattga ?450- 7525, Stuttgart 2001, s. 386-387.
^ von SCHLOSSER, „Defensorium ...", jak przyp. 71, s. 305; HAFELE, Prnnz vor Pgtz ...Jak przyp. 72, s. 378.
^ Miliard MEISS, „Ovum Struthionis. Symbol and Allusion in Piero della Francesca's Montefeltro Altarpiece" [w:]
ótaańgy in Hrt nn<3 Ptgratarg /o/' Rg//g <?a Co.sta Grggng, ed. Dorothy MINER, Princeton 1954, s. 95.
^ Charles CAHIER, Mg/aaggy 7'arcAgo/og/g, r/7?Ntoirg gt r/g //ttgratarg rgr/igg^ on rgcag///N yar /gs' aatgary & /a
nronogrnp/ag & /a catAg<?ra/g & Poa/gg.s' t. 3, Paris 1853; LAUCHERT, GgygAigAtg r/g.s' PAys'/o/ogas' ...Jak przyp. 39;
EVANS, Hanna/5y^^o/Nar,jak przyp. 55; SAUER, 5y^^//ł<?gs'P/rcAgaggńaa<7gs'..., jak przyp. 45; Wilhelm MOLS-
DORF, CTrAt/icAg SjonOo/i/: Ar /nńtg/a/tg/7n7?gn Kaa.s/, Leipzig 1926.
^ Np.: Lilian M.C. RANDALL, „A Mediaeval Slander", 77?g Tri Ra//gt/a 42, 1960, przyp. 5 na s. 25. Dopiero
Creighton Gilbert w 1974 r. odrzucił stanowisko Miessa w sprawie autorstwa Alberta Wielkiego. - Creighton
GILBERT, „'The Egg Reopened' Again", 77?gHrt??n//grin 56, ł974, s. 255.