Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (71.2009)

56

STANISŁAW MOSSAKOWSKI

11 monumento sepolcrale di Gisleni, in confronto eon molte altre sue opere andate per-
dute o dimenticate nella lontana Polonia, sembra infine confermare il pensiero espresso
nelPepitaffio del monumento sepolcrale di un altro architetto romano nato nella lontana
Bologna, Ottaviano Mascarino (1536-1606): /i WW /oro e ( mortf m

/mu G/orunnAgo /tun/.s7)' G/.s7e/!/ugu

Giovanni Battista Gisleni (1600-1672; il. 1),
włoski architekt, inscenizator i muzyk opuścił
rodzinny Rzym w poszukiwaniu pracy by około roku
1629 na 36 lat osiąść w Polsce, gdzie był
zatrudniony na dworze trzech kolejnych królów.
Artykuł dotyczy pobytów artysty w Wiecznym
Mieście, dwóch krótszych - w 1643 r. i w latach
1656(57?) - 1664, oraz trzeciego, dłuższego po
powrocie na stałe w roku 1667. Podczas pierwszej
podróży zajmował się Gisleni angażowaniem
muzyków do Kapeli Królewskiej, w której sam
grywał. Drugi pobyt zajęła mu działalność
organizacyjna w Akademii św. Łukasza, do której
go wybrano (pod nieobecność) w marcu 1656.
Od 1659 r. mieszkał Gisleni przy Via della Croce
(obecny nr 6; il. 4) gdzie zbudował własny dom
ozdobiony na fasadzie herbem Polski i Litwy (il. 5-6).
Równocześnie pozostawał on w kontakcie z krajem
swego długoletniego pobytu pełniąc w Rzymie nie-
formalnie rolę polskiego agenta dyplomatycznego.
Chętnie spotykał się tu z przyjezdnymi Polakami
organizując im kontakty z wybitnymi osobistościami

i oprowadzając po zabytkach miasta. Dobrym tego
przykładem jest wizyta w Rzymie młodego księcia
Aleksandra Ostrogskiego-Zasławskiego w roku
1669 zrelacjonowana przez członka jego świty
Kazimierza Wojsznarowicza. W tym samym roku
wydał też Gisleni opis elekcji króla Michała
Korybuta Wiśniowieckiego (il. 7).
Wydaje się, że pod koniec życia nie pracował już
zawodowo. Jedyne jego dzieła z tego okresu to
projekt dekoracji kościoła na nabożeństwo
OMurmitore, chyba niezrealizowany, oraz projekt
(z roku 1670) własnego nagrobka wystawionego
w kościele S. Maria del Popolo (il. 1-2, 8,10,12).
Końcowa część artykułu poświęcona jest
nagobkowi; stanowi próbę wyjaśnienia jego
wieloznacznych treści wyrażonych w barokowej
formie i rozbudowanej łacińskiej inskrypcji.
Polski tekst artykułu ukaże się w materiałach
z sesji naukowej PoAłu /' Europu w r/oó/e
7?owożyP?ę/ (Zamek Królewski w Warszawie, 16-17
grudnia 2008) dedykowanej Profesorowi Juliuszowi
A. Chrościckiemu.

8° Cito eon Jack WASSERMANN, OMm/ano MćMconńo unń AA ZJmwmg.s' A f/ie Accu&w/o AuzGnu/e 4; 5ńn Łucu,
Roma 1966, p. 5.