DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Kwiatkowski, Marek: Wokół willi w Olesinie: =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0086
80
MAREK KWIATKOWSKI
7. ZygmMN/' Loga/, łL?'ć/o/ć a/awć/ćy'?' Z Wa/'7c?b?77 (/h3g/77g7?(),
hŻ/KSZawa, A/'Ó/?0?ćAa Aa 7Y7 ć/owa
Jeżeli porównamy ów wykaz z omawianymi wyżej planami, to przekonamy się, że
brakuje tu tylko salonu, na miejscu którego zapewne znalazła się okrągła sień i chyba ów
„drugi gabinet". Oryginalność tej architektury wynikała z przekształcenia pomysłów wyj-
ściowych i rezygnacji z dwóch pozostałych elewacji budowli, na rzecz ujęcia „romantyzu-
jącego". Partie sugerujące antyczną willę zestawiono z istną ruderą, co mogło być
spowodowane życzeniem żony Potockiego - Aleksandry z Lubomirskich, interesującej
się zapewne tym, co działo się w rezydencjach ogrodowych, tworzonych ówcześnie przez
jej matkę Izabellę Lubomirską. Kształt Domu Murowanego z dwiema monumentalnymi
elewacjami, przesłaniającymi sobą segment, który w ogóle trudno byłoby nazwać archi-
tekturą, utwierdza w przekonaniu, że odstąpiono, może w trakcie budowy, od pierwotnego
projektu. To po prostu był nieudany ukłon w kierunku aktualnej mody. I jeżeli główny
autor założenia, Stanisław Kostka Potocki, w liście do żony w roku 1787 wyraził przeko-
nanie, że właśnie ta jego posiadłość była w Polsce „bez wątpienia" najbardziej angielska,
to miał na myśli założenie całego ogrodu.
Od roku 1782 roboty przy Olesińskiej willi prowadził Chrystian Piotr Aigner, którego
też uznaje się za realizatora całej rezydencji ogrodowej. Warto przytoczyć tu opinię Lo-
rentza: O/a^m mroźoa moŹ7?o zo yar/a/7 z Tbma/ów a/bus'Acz/7a/ wspó/p^OE Ó7a/7?'s2awa
Ao.s/A? TAboaA/bgo zl/g^a/^o mb Aa/ago, źa Ao/oaA? uyabyb owbrnsb/b A\sy7ozyayb,
a/a yawrnb /aż ? /7/a/j/ó aa z mb/? .sv/m /7?Y7y'aA/77yb, ya/r w)a77'A:a/o/7g z za/7/'.sbów o /ago w/aA/yyań
rns'm?/mć7? z /ago o/rra^a, o w Azczagó//70.s'a? o mAs?7?7Aaa/7 ć/o O/a^mA. Jaroszewski podkre-
ślił łakt, że Dom Murowany w Olesinie był ybarw^zyw za a mm ? raza//a/aa? A??go/a/?7?a/
A/gaaa — Po/oał/^.
^ LORENTZ, op. cit., s. 33.
^ JAROSZEWSKI, „Olesin...", s. !02.
MAREK KWIATKOWSKI
7. ZygmMN/' Loga/, łL?'ć/o/ć a/awć/ćy'?' Z Wa/'7c?b?77 (/h3g/77g7?(),
hŻ/KSZawa, A/'Ó/?0?ćAa Aa 7Y7 ć/owa
Jeżeli porównamy ów wykaz z omawianymi wyżej planami, to przekonamy się, że
brakuje tu tylko salonu, na miejscu którego zapewne znalazła się okrągła sień i chyba ów
„drugi gabinet". Oryginalność tej architektury wynikała z przekształcenia pomysłów wyj-
ściowych i rezygnacji z dwóch pozostałych elewacji budowli, na rzecz ujęcia „romantyzu-
jącego". Partie sugerujące antyczną willę zestawiono z istną ruderą, co mogło być
spowodowane życzeniem żony Potockiego - Aleksandry z Lubomirskich, interesującej
się zapewne tym, co działo się w rezydencjach ogrodowych, tworzonych ówcześnie przez
jej matkę Izabellę Lubomirską. Kształt Domu Murowanego z dwiema monumentalnymi
elewacjami, przesłaniającymi sobą segment, który w ogóle trudno byłoby nazwać archi-
tekturą, utwierdza w przekonaniu, że odstąpiono, może w trakcie budowy, od pierwotnego
projektu. To po prostu był nieudany ukłon w kierunku aktualnej mody. I jeżeli główny
autor założenia, Stanisław Kostka Potocki, w liście do żony w roku 1787 wyraził przeko-
nanie, że właśnie ta jego posiadłość była w Polsce „bez wątpienia" najbardziej angielska,
to miał na myśli założenie całego ogrodu.
Od roku 1782 roboty przy Olesińskiej willi prowadził Chrystian Piotr Aigner, którego
też uznaje się za realizatora całej rezydencji ogrodowej. Warto przytoczyć tu opinię Lo-
rentza: O/a^m mroźoa moŹ7?o zo yar/a/7 z Tbma/ów a/bus'Acz/7a/ wspó/p^OE Ó7a/7?'s2awa
Ao.s/A? TAboaA/bgo zl/g^a/^o mb Aa/ago, źa Ao/oaA? uyabyb owbrnsb/b A\sy7ozyayb,
a/a yawrnb /aż ? /7/a/j/ó aa z mb/? .sv/m /7?Y7y'aA/77yb, ya/r w)a77'A:a/o/7g z za/7/'.sbów o /ago w/aA/yyań
rns'm?/mć7? z /ago o/rra^a, o w Azczagó//70.s'a? o mAs?7?7Aaa/7 ć/o O/a^mA. Jaroszewski podkre-
ślił łakt, że Dom Murowany w Olesinie był ybarw^zyw za a mm ? raza//a/aa? A??go/a/?7?a/
A/gaaa — Po/oał/^.
^ LORENTZ, op. cit., s. 33.
^ JAROSZEWSKI, „Olesin...", s. !02.