Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (71.2009)

RECENZJE

235

jakie skłoniły go do kolekcjonowania dzieł sztuki.
Rodzina Farsettich osiedliła się w Wenecji w 1670 r.,
gdy pochodzący z Massy Anton Francesco Farsetti
kupił tu pałac przy Canałe Grandę, noszący odtąd
nazwę Pałazzo Farsetti (Ca' Farsetti) (ił. 1). Założy-
cielem kolekcji był jego prawnuk, Fiłippo Vincenzo
Farsetti, urodzony w Wenecji 13 stycznia 1704 r.,
który po śmierci arcybiskupa Rawenny Maffeo Ni-
coló Farsettiego w roku 1741 odziedziczył wraz
z kuzynami ogromną fortunę. W łatach 1749-1753
Fiłippo Farsetti mieszkał w Rzymie i najpewniej
wówczas zaczął kolekcjonować obrazy i rzeźby,
a także zamawiać odlewy ze słynnych statui antycz-
nych. W Wenecji, gdzie było niewiele dzieł staro-
żytności greckiej i rzymskiej, pragnął utworzyć
akademię sztuk pięknych, w której można byłoby
studiować arcydzieła antyczne przynajmniej na pod-
stawie ich odlewów. W 1752 r. Benedykt XIV wydał
mu pozwolenie na wykonanie odłewów sławnych
dzieł sztuki, tak antycznych, jak współczesnych,
znajdujących się w muzeach i kościołach Rzymu.
Również w Rzymie Farsetti zakupił bozetta i mode-
łe rzeźb barokowych mistrzów, które wiele łat póź-
niej trafiły do Ermitażu.
Po powrocie do Wenecji Fiłippo Farsetti poświę-
cił się tworzeniu siedziby (w Santa Maria di Sala),
która w jego intencji miała stać się urządzoną na
wzór antyczny wiłlą-muzeum. Wówczas też najpew-
niej nabył do swoich zbiorów dzieła artystów we-
neckich XVI i XVII w. (takie, jak grupa brązowych
statuetek, wykonanych m.in. według rzeźb Girola-
ma Campagni, czy marmurowa grupa JowAz i Xn-
ńope, wyrzeźbiona przez Orazia Marinali; wszystkie
obecnie w Ermitażu). Przywieziona z Rzymu kolek-
cja rzeźb została prowizorycznie umieszczona
w Pałazzo Farsetti, gdzie znajdował się już wówczas
zbiór obrazów, nabyty prawdopodobnie w 1670 r.
razem z wyposażeniem kupionego wówczas pałacu.
Inauguracja Museo Farsetti miała miejsce 13 czerw-
ca 1755 r., a jego pierwszym kustoszem został bo-
łoński małarz i dekorator Bonaventura Furlani.
Muzeum było otwarte zarówno dła podróżników
przejeżdżających przez Wenecję w Gran<7 7bnr, jak
dła młodych artystów, którzy przybywał i tam dosko-
nalić swoje umiejętności przez kopiowanie antycz-
nych dzieł. W roku 1764 opublikowano w Wenecji
książkę poświęconą muzeum De Mn^aeo D/ń/tppi
Darsefh u DpAto/a AGńAA En,s'te.si7 a<7 c/arAs7-
mnm Cortonen^/aw Xca<7ena'a/n, autorstwa Natałe
Lastesiusa, w formie poetyckiego listu skompono-
wanego po łacinie dla uczczenia twórcy muzeum,
który zawierał także opis programu tej instytucji,
niewątpliwie odpowiadający intencjom założyciela.
Podkreślano w nim szczególnie znaczenie klasycz-
nego dziedzictwa (począwszy od mistrzów antyku
grecko-rzymskiego po Beminiego, Duąuesnoy,


7. Da/azzo Darseth
nar/ Gana/e Granr/e w REnec/7
Pierre'a Legrosa, Annibałe Carraciego, Poussina
i Guido Reniego) dła młodej generacji.
Między rokiem 1766 a 1769 Fiłippo Farsetti raz
jeszcze przebywał w Rzymie, przypuszczalnie
w celu zakupu dzieł sztuki (nabył tam wówczas, naj-
pewniej do swojej wznoszonej wówczas wiłłi, 33
marmurowe kołumny antyczne, marmurowe czasze
fontann, 6 antycznych biustów, 3 restaurowane sta-
tuy antyczne, 8 kapiteli i 9 sarkofagów). Wówczas
też prawdopodobnie wszedł w kontakt z osobisto-
ściami rosyjskimi interesującymi się sprawami arty-
stycznymi i reprezentującymi rosyjskie interesy
w Italii - niewykluczone, że poznał Iwana Iwanowi-
cza Szuwałowa, przebywającego w Rzymie w 2. po-
łowie lat 60. XVIII w. Podróż ta była najpewniej
ostatnim przedsięwzięciem Fiłippa Farsettiego jako
kolekcjonera. Po jego śmierci 22 września 1774 r.
Pałazzo Farsetti wraz z całąkolekcjąprzeszły w ręce
kuzyna, Daniele Farsettiego, który jednak nie konty-
nuował kolekcjonerskich poczynań swojego
poprzednika. Niewątpliwie uznawszy rodzinną ko-
lekcję za wystarczająco bogatą, mniej uwagi poświę-
cał poszerzaniu jej poprzez zakupy - spośród
nielicznych jego nabytków wymienić można jedynie
dwie terakotowe rzeźby przedstawiające putta, przypi-
sywane Francesco Duąuesnoy, oraz nabyty w drodze
wymiany marmurowy portret mężczyzny, dzieło nie-
określonego rzeźbiarza weneckiego z połowy XVI w.
(wszystkie trzy rzeźby znajdują się w Ermitażu).
Do rozważań autora dodać można, że w roku
1774, jeszcze przed śmiercią Filippa Farsettiego,
zainteresowanie wykonaniem odlewów ze statui
i biustów znajdujących się w jego kolekcji wyraził