DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Szablowska, Anna Agnieszka: Propaganda wizualna Powszechnej Wystawy Krajowej: =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0553
PROPAGANDA WIZUALNA POWSZECHNEJ WYSTAWY KRAJOWEJ
543
Organizatorzy zdawali sobie sprawę, że powodzenie finansowe przedsięwzięcia zale-
żeć będzie w wielkiej mierze od liczby zwiedzających. Realizacją akcji propagandowej
pod hasłem „Każdy obywatel winien zwiedzić PWK" w roku 1929 zajął się polski To-
uring Klub. Stolica Wielkopolski stała się na czas wystawy prawdziwą Mekką turystów,
ale uznano, że należy promować również inne warte zwiedzenia rejony Polski, zwłaszcza
ze względu na przyjezdnych z zagranicy. Po konferencji zwołanej w Warszawie przez
Związek Polskich Towarzystw Turystycznych powołano w Centralne Biuro Ewidencji
Wycieczek. Jego kierownictwo powierzono dr. Mieczysławowi Orłowiczowi - sekreta-
rzowi ZPTT, który kierował też realizacją wydawnictw krajoznawczych o Polsce, m.in.
opracował pozycje 7 ćńń w i PoAcg.
Organizacja PWK przyczyniła się w sposób znaczący do rozwoju turystycznej reklamy.
Z drugiej połowy lat 20. pochodzi m.in. promująca Polskę seria plakatów specjalizującego
się w tym gatunku Stefana Norblina. Powstały one na zamówienie Ministerstwa Komunika-
cji oraz Polskich Kolei Państwowych, a wykorzystywano je masowo przed i podczas trwa-
nia wystawy. Na plakatach pojawiły się sztandarowe polskie inwestycje „Gdynia nowy port
nad Bałtykiem" (il. 8), spełniająca narodowy sen o flocie i morskiej potędze, czy „Polska.
Górny Śląsk" - z monumentalną sylwetką górnika dzierżącego kilof na tle przemysłowego
krajobrazu (il. 9). Malarskie, realistyczne obrazy Norblina w sposób sugestywny choć nieco
„bajkowy" oddawały piękno rodzinnego kraju. Jako motywy autor wybierał miejsca o cha-
rakterze wybitnie polskim, by zaakcentować narodową odrębność. Wabią skąpane w słońcu,
mieniące się jak szlachetne kamienie budowle Lwowa, Wilna, Krakowa, Warszawy, Pozna-
nia czy Torunia. Monumentalne, bajecznie kolorowe zachęcają do podróży. Atrakcyjność
Polski lat 20. to także jej folklor, nieskażona natura i pierwotność krajobrazu. Dlatego Nor-
blin pokazał „Nabożeństwo w Łowickiem" - tradycyjną procesję odbywającą się w święto
Bożego Ciała - jako tęczową mozaikę ludowych pasiaków, kwiecistych chust i religijnych
chorągwi. Zakopane - to dumny niemal posągowy góral na tle ośnieżonych Tatr, a „Polska.
Kraj polowań" - myśliwy w dziewiczej puszczy z upolowanym rysiem. Polską gospodarkę
promowały również plakaty innych artystów: Bogdan Bartłomiej Nowakowski jest autorem
plakatu dla polskiego przemysłu naftowego „Borysław. Polska", Jan Mucharski reklamował
Pomorskie Zakłady Ceramiczne, a Gronowski Zakłady Mechaniczne „Ursus" S.A., Józe-
fów [...] Fabryka Wyrobów Ceramiczno Sanitarnych, oraz powstałe w styczniu 1929 r. Pol-
skie Linie Lotnicze „Lot" (il.10). Sektor lotniczy stanowił ważny dział wystawy - był
symbolem nowoczesności i odważnego sięgania w przyszłość. Dlatego pomnik lotnika au-
torstwa Edwarda Wittiga stanął przed samym Pawilonem Rządowym, a Pawilon Ligi Obro-
ny Powietrznej Kraju autorstwa Adolfa Berezowskiego i Rogera Sławskiego projektowany
był jako pomnik poświęcony „aparatowi przyszłości" - samolotowi.
Propaganda wystawy za granicą przebiegała w sposób dość przypadkowy, choć prze-
prowadzono kilka spektakularnych akcji, jak np. reklama świetlna z godłem PWK na
Hotelu Polonia w Nicei, czy zrzucenie z samolotu na Promenadę des Anglais 20.000 ulo-
tek. Obcojęzyczne plakaty rozpowszechniano na stacjach i w pociągach zachodnich linii
kolejowych, a po stolicach europejskich kursowały samochody z reklamą PWK. Urządzo-
no stoiska propagandowe na targach w Paryżu, Lyonie, Hawrze, Nantes oraz na wystawie
turystycznej w Chicago. Imponująco prezentowała się reklama świetlna w oknach biura
podróży „Polexpress" (il. 11) - zorganizowanego specjalnie w celu obsługi PWK przy
Boulevard des Italiennes w Paryżu.
Pomimo wielkich starań przed samym otwarciem wystawy zdano sobie sprawę, że nie
zrobiono wszystkiego, by w wystarczający sposób ją rozpropagować „[...] Środki PWK są
543
Organizatorzy zdawali sobie sprawę, że powodzenie finansowe przedsięwzięcia zale-
żeć będzie w wielkiej mierze od liczby zwiedzających. Realizacją akcji propagandowej
pod hasłem „Każdy obywatel winien zwiedzić PWK" w roku 1929 zajął się polski To-
uring Klub. Stolica Wielkopolski stała się na czas wystawy prawdziwą Mekką turystów,
ale uznano, że należy promować również inne warte zwiedzenia rejony Polski, zwłaszcza
ze względu na przyjezdnych z zagranicy. Po konferencji zwołanej w Warszawie przez
Związek Polskich Towarzystw Turystycznych powołano w Centralne Biuro Ewidencji
Wycieczek. Jego kierownictwo powierzono dr. Mieczysławowi Orłowiczowi - sekreta-
rzowi ZPTT, który kierował też realizacją wydawnictw krajoznawczych o Polsce, m.in.
opracował pozycje 7 ćńń w i PoAcg.
Organizacja PWK przyczyniła się w sposób znaczący do rozwoju turystycznej reklamy.
Z drugiej połowy lat 20. pochodzi m.in. promująca Polskę seria plakatów specjalizującego
się w tym gatunku Stefana Norblina. Powstały one na zamówienie Ministerstwa Komunika-
cji oraz Polskich Kolei Państwowych, a wykorzystywano je masowo przed i podczas trwa-
nia wystawy. Na plakatach pojawiły się sztandarowe polskie inwestycje „Gdynia nowy port
nad Bałtykiem" (il. 8), spełniająca narodowy sen o flocie i morskiej potędze, czy „Polska.
Górny Śląsk" - z monumentalną sylwetką górnika dzierżącego kilof na tle przemysłowego
krajobrazu (il. 9). Malarskie, realistyczne obrazy Norblina w sposób sugestywny choć nieco
„bajkowy" oddawały piękno rodzinnego kraju. Jako motywy autor wybierał miejsca o cha-
rakterze wybitnie polskim, by zaakcentować narodową odrębność. Wabią skąpane w słońcu,
mieniące się jak szlachetne kamienie budowle Lwowa, Wilna, Krakowa, Warszawy, Pozna-
nia czy Torunia. Monumentalne, bajecznie kolorowe zachęcają do podróży. Atrakcyjność
Polski lat 20. to także jej folklor, nieskażona natura i pierwotność krajobrazu. Dlatego Nor-
blin pokazał „Nabożeństwo w Łowickiem" - tradycyjną procesję odbywającą się w święto
Bożego Ciała - jako tęczową mozaikę ludowych pasiaków, kwiecistych chust i religijnych
chorągwi. Zakopane - to dumny niemal posągowy góral na tle ośnieżonych Tatr, a „Polska.
Kraj polowań" - myśliwy w dziewiczej puszczy z upolowanym rysiem. Polską gospodarkę
promowały również plakaty innych artystów: Bogdan Bartłomiej Nowakowski jest autorem
plakatu dla polskiego przemysłu naftowego „Borysław. Polska", Jan Mucharski reklamował
Pomorskie Zakłady Ceramiczne, a Gronowski Zakłady Mechaniczne „Ursus" S.A., Józe-
fów [...] Fabryka Wyrobów Ceramiczno Sanitarnych, oraz powstałe w styczniu 1929 r. Pol-
skie Linie Lotnicze „Lot" (il.10). Sektor lotniczy stanowił ważny dział wystawy - był
symbolem nowoczesności i odważnego sięgania w przyszłość. Dlatego pomnik lotnika au-
torstwa Edwarda Wittiga stanął przed samym Pawilonem Rządowym, a Pawilon Ligi Obro-
ny Powietrznej Kraju autorstwa Adolfa Berezowskiego i Rogera Sławskiego projektowany
był jako pomnik poświęcony „aparatowi przyszłości" - samolotowi.
Propaganda wystawy za granicą przebiegała w sposób dość przypadkowy, choć prze-
prowadzono kilka spektakularnych akcji, jak np. reklama świetlna z godłem PWK na
Hotelu Polonia w Nicei, czy zrzucenie z samolotu na Promenadę des Anglais 20.000 ulo-
tek. Obcojęzyczne plakaty rozpowszechniano na stacjach i w pociągach zachodnich linii
kolejowych, a po stolicach europejskich kursowały samochody z reklamą PWK. Urządzo-
no stoiska propagandowe na targach w Paryżu, Lyonie, Hawrze, Nantes oraz na wystawie
turystycznej w Chicago. Imponująco prezentowała się reklama świetlna w oknach biura
podróży „Polexpress" (il. 11) - zorganizowanego specjalnie w celu obsługi PWK przy
Boulevard des Italiennes w Paryżu.
Pomimo wielkich starań przed samym otwarciem wystawy zdano sobie sprawę, że nie
zrobiono wszystkiego, by w wystarczający sposób ją rozpropagować „[...] Środki PWK są