DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Pajor, Piotr: Dwa chóry katedry krakowskiej niezrealizowane w pierwszym dwudziestoleciu XIV wieku*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0208
202
Piotr Pajor
4. Rzut reliktów i rekonstrukcja chóru obejściowego
według proporcji kościoła cysterskiego w Sedlcu
wg Węcławowicz, Krakowski kościół..., s. 50, il. 10
W opisie tym brak także informacji o wcześniejszej rozbiórce przynajmniej części sta-
rej katedry, dokonanej czy to przez Muskatę, czy przez kogoś innego. Jak jednak wskazują
wyniki badań archeologicznych, do tej rozbiórki z całą pewnością doszło.
Stan badań
Jedynym znanym przed schyłkiem XX w. elementem opisanego zespołu fundamentów
był ukośny mur za Kryptą Wieszczów, umieszczony przez Sławomira Odrzywolskiego
(jako diagonalne zamknięcie tejże krypty) na planie katedralnych podziemi17. Odkrycie
pozostałych reliktów i wyodrębnienie ich jako osobnej fazy przyniosły dopiero badania
prowadzone w latach 80. i 90. przez Pianowskiego i Firleta, z których kolejnych publika-
cji stopniowo wyłaniała się koncepcja interpretacji owych reliktów jako pozostałości nie-
zrealizowanego wielobocznego chóru z obejściem oraz pojedynczego chóru zamkniętego
ścianą prostą18. Datowaniu i możliwym okolicznościom powstania tych struktur wawel-
scy badacze poświęcili jednak niewiele miejsca.
Jeśli chodzi o chór obejściowy zamknięty trójbocznie, badacze uznali, że prace nad
nim prowadzono zapewne za episkopatu Jana Muskaty (1294-1320), w czasie jego długo-
trwałej nieobecności w Krakowie, kiedy władzę nad diecezją sprawował de facto arcybi-
skup gnieźnieński Jakub Świnka. To właśnie jemu oraz niechętnej Muskacie kapitule
17 WOJCIECHOWSKI, Kościół katedralny..., fig. 39, s. 159.
18 Janusz FIRLET, Zbigniew PIANOWSKI, „Sprawozdanie z badań w podziemiach katedry wawelskiej 1981-1983.
Odkrycie kościoła przedromańskiego", Sprawozdania Archeologiczne, 37: 1985, s. 169-179; eidem, „Początki katedry
krakowskiej w świetle badań archeologicznych do r. 1995", [w:] Katedra krakowska w średniowieczu. Materiały sesji
Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, kwiecień 1994, red. Joanna DARANOWSKA-
ŁUKASZEWSKA, Kazimierz KUCZMAN, Kraków 1996, s. 25-42; FIRLET, PIANOWSKI, „Kraków-Wawel. Bada-
nia..."; FIRLET, PIANOWSKI, „Przemiany architektury....", s. 232-235.
Piotr Pajor
4. Rzut reliktów i rekonstrukcja chóru obejściowego
według proporcji kościoła cysterskiego w Sedlcu
wg Węcławowicz, Krakowski kościół..., s. 50, il. 10
W opisie tym brak także informacji o wcześniejszej rozbiórce przynajmniej części sta-
rej katedry, dokonanej czy to przez Muskatę, czy przez kogoś innego. Jak jednak wskazują
wyniki badań archeologicznych, do tej rozbiórki z całą pewnością doszło.
Stan badań
Jedynym znanym przed schyłkiem XX w. elementem opisanego zespołu fundamentów
był ukośny mur za Kryptą Wieszczów, umieszczony przez Sławomira Odrzywolskiego
(jako diagonalne zamknięcie tejże krypty) na planie katedralnych podziemi17. Odkrycie
pozostałych reliktów i wyodrębnienie ich jako osobnej fazy przyniosły dopiero badania
prowadzone w latach 80. i 90. przez Pianowskiego i Firleta, z których kolejnych publika-
cji stopniowo wyłaniała się koncepcja interpretacji owych reliktów jako pozostałości nie-
zrealizowanego wielobocznego chóru z obejściem oraz pojedynczego chóru zamkniętego
ścianą prostą18. Datowaniu i możliwym okolicznościom powstania tych struktur wawel-
scy badacze poświęcili jednak niewiele miejsca.
Jeśli chodzi o chór obejściowy zamknięty trójbocznie, badacze uznali, że prace nad
nim prowadzono zapewne za episkopatu Jana Muskaty (1294-1320), w czasie jego długo-
trwałej nieobecności w Krakowie, kiedy władzę nad diecezją sprawował de facto arcybi-
skup gnieźnieński Jakub Świnka. To właśnie jemu oraz niechętnej Muskacie kapitule
17 WOJCIECHOWSKI, Kościół katedralny..., fig. 39, s. 159.
18 Janusz FIRLET, Zbigniew PIANOWSKI, „Sprawozdanie z badań w podziemiach katedry wawelskiej 1981-1983.
Odkrycie kościoła przedromańskiego", Sprawozdania Archeologiczne, 37: 1985, s. 169-179; eidem, „Początki katedry
krakowskiej w świetle badań archeologicznych do r. 1995", [w:] Katedra krakowska w średniowieczu. Materiały sesji
Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków, kwiecień 1994, red. Joanna DARANOWSKA-
ŁUKASZEWSKA, Kazimierz KUCZMAN, Kraków 1996, s. 25-42; FIRLET, PIANOWSKI, „Kraków-Wawel. Bada-
nia..."; FIRLET, PIANOWSKI, „Przemiany architektury....", s. 232-235.