Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 2) (Florenz, 1786)

*4<? COMMENTARIA DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS

e xni

S P H I N X-

TAMYRIDIS OPUS,

Carneolae incìfum.

EX MUSEO IOSEPHI II. IMP. (i)

^\ I dubitavit Stofch de Teucro marmar um orafi ano, eumdem fcilìcet fui fé opificem gemmae Her^
culis cum Ompbale, ut obfervavimus (2) , a vero prorfus abefe miti videtur, quod de Tba-
myride Spbingis opifice, conjeBurarum ope pronunciat (3), eumdem nimirum e fé ac Thamy*
ridem, quem vafcularium fui fé novimus. Nulla enim inter figularium & fcalptorem gemmarum ade/i
relatìo . Atque bic eo vel maxime , quod V. C. minus fibi conjlare videtur, ut ex bis, quae fequun»
tur , conjici poteft. Expreffit fané Artifex concepcum in Sphyngis vultu doloranti elegannliime.
Diofcoridis, ut videtur, coaevus, five difcipulus, licet eo longe inferior in lineamentis ima-
ginis ducendjs concinnandifque ; ob diligentiam tamen , qua expanfas alas , magaitudinis cor-
poris refpondentes, fedula confummatae artis opera repraefentaverit , laudandas , cum Try-
phon, Solon, aliique Scalptores fummi, minores, quam fymmetria exigebat, alas erFecerint.

Iam vero fieri nequit, ut mlb'i fuadeam, Tbamyrìdem Diofcoridi coaevum, vel eiufdem difci-
pulum fuijfe : ncque enim fcalpturae artem , nec illius formimi temporis base gemma praefefert,
nec Diofcoridis ve/ìigia feBatur ; Gemma corona exomatur , ut perantiquis Etrujcis Scalptoribus
mar fuit, quemadmodum animadvertit pluries landatus celeberrimus ha. Pikler , qui Graecum-Etru-
fcum bum opificem cenfuit. Crediderim propterea, Tbamyridem nofirae gemmae fcalptorem poftremis
temporibus, quìbus infignis & immorìalìs Etrufca nati 0 floruit, eum vixijfe.

Quod vero aferit, tum Trypbonem, tum Solonem, tum alias fummos fcalptores fuìs Cupidìnibus
minore^ addidife alas , quam fymmetria exigat , ìllud eft, quod minus re Bum exijìimo . Quis enim
non fentiat, vel unica eorumdem operum ìnfpeBione -, quod fi maiores, quam exhibent, alas baberent,
vel ipfam excederent figurae magnìtudinem, proindeque deformes, & propo rtionis legibus contrariae
eyafijjent ?

Alibi tandem buiut gemmae opifex in arte fcalpendi minus excellem videtur, & Spbìngis vul-
tus n'mis produBus , mtllamque pulcherrimae vìrginis exbibet formatti , ita ut, facile dici nequ'uur
Djofcoridis difcipulus, aut ejufdem coaevus .

Sed ad gemmae defcrìptìonem accedamus . Sphingem gemma praefefert, corpus leonis habentem,
faciem puellae, alis, avìum inftar, ornatam, caput integrimi defleBit, quafi gravi exagitata dolore,
finifiro pede fcabit.

Si quid obfcuri fé babet profeBo Spbinx (4), longe magis ex bis , quae de Spbìnge Scriptorum
plerìque prodiderunt, obfcurum evadit. Eortim nonnulli Sphingem (5) inter ammalia recenfent,

'fi-

(1) ita Wiiiketntaii't p. 320.

(2) Voi, ». Gem. CX1I. p,

(3) Genita, p. 92.

(4) Cui- ita ditta fit. Vide eruAftìff, Sai». Becbart Piai,
e, là, l. \. voi. 2. p. 470.

(5) Pitti. I. 8. e. 11. é- /. I0. e. 72. Strabo l. itf p. $60.
voi. 2. Gignuntur Sphynges , Cynocephali & Cepi Diod.
Skul, l. 3. f, %qo,v, j.ait, Sphynges circa Tioglodyticarn

& Aethjopiam exilrunt. Aelian. Hi/I Anim. I. 16. e, ! J
Animalibus in^enìo & prudentia pollentilus accenfet Ele-
phantum , Pfittacum, Sphinges . Agatarchides tipud Pio-
tium e 38. p. ìjdi. Sphinges, ah , & Cynocephali, &
Cepi Alexandriam ex Troglodytarum folo & caerera Ae-
thiopia trafmittuntur . Sphinges iis , quae a pictoribus
adumbrancur confimiles, nifi quod totae hirfutae , lenes
& placidqs animos habent. Plurimum eis verfutiae ineft

ideo»

il' 1