Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 2) (Florenz, 1786)

i7S COMMENTALA DE ANT1QUIS SCALPT0R1BUS

XCVII.

AMOR LEONIM DOMANS-

PROTARCHI OPUS,

Ex Sardonyche anagkphyce excaìptum .
EX MUSEO LEOPOLDI M. D. ETRURIAE ARC. AUSTR.

J£ hac gemma Clar. B. Stofcb(i) ita loquitur . Elegantimmum opus exhibemus ex Sardony-
che excaìptum , quod in thefauro M.Ducis Etruriae aflervatur ,-artifìcisnomen, Plotarchi
ibilicet, gemmae Jegitur infcriptum, Dorica nempe diaiecìo, ut obfervavit eques P.
Alexander Maffehis, qui hanc eamdem gemmain delineatam vulgavit (2) : Ex quadam linea-
menjorum fìmilitudine apparet , fcalptorem hunc condifcipulum fuine Tryphonis (3), clari
aeque viri, qui nuptias Amoris, & Pfyches expreffit, quas infra tradimus, licet nefcio, quo
fato, eorum nomina Scriptores praeterierint, quia forte, ut ait Plinius (4), nee multo phirium
fama eft, quorumdam claritatì in operibus eximiis obftante numero artificum , quoniam , nec unus
Qccupat gloriam , nec plures pariter nuncupari poffunt.

Vifitur in gemma Amor puer alatus , lyram pulfans, rugenti Leoni infidens , ad demo-
ftrandam Amoris vim, ac potentiam, quae feroces animos blanditiis emollit , ac vincit , ve-
terem piclorem Paufiam narrat Paufanias Cupidinem pinxiiTe (5), qui abietto arca & faghtis ,
lyram prò illis fumit : Amorem Cytharaedum, antiquae gemmae incifum , exhibuit etiam Pi-
gnorili? (6), multifque in Mufeis fimiles reperiuntur, quas omnes antiquitus ab hoc Plotarchi
opere pofterioris aevi artifices defumplifle videntur.

De hoc praeclaro artifice linerìs ad me datis XII. Kal. Nov. An. 1755,, ita fcripfìt Antonini
Cocchi vir bonarum artium, ac difiiplinarum omnium laude praejlantìjjlmui . Tu quidem in opere
tuo referes noftrum puleherrimum Cammeura Amoris lyram fonantis fupra Leonem, poterifque
corrigere infcriptionem HAtOTAPXOS, quam exhibuere celebres Antiquarii contra fidem lapidis,
§c contra omnem Grammaticae rationem , & hiftoriae, Vera enim infcriptio eft: fTPiìTAPXOS.

Nulla eft Divinitas, quae celebriorum Antiquitatìs artificum ingenia ita exercuerit, ut poten-
tijjtmus Deorum hominumque domitor Cupido. Neque enim ut ipfum variis modis effingerent, fer-
vìdae propriae imaginazioni fervierunt, fed ut eorum, qui opera committebant, cupiditatì obfecunderunt.
Inter celebres piBtres Zeuxis (7) in tempio Veneris Athenis pinxit Cupidinem formojijfimitm , rofis co-
ronatum. Niccarchus (8) {pinxit) Venerem inter Gratias , & Cupidines . Arcefilaus (9) fecit
filigeros ludentes cum Leaena Cupidines, quorum alii relìgatam tenerent , alii e coma cogerent bibere,
alii calcearent foccis. Cupidines etiam efjinxerunt Lyfippus, Praxiteles ,Myos, Ale amene s, Thymilui
& Menodorus opus Praxitelis imìtatus (10).

Si quii dignofeere cupiat, quot formis , ac cerebrofis inventis hoc idem Numen, habitum potentif-
Jìmum omnium, a veteribus fuerit exprejfum , ubìque confulere poteft inter Antiquitatìs monumenta ,
quae extant, flatuas , anaglypha, geinmafque innumerabiles, quae ipfius defiderio piane fatisfacient,
(um nos in primo volumine (11) plura de hoc argumento profecuti fimus , ubi gemmam illuftravi-
mus Alexandrì, quae Amorem exhibet Leonis domitorem.

Egregie Amoris vim,&potentiam deferipfere Virgilius, & Oppiamts . Ita cecinit Virgilius (iz);

Omne adeo genus in terris hominumque ferarumque,
Et genus aequoreum , pecudes, picìaeque voiucres
In furias, ignemque ruunt : Amor omnibus idem .

(0 Stofch Gem.p. 74.
(1) Maffei Gemme Tom. 3. ». 11.

(?) Profetfo bic artifex celeberrimum Alexaudrì Macedoni!
faeculo vìxijje collettari poteft.
(4) Plin. Uh. 36. cap_ $ p 3J)(j
(;) Lib. 1. in Corinti,, cap. 27.

(«) Aggiunte alle Immagini degli Dei del Cartaripag. 3i7.
(7) Vide Scbaliaft. Arifiopbauis in Anacharneufes V.S91.&

Et

Suidam in verbo A»fc(K.»> ,itainquìt: Zeuxis Piftor in Veneris
tempio Amorem formofzffimum , & rofis coronatimi pinxit.

(8) Plin. lib. s$. cap. 11.

(5) Lib. 36- cap. ;.

(io) Vide hifee de Artifcihus Imiium de ViStira &c.

(11) Voi. 1. feig. 4<>.

(12) Virgìl. Georg. Ili. 3. ». 241.

%



<'