Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 2) (Florenz, 1786)

r



50 COMMENTARIA DE ANTÌQUIS SCALPTORIMUS

LXIII.

ISIS

DIOSCORIDIS OPUS,

Carneolae ivcìfum.

EX MUSEO DUCIS BRACCIANI.

"Aec gemma fcalpturae mìraculum , nil alìud oculis exhibet noftris, praeterquam Deam JJìdem.
Haec Diva (1) omnino formofiffima fuae aetatis ab Api Aegyptiorum Rege duBa eft. In bac
enim vifitur caput e fronte, regia fajcia circumdatum,quod par vaia cornua emittit ,buias numinis
Symbolum (2), collumque pulcherrimo ornatum monili .

Satis omnibus lìquet JJìdem & lo eamdem fuife Deitatem (3), & le fior um abuterer patientia,
fi ea omnia , qnae de hoc mimine apud antiquos auólores i eperiuntur , in medium projerrem ad proban-
dum hanc Deam ji.b Cereris, luonis , Lunae , Cybeles, Projerpinae , Thetidos , Dianae , Hecates,
Rbamnufiae , Belìonae, tandem & Veneris ajpeótu fuiffe cultam, adeoquidem ut Dea ijìa Myrionima ,
hoc eft mille nominum a Plutarcbo appellaretur (4), & in infcriptione ab Oijelio (5) relata , & a
Gruferò emendata (6) ita laudetur .

TE • TIBI'

VNA • QVAE-

E S • OMNIA-

DEA • ISIS.
ARRI V S ■ B AL
B INVS • V. C.
Atque ad argumentum quod tra&atur convenire videntur Apuleii verba ex lib. XI. Metani., ubi ipfam
Deam ita loquentem introducit : En adfum tuis commota , Luci, precibus rerum natura parens ,
elementorum omnium domina , faeculorum progenies initialis , fumma Numinum , Regina
Manium, Prima Caelitum , Deorum, Dearumque facies uniformis , quae Caeli luminofa culmina,
Maris falubria flamina, Inferorum deplorata filentia nutibus meis difpenio ; cuius numen unicum,
multiformi fpecie.ritu vario,nomine multijugo totus veneratur orbis . Me Primigenii Phryges Paf-
finunticam nominant Deum {in aliis Domini ) matrem ;Hinc Autochthones Attici Cecropiam Mi-
nervam . lllinc flu&uantes Cyprii Paphiam Venerem: Cretes fagittiferi Di&ynnamDianam;Siculi
trilingues Stygiam Proferpinam ; Eleuiìnii vetuftam Deam Cererem : lunonem alii, alii Bello-
nam , alii Hecaten, Rhamnufiam alii ; Et qui nafcentis Dei folis inchoantibus radiis illuftran-
tur Aethiopes , Ariique , prifcaque dottrina pollentes Aegyptii, ceremoniis meprorfus propriis
percolentes, appellant vero nomine Reginam Ifidem. Quibus ex rebus facile coniicere quis poterit
gemmam hanc inter Pantbeas referendum effe ; in eaque expreffas ab Artìfice fuiffe lunonem, Vene-
rem , & Lunam ; Fajcia etenim regiae lunonis celfitudini convenit, prout videre eft lunonis caput

in

(1) Natal. Coni Mytholog Uh. 8. cap iS.

(2) Heredot. Uh. 2. cap. 41 Nam Ifìdis fimulacrvrt mu-
liebre eft bubulis praeditum cornibus, quemadmodum Io
Greci defcribunt. Et a Plutarcbo de ifide K-i/*.- >'■.<, diéla ; vide
od banc rem Spanbem in quinta dìfl'ert. de Ufu & Praeft.
Numifm., & Diodor. Sic lib. 1 p. 15., & praefcrtimVbi-
lofìratum lib. 1. cap. io. pag. 13. Eft autem (iuquit) Io
Inachi filia , cuius ab utroque tempore, parva , & quali
modo venientiaprominent cornua . ìftdis caput ex quo prò-
miuent cornua vide voi. 1. Protomarum Muf, Hercttl.p. 273.
& llluflratores .

(3) Apolhdor. BUI. lib. 2. pag. 26"* & Ovid. lib. 1. Me-
tamorpb. v. 748 De IJidis fabula vide Boccaccium Genealog.
Deor. lib 4. p. 6j.

(4) Plutarcb. de Ifide vii 2 p. ì6o. & Griit. Infcr.p. 83.
».ii. ISIDI- MYR10NIMAE.

(5) Oif. comm, ad Numifm. p. 265. Huc facit, quod Piti-
tarcbus inquìt de Ifide : Ego fum , quidquid fuit, eft , erit .

(6) Qruter. Infcr. p. 82. ». 2. Clar. March. Scipio Maffei
Art. Crit. Lapidar, lib. 3. cap. 4. p. 285. Infueta , & vix
ex antiquo credibilis Infcriptio TE ■ TIBI ' me adhuc
fufpenfum habet .

i

fH"

RIÈ

1



^

$

Ut*0

.mira

iglia 1

,-ovarechec

B| di Profer
,, di maniera
iodata neli'
£ • TIBI •
RIA • QVAE
l • OMNIA •
DEA • ISIS •
URIVS • BAL
BKVS • X. C
iel quale fi t
".rroduce l'il
''irf £ tutte
nmi,la Re
* « i mei f,
'^^inferm,

<>> Ciprio»,
^k^Proe

K'(V>Ariii( j.
' Setocchè

'»0l0n

Kb

l^^l':'^'

j--,

PC**

P' »«8, ,