DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3577#0168
i5o COMMENTARIA DE ANTIQUIS SCALPTORIBUS
LXXXV1II.
HERCULIS OLIVARIUS
ONESAE OPUS,
Carneolae ìticìfum.
EX MUSEO OLIM MEDICEO, NUNC ARC. AUSTR. M. D. ETRUR.
QUando gemmarti alìquam celebres Antiquariì fatis fuperque illufirarunt, eorum infiftere vefiigiis
omnino decet. Ideo hoc etiam in gemma explicanda iis utar do&rinis, quas eruditi/fimi Stofch,
& Gori attulerunt . Hic ita inquit (i). Egregiam cum animi , tum corporis virtutem
vultu praefert Hercules juvenis Olympicorum certaminum viftor (2) , qui etiam OlivariusO),
& Callinicus (4) appellari poteft, intigni artificio, atque eximia artis gloria ab Onefa inical-
ptus huic gemmae elegantifiìmae. Genae eius multa lanugine pubefcentes fummo ftudio expreflae
obfervandae funt. Collum pingue eft, & valde iucculentum, circa quod leoninum fpolium re-
ligatum cernitur. Caput corona ex oleaftro contexta, taeniifque pulcherrimis vinfta decoratur,
quam e Panftethio Olympiam tranftulit (5), feque primum eorumdem Olympicorum ludorum
au&orem , atque Iufta, & pancratio vi&orem coronavit; non alienis ufum fuffragiis , fed pro-
prio judicio, ut meritos honores referret (6). Plura adfert eruditiffimus Petrus Faber (7) de ori-
gine , & inftitutione ludorum Olympicorum , & de coronis ex oleaftro, quae KxhhizcOavoi ap-
pellata eft, ex quibus haec gemma luculentius illuftrari poteft.
Coronae j quae viBoribus in ludis Olympicis conferebantur,variae faerimi: fcilicet ex auro (8),
ex apio, ex populo (9), ex lauro (io) , fed praecipue ex oliva (11). Plìnius haec babet: Olym-
piae oleafter , ex quo primum Hercules coronatus eft, & nunc cuftoditur religiofe. Ex Pindari
ver bis Od. n. Lud. Nem. apparet, ut doclìjjimus loan. Bened. optime animadvertit, Herculem iis
etiam in ludis oliva fuijfe coronatimi. Ah enim Pindarus (12).- Quinquennale feftum Herculis ad
inftitutionem hymno choreali profequutus, redimitufque comam purpureis ramis. In parapbra/i
autem ipfe Bened. haec babet. Comam purpureis Oleaftri ramis redimitam retulifle'f, prò valde
pulchris , & excellentibus ; nam Oleafter non eft purpurei coloris.
(1) Gori Muf. Fior. voi. 2. pag. 9.
(2) Paitfatiias in Eliac. lìb. 5. cap. 7. è" 8. Statius The-
haìdos lìb. 6. v. J.
.....Primus Pifaea per arva
Hunc pius Alcides Pelopi certavit honorem,
Pulvereumque fera crinem detorfit oliva.
Diferte etiam Pindarus inO/imp. Od. 2. v. ;.&Od.i. t>. 2j.
& ii) Nem. Od. 11. Plutarcbttm in vita Tbefeì p- 16. Vide
Apollodorum in Bìblioth. lìb. 1. p. 281.
(3) Romae, ut memorat Sext. Rufus, & P. Vicìor in Re-
gione xi. fuit aedes Herculis Olivarii, /ìve , ut alìqui putant
tejìe Nardino lìb. 7. cap. 4. ftmulacrum, cui fortajjìs hoc in-
dìtum coglionici), quod corona oleagìnea effet redimitum , quam
in Olympicis viélor , & primus Athleta confecutus eft. Vide
etiam Plutarcbum in Vita Catotiis min. voi. 2. pag. 611.
(4) De bac Herculis appellatimi vide Suìdam , & Dioge-
tiem Laertìum in Diogene Siuopen/ì fot. 216. & Ari (lidi s Ora-
tìonem in Herculem pag. 19. Artemidorum Onaicr. lìb. 2.
Qua vero de caufa hoc cognomeu confecutus fuerit Hercules ,
erudite exponit Petrus Faber in Agonijìieo lìb. 2. cap. 22.
pag. 33<f. 337. ér 338.
(5) Quidjtt hoc verbum , Panftethio , profelle ignoro. Pro-
culdubio ballucìnatus eft dar. Gori, dum citat enarratorem
Ariftopbanis in Plato , & nibil in eo reperi tur, nec etiam in coni-
mentarìis celeberrimi Spanhemii. Ariftophanes quidem fio ait
AH. 2. Se. s. v. 582.
MU-
.....Nam fi dives erat, cur juxta Elida quondam
Certamen olympicum inftituens , ut quinto quolibet anno
Omnes illue Gnecòs acciret, viftores oleaftro
PrEConis voce coronari voluit? Si opulentus erat, tum
Auro potius, quam olea redimire Athletam conveniebat.
Confule Enarrati ad illud kothov stipava , ubi citat Ariftotelis
veri a . De vìHorum coronis vide laudatum Spanbem. p. 258.
Couf etiam Nat. Comit. Mytbolog. I. 5. e. 1. è" Bened. Averan.
in Antbolog. dijf. 2. p. 3. voi. 1.
(6) In nummis & antiquis Scuìpturis exprejjùs eft Her-
cules fé coronans. Vide Fabrettum de Col. Troiani cap. 6.
P"S' '74- '7 5- & Clar. Pbilippttm Bonarrotìum Senatore»!
Fior, in Numifm. Max. Mod. e Mufeo Carpineo Tab. 6. ». 1.
pag. 7S. 79.
(7) In Agoniftico lib. 1. cap. 16. & lìb. 2. cap. 22. coufer
etiam. Tzetzem Cbil. 1. N. 21.
(8) Fertullìamis de Anima cap. ^9.
(9) Tertullìauus de Corona Mi lì ti s voi. 1. pag. 751. Her-
cules nunc Populum capite praefert, nunc Oleaftrum,
nunc Apium .
(io) D. loan. Cbrifoft. Homil. 4.
(i 1) Plìnius lib. io", cap. 44. Vide Paufanìam lib. 5. cap 7.
& lib. 8. cap. 48. De Coronis Herculi confccratìs confale
praefertìm loan. Bodaeum a Stapel in eruditìfsimis animadver-
fìonibus adTheopbraflum De Hiflor. Piantar, lib. 4. cap. 14-
pag. 489. àf Maffèi in Gemmis voi. 2. pag. 186*.
(12) Pindarus pag. ^6-j. ex editioue Benedilli.
d
ih
LXXXV1II.
HERCULIS OLIVARIUS
ONESAE OPUS,
Carneolae ìticìfum.
EX MUSEO OLIM MEDICEO, NUNC ARC. AUSTR. M. D. ETRUR.
QUando gemmarti alìquam celebres Antiquariì fatis fuperque illufirarunt, eorum infiftere vefiigiis
omnino decet. Ideo hoc etiam in gemma explicanda iis utar do&rinis, quas eruditi/fimi Stofch,
& Gori attulerunt . Hic ita inquit (i). Egregiam cum animi , tum corporis virtutem
vultu praefert Hercules juvenis Olympicorum certaminum viftor (2) , qui etiam OlivariusO),
& Callinicus (4) appellari poteft, intigni artificio, atque eximia artis gloria ab Onefa inical-
ptus huic gemmae elegantifiìmae. Genae eius multa lanugine pubefcentes fummo ftudio expreflae
obfervandae funt. Collum pingue eft, & valde iucculentum, circa quod leoninum fpolium re-
ligatum cernitur. Caput corona ex oleaftro contexta, taeniifque pulcherrimis vinfta decoratur,
quam e Panftethio Olympiam tranftulit (5), feque primum eorumdem Olympicorum ludorum
au&orem , atque Iufta, & pancratio vi&orem coronavit; non alienis ufum fuffragiis , fed pro-
prio judicio, ut meritos honores referret (6). Plura adfert eruditiffimus Petrus Faber (7) de ori-
gine , & inftitutione ludorum Olympicorum , & de coronis ex oleaftro, quae KxhhizcOavoi ap-
pellata eft, ex quibus haec gemma luculentius illuftrari poteft.
Coronae j quae viBoribus in ludis Olympicis conferebantur,variae faerimi: fcilicet ex auro (8),
ex apio, ex populo (9), ex lauro (io) , fed praecipue ex oliva (11). Plìnius haec babet: Olym-
piae oleafter , ex quo primum Hercules coronatus eft, & nunc cuftoditur religiofe. Ex Pindari
ver bis Od. n. Lud. Nem. apparet, ut doclìjjimus loan. Bened. optime animadvertit, Herculem iis
etiam in ludis oliva fuijfe coronatimi. Ah enim Pindarus (12).- Quinquennale feftum Herculis ad
inftitutionem hymno choreali profequutus, redimitufque comam purpureis ramis. In parapbra/i
autem ipfe Bened. haec babet. Comam purpureis Oleaftri ramis redimitam retulifle'f, prò valde
pulchris , & excellentibus ; nam Oleafter non eft purpurei coloris.
(1) Gori Muf. Fior. voi. 2. pag. 9.
(2) Paitfatiias in Eliac. lìb. 5. cap. 7. è" 8. Statius The-
haìdos lìb. 6. v. J.
.....Primus Pifaea per arva
Hunc pius Alcides Pelopi certavit honorem,
Pulvereumque fera crinem detorfit oliva.
Diferte etiam Pindarus inO/imp. Od. 2. v. ;.&Od.i. t>. 2j.
& ii) Nem. Od. 11. Plutarcbttm in vita Tbefeì p- 16. Vide
Apollodorum in Bìblioth. lìb. 1. p. 281.
(3) Romae, ut memorat Sext. Rufus, & P. Vicìor in Re-
gione xi. fuit aedes Herculis Olivarii, /ìve , ut alìqui putant
tejìe Nardino lìb. 7. cap. 4. ftmulacrum, cui fortajjìs hoc in-
dìtum coglionici), quod corona oleagìnea effet redimitum , quam
in Olympicis viélor , & primus Athleta confecutus eft. Vide
etiam Plutarcbum in Vita Catotiis min. voi. 2. pag. 611.
(4) De bac Herculis appellatimi vide Suìdam , & Dioge-
tiem Laertìum in Diogene Siuopen/ì fot. 216. & Ari (lidi s Ora-
tìonem in Herculem pag. 19. Artemidorum Onaicr. lìb. 2.
Qua vero de caufa hoc cognomeu confecutus fuerit Hercules ,
erudite exponit Petrus Faber in Agonijìieo lìb. 2. cap. 22.
pag. 33<f. 337. ér 338.
(5) Quidjtt hoc verbum , Panftethio , profelle ignoro. Pro-
culdubio ballucìnatus eft dar. Gori, dum citat enarratorem
Ariftopbanis in Plato , & nibil in eo reperi tur, nec etiam in coni-
mentarìis celeberrimi Spanhemii. Ariftophanes quidem fio ait
AH. 2. Se. s. v. 582.
MU-
.....Nam fi dives erat, cur juxta Elida quondam
Certamen olympicum inftituens , ut quinto quolibet anno
Omnes illue Gnecòs acciret, viftores oleaftro
PrEConis voce coronari voluit? Si opulentus erat, tum
Auro potius, quam olea redimire Athletam conveniebat.
Confule Enarrati ad illud kothov stipava , ubi citat Ariftotelis
veri a . De vìHorum coronis vide laudatum Spanbem. p. 258.
Couf etiam Nat. Comit. Mytbolog. I. 5. e. 1. è" Bened. Averan.
in Antbolog. dijf. 2. p. 3. voi. 1.
(6) In nummis & antiquis Scuìpturis exprejjùs eft Her-
cules fé coronans. Vide Fabrettum de Col. Troiani cap. 6.
P"S' '74- '7 5- & Clar. Pbilippttm Bonarrotìum Senatore»!
Fior, in Numifm. Max. Mod. e Mufeo Carpineo Tab. 6. ». 1.
pag. 7S. 79.
(7) In Agoniftico lib. 1. cap. 16. & lìb. 2. cap. 22. coufer
etiam. Tzetzem Cbil. 1. N. 21.
(8) Fertullìamis de Anima cap. ^9.
(9) Tertullìauus de Corona Mi lì ti s voi. 1. pag. 751. Her-
cules nunc Populum capite praefert, nunc Oleaftrum,
nunc Apium .
(io) D. loan. Cbrifoft. Homil. 4.
(i 1) Plìnius lib. io", cap. 44. Vide Paufanìam lib. 5. cap 7.
& lib. 8. cap. 48. De Coronis Herculi confccratìs confale
praefertìm loan. Bodaeum a Stapel in eruditìfsimis animadver-
fìonibus adTheopbraflum De Hiflor. Piantar, lib. 4. cap. 14-
pag. 489. àf Maffèi in Gemmis voi. 2. pag. 186*.
(12) Pindarus pag. ^6-j. ex editioue Benedilli.
d
ih