Bracci, Domenico Agostino: Commentaria de antiquis scalptoribus: qui sua nomina inciderunt in gemmis et cammeis cum pluribus monumentis antiquitatis ineditis, statuis, anaglyphis, gemmis (Band 2) (Florenz, 1786)

hhhh

234 COMMENTARI A DE ANTIQUIS SCAIPTORIBUS

CXII.

HERCULES CUM OMPHALI-

TEUCRI OPUS,

Amcthyflo inclfum.
EX MUSEO M, D, ETRUR. ARCID, AUSTRIAE.

Quamquam ponnulhe per Celebris Opificis Teucri gemmae circumferantur (1), Uhm tamen,
quae Herculem cum Iole exprimit, quamque defcribendam aggredimur , pervetuftam Jane ,
atque adeo veruni Teucri opus agnofcimus. Eie artifex nomen infculpfit fuum literis ele-
gantibus , quìbufdam globulis in extremitate omatis. Nemo enim inficias ire audebit, hujus gemmae
vpificium praeclaris Vetuftatis monumentis accenfendum. Neque mirum ajjerre debet, loles dexterum
bracbium magis coaBum ejfe, quam verus naturalifquc fitus exigat, & cum eximio peritiftimoque ar-
tifice ha. Pikler jure merhoque fentìmus, quod loles brachium recens adjettum efl , {facile ob gem-
mai fraBuram ) cum fané a tanto , tamque infigni Artifice Teucro defeclus hujufmodi indecens fit.
Quoad tempus, quo floruìt, eum pulcbrarum Graeciae artium felici tempeftate vixijfe videtur.

Ci. Stofcb (2) inquit, Teucri, admodum antiqui artificis cruflarii ( ita eos fcalptores vo-
cabant, qui vafis argenteis aureifque imagines , aliaque ornamenta , ex divedi generis materia
anaglypho opere elaborata, addebant, illigabantque ) meminit Plinius (3) . Habuft & Teucer
Cruftarius famam, fubitoque ars haec ita exolevit, ut fola jam vetuftate cenjeatur , ufque adeo at-
tritis caelaturis, ne figura difeemi poftit, auBoritas conflet ; An hic idem Teacer Amethyftum,
hunc infculpferit, incertum efl:.

In hac gemma cernitur Hercules provetta aetate, depofìtis armis, quafi jam plurimis viaximif-
que laboribus fejjus quietem cupiat, faxa inarato Leonìnis exuviis infidens, ac ad latus clava eft ;
Ille dextero brachio Omphalem ftantem pudibundam, demijfis in terram oculis,, ampleclitur , fi-
«iftroque innititur faxo . Vtfus eft autem hic artifex in Reginae formofijjimae tenui mollique corpore,
exaBam muliebrem formatti exprimere voluijfe, & in Herculis torofo, ac extamibus mufeulis nervifque
robufto corpore virilis fortitudinis fpecimen exbibere , numeris omnibus abfolutum (4).

Difficile admodum eft incenumque dijudicare , utrum noftra haec gemma Iolem , an Omphalem
exhibeat : funt enim valde inter fé fimilia virtutis gefta , quibus utraque vìBrix domitoris monftro-
rum evafit, ftbique Uhm fubiecit ; tanta eft amoris vis ! Maxime autem admonendus , jure di-
cebat Tullius (5), quantus fit furor Amoris. Omnibus ex animi perturbationibus eft profecio
nulla vehementior , Quid enim adverfus tela facemque Cupidinis prudentia ì Quid fortitudo ? En
Herculem tot monftrorum debelhtorem ,

Quem non mille fera?, quem non Stheneleius hoflis,
Non potuit Iuno vincere ; vincit Amor,

ut eleganter cecinit Ovidius (6) . Sentire tamen non pojfumus cum Maturantio Statii Interpetre, qui

lo-

(1) Abb. rVtnkdmann binas Teucri gemmas vclut antiqua;
recenfet, ttempe Pbatmum è- Achillem , qutis tamen recenter
ìtifculptas effe . Vide Monumenti Antichi Trat. Prelim. p.
14. & p. Sy&Tab. 116. p. i<s7. & Defiript. iste. p. 240.

(2) Cem. p. 52.

(3) Pitti, lib. 33. cap. 11.

(4) Vide Cori Muf. Fior. voi. 2. p. 15. & Stofcb toc. cìt,
(s) Tufo. I. 4. e. 3S.

(6) Hcroid. ep, 9. v. 25.