DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.3577#0266
a48 COMMENTARLA DE ANT1QUIS SCALPT0R1BUS
CXIV.
^UPTIAP CUPIBINIS>IT PSYCHIS
TRYPHONIS OPUS,
Ex Sardo ny eh. Anaglyph. excalptum.
IN DACTYLIOTH. ARUNDELLIANA LONDINI .
INter praeftantijfwios, nec non in arte fiulpturae peritiflìmos Graecorum opifces referendum pariter
Trypbonem , qutfque facile intellìget vel unico gemmae intuita, in qua Nuptiae Cupiàinu &
Pfyches tam egregìae, tamque concinne exprimuntur . Non enim folum Graeci fcaìptoris exìmii
fummum in hac gemma emìnet opus , veruni etìam ingenìum, quo rem fa&u diffcillunam, aufu ma-
gno excogitavit feliciterque abfolvit. Sei illud praecipue miraculum artis habendum , quod vultus
Amorìs Pfyches fub adeo translucido obtexerit velo, tanta artis fune gloria ac felicitate, ut vultus,
& viutui, quo aeftuant , amorìs gratiae, & vires , motufque dare diflin&eque infpiciantur (i)1.
Ego vero cum Peritifsimo Pikler exiflimo fcalpturani hujufmodi ad primam antiquijftmam pulcherrì-
wamque Artis cdandi formavi effe referendum .
En ameni quomodo Ulani dar. Stofih defcripfit (;) : Cupido alatus , capite tantum velato, aperto-
quevultu; ad dexteram Pfyches vifìtur ,turturetn , conjugalis amoris fymbolum, manibus pecìori
admotam, tenens ; cum eo Pfyches eft pudibunda (3), ac alis papilionis notabilis , pellucido
velo toto corpore operta , fed fingulis membrìs perfpicuis , ut illud Petronii aptari poilit (4) :
Àeqtmni eft induere nuptam ventum textìlem ,
P alani prof are nudam in nebula linea ?
Cupìdinem ae Pfychem, non catena, ut dixerat Sponius, fed margaritarum linea alligatos, co-
njugis vinculum indicante, ducit Hymenaeus , qui finiftra manu praelongam faciem , paranym-
phi etiam munere fungens, numero fuo applicatam fert, & ante hanc alius (alati autem omnes
funt) nuptialem thorum parat, alius conjuges fequitur, calathum pomis gravem, fupra eorum
capita manibus elatum, fuftinens.- In Dianae enim fedo (Canipboria Graeci vocabant) puellae
nuptiarum cupidae caniftros hofce offerebant . Amor hic alarum extremis pinnis retortis ac
crifpis infignis eft .
( 1 ) Due all'ire (imiti tttido vetatae gemmile { ut ait Stofcb ) ba-
beiitur, alter Ainetby/iiis fci/icet caput exhibensfemiobnuptum
Ptolemaeì Auleti s , Regis Aegypti, in Thefauro regine Prin~
cipis Ductffac Aureliatteiifìs , quam gemmarti dtffertatìone illu*
firmiti V. CI. Bantielot ; Alter Cbryfolitus Ferrariae in Da-
clyliotbcca Marcbìonis Crìfpì Ferrarictjfis , in quo Sabina*
Aiiguftae Caput iticifuni eft .
(2) Gemm. p-s>$- Printus batic gemmata public-i juris fccit
Sponius ex gemmae dslineatìone a l'yrrbo Ligorio , percelebri
antiquario , oliai faBa, quae erat apud Bagarrium . Vide
Polen. Atttiq. voi. q.. Mi/celi. Erudii. Autiq. pag. <S<J2^ &
<$2i. & Montfaue. Antiq. voi. I. tab. 121.
(3) Ut tmnibus Alitiqui tati s monumenti j fponfae expri-
muntur pudìlnvdae, & praecipue in celeberrima Pifiur»
Nuptiarum Aldobrandini.
Hoc
(4) Satyr. p. 207.
(5) Apprime autetti Petronias de Pfycbe dixit : ^at p. 70.
Iam Pfyche puellae caput involverat flammeolo .
Et e?re?ie Lucanus l. 2. v. 36*0.
Non timidum nuptae levieer teftura pudorem
Lutea demiflos velarunt flammea vultus.
Pfyches nomai mersorat etiam Plutarcb. fub fu. vitae Caton.
miti. voi. z.p. 6$i. Nomai hoc a lavatali additavi fuiù Sui. 6.
v. ipj' velut itomeli atnatorittm dicens :
.....Non eft hic fermo pudicus
In vetula , quoties lafcivum intervenit illud ,
ZCOH KAI TTXH (vita& anima)
Vide de hac re Martìalem l. io. Epigr. 68. Vide etiam hoc
notiteli in Indice Gratinano Itifcript,
CXIV.
^UPTIAP CUPIBINIS>IT PSYCHIS
TRYPHONIS OPUS,
Ex Sardo ny eh. Anaglyph. excalptum.
IN DACTYLIOTH. ARUNDELLIANA LONDINI .
INter praeftantijfwios, nec non in arte fiulpturae peritiflìmos Graecorum opifces referendum pariter
Trypbonem , qutfque facile intellìget vel unico gemmae intuita, in qua Nuptiae Cupiàinu &
Pfyches tam egregìae, tamque concinne exprimuntur . Non enim folum Graeci fcaìptoris exìmii
fummum in hac gemma emìnet opus , veruni etìam ingenìum, quo rem fa&u diffcillunam, aufu ma-
gno excogitavit feliciterque abfolvit. Sei illud praecipue miraculum artis habendum , quod vultus
Amorìs Pfyches fub adeo translucido obtexerit velo, tanta artis fune gloria ac felicitate, ut vultus,
& viutui, quo aeftuant , amorìs gratiae, & vires , motufque dare diflin&eque infpiciantur (i)1.
Ego vero cum Peritifsimo Pikler exiflimo fcalpturani hujufmodi ad primam antiquijftmam pulcherrì-
wamque Artis cdandi formavi effe referendum .
En ameni quomodo Ulani dar. Stofih defcripfit (;) : Cupido alatus , capite tantum velato, aperto-
quevultu; ad dexteram Pfyches vifìtur ,turturetn , conjugalis amoris fymbolum, manibus pecìori
admotam, tenens ; cum eo Pfyches eft pudibunda (3), ac alis papilionis notabilis , pellucido
velo toto corpore operta , fed fingulis membrìs perfpicuis , ut illud Petronii aptari poilit (4) :
Àeqtmni eft induere nuptam ventum textìlem ,
P alani prof are nudam in nebula linea ?
Cupìdinem ae Pfychem, non catena, ut dixerat Sponius, fed margaritarum linea alligatos, co-
njugis vinculum indicante, ducit Hymenaeus , qui finiftra manu praelongam faciem , paranym-
phi etiam munere fungens, numero fuo applicatam fert, & ante hanc alius (alati autem omnes
funt) nuptialem thorum parat, alius conjuges fequitur, calathum pomis gravem, fupra eorum
capita manibus elatum, fuftinens.- In Dianae enim fedo (Canipboria Graeci vocabant) puellae
nuptiarum cupidae caniftros hofce offerebant . Amor hic alarum extremis pinnis retortis ac
crifpis infignis eft .
( 1 ) Due all'ire (imiti tttido vetatae gemmile { ut ait Stofcb ) ba-
beiitur, alter Ainetby/iiis fci/icet caput exhibensfemiobnuptum
Ptolemaeì Auleti s , Regis Aegypti, in Thefauro regine Prin~
cipis Ductffac Aureliatteiifìs , quam gemmarti dtffertatìone illu*
firmiti V. CI. Bantielot ; Alter Cbryfolitus Ferrariae in Da-
clyliotbcca Marcbìonis Crìfpì Ferrarictjfis , in quo Sabina*
Aiiguftae Caput iticifuni eft .
(2) Gemm. p-s>$- Printus batic gemmata public-i juris fccit
Sponius ex gemmae dslineatìone a l'yrrbo Ligorio , percelebri
antiquario , oliai faBa, quae erat apud Bagarrium . Vide
Polen. Atttiq. voi. q.. Mi/celi. Erudii. Autiq. pag. <S<J2^ &
<$2i. & Montfaue. Antiq. voi. I. tab. 121.
(3) Ut tmnibus Alitiqui tati s monumenti j fponfae expri-
muntur pudìlnvdae, & praecipue in celeberrima Pifiur»
Nuptiarum Aldobrandini.
Hoc
(4) Satyr. p. 207.
(5) Apprime autetti Petronias de Pfycbe dixit : ^at p. 70.
Iam Pfyche puellae caput involverat flammeolo .
Et e?re?ie Lucanus l. 2. v. 36*0.
Non timidum nuptae levieer teftura pudorem
Lutea demiflos velarunt flammea vultus.
Pfyches nomai mersorat etiam Plutarcb. fub fu. vitae Caton.
miti. voi. z.p. 6$i. Nomai hoc a lavatali additavi fuiù Sui. 6.
v. ipj' velut itomeli atnatorittm dicens :
.....Non eft hic fermo pudicus
In vetula , quoties lafcivum intervenit illud ,
ZCOH KAI TTXH (vita& anima)
Vide de hac re Martìalem l. io. Epigr. 68. Vide etiam hoc
notiteli in Indice Gratinano Itifcript,