Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond [Hrsg.]: Bulletin van den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond (6.1905)

i8

Rechts gaat eveneens een weg, waarop een soldaat en een boer. van
achteren gezien." Deze weg voert langs begroeide rotsen met een kasteel
er op, die rechts de schildering afsluiten. Aan den horizon rijzen blauwe
bergen op tegen den licht bewolkten blauwen hemel. Eenige vogels vliegen
boven de stad.

De totaalindruk der schilderij is die van een niet onbelangrijk Hollandsch
werk uit het einde der vijftiende eeuw, grootendeels onder den invloed
van Cornelis Kngebrechtsz. —- in de rangschikking der groepen vooral —
doch met geheel zelfstandige typen, die niet leelijk zijn, maar niet bijster
scherp gekarakteriseerd. De modelleering van liet naakt is zwak, de handen
getuigen eveneens niet van diepgaande natuurstudie. De vleeschkleur is
bruinig-geel en mat, gelijk de meeste kleuren van dit stuk, dat, behalve
het blauw en rood der Maria-groep op den voorgrond en het groen-blauw
van het landschap weinig levendige kleuren vertoont. Alle kleuren zijn
naar geel en bruin gestemd, waardoor het stuk als geheel een prettigen,
rustigen indruk maakt. Naar uitdrukking van materie is behalve in het land-
schap weinig gestreefd, en ook in fijnheid van uitbeelding der borduurselen
en der ciseleering op de wapenrustingen munt de schilder niet uit.

Wie de schilder van dit stuk is, durf ik niet te zeggen. In Karlsruhe
is een schilderij, dat er in menig opzicht aan doet denken, doch bij vergelijking
met een fotografie blijkt het niet geheel ermede overeen te komen. Misschien
zijn bij nauwkeuriger onderzoek wel enkele werken aan te wijzen van
dezelfde hand. maar voorloopig zal toch wel niet uit te maken zijn. van
wiens hand het stuk is.

Van de conservatie kan gezegd worden, dat zij, behalve enkele retouches
in de lucht, het landschap en de gekruisigden, goed is.

's Gra venhage, 30 Nov. 1904. W. Martin.

Monumenten.

N. H. kerk te Aarlanderveen.

Deze kerk, waarvan de slooping kortgeleden werd begonnen, dateert
grootendeels uit het jaar 1646, toen de kerk werd vernieuwd. Het is eene
kruiskerk met een schip van drie travees, ondiepe transepten en een koor
van twee travees, thans recht gesloten. De oude koorsluiting en de toren
zijn waarschijnlijk bij de verbouwing van 1646 gesloopt. Er werd een voorgevel
voor het koor geplaatst en een dwarsschip bijgebouwd. Waarschijnlijk werd
toen ook het houten gewelf aangebracht en het kleine achtkante open torentje
op de kerk. Van den ouden bouw. midden 15e eeuw, is nog in het koor
een gedeelte muur met zandsteenen horizontale banden bewaard.