DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Kam, Gerard Marius: Romeinsche Toilet-artikelen
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17412#0063
5.3
analysen mede, onder wedergeving van zijn rapport, waarvoor ik hem bij
deze mijnen vriendelijken dank betuig.
Rapport van Dr. H. L. Visser.
Nijmegen, 21 Nov. 1904.
»Uitkomsten van het onderzoek van twee monsters, mij door den
»Heer Kam ter hand gesteld afkomstig uit gevonden Romeinsch glaswerk
»van antieken oorsprong.
»Stof No. 1 afkomstig uit het gebroken vogeltje, vertoonde witte
»korreltjes. Als wezentlijke bestanddeelen dezer konden worden aangetoond,
^Calcium. Zwavelzuur en koolzuur. Organische stof kon niet worden aan-
»getoond. De conclusie is dus dat dit mengsel, samengesteld was uit Calcium
«sulfaat (grips) en Calcium carbonaat (Kryt).
Stof No. 2 Was »een licht rose gekleurd poeder, met stukjes
aarde gemengd waarvan het »bij het onderzoek zorgvuldig werd bevrijd.
»Ook in dit monster kon geen vet worden aangetoond, - wel duidelijke
»sporen vau organische stof, terwijl onder het microscoop in enkele stukjes,
«fragmenten van plantaardig weefsel zeer goed waren waar te nemen. Welk
»plantendeel hier echter voorlag, kon niet worden aangetoond.
»De aanwezigheid van de volgende bestanddeelen kon met zekerheid
»worden aangetoond.
Calcium, Magnesium, Natrium, Kalium. Aluminium, Kiezelzuur. Phos-
tphorzuur. Koolzuur, (de niet onderstreepte stoffen slechts in geringe
«hoeveelheid.)
«Aluminium werd aangetoond na ontsluiten der stot met sterk zwavel-
«zuur, zoo ook het kiezelzuur, phosphorzuur was in de waterige oplossing
«aanwezig.
»Met zekerheid kon de afwezigheid worden geconstateerd van Ijzer,
»Chroom, Mangaan, Cobalt, Lood of Zink.
»Geen bevredigende verklaring kon echter worden gevonden voor de
»roode kleur van het mengsel. De afwezigheid van boven genoemde ele-
»menten, sluit hunne gekleurde verbindingen benevens de z. g. terra
»sigillata (bolus rubra) uit; de kleur hiervan is trouwens ook anders, meer
»bruin rood.
»Bij verhitting, zoomede door behandeling met sterke zuren verdween
»de roode kleur. Met aether of andere dergelijke oplosmiddelen kon zij
»niet aan de stof worden onttrokken.
»Concludeerende komt mij de volgende zamenstelling het waar-
»schijnlijkst voor.
«Aluminium silicaat (Bolus alba of argilla) gemengd met calcicum
«carbonaat, natriumphosphaat en plantaardige stof; benevens eene roode
«kleurstof, wellicht door de laatste veroorzaakt. Mogelijk gelukt het later
«eens, de aard der roode kleurstof vast te stellen. De overige gevonden
analysen mede, onder wedergeving van zijn rapport, waarvoor ik hem bij
deze mijnen vriendelijken dank betuig.
Rapport van Dr. H. L. Visser.
Nijmegen, 21 Nov. 1904.
»Uitkomsten van het onderzoek van twee monsters, mij door den
»Heer Kam ter hand gesteld afkomstig uit gevonden Romeinsch glaswerk
»van antieken oorsprong.
»Stof No. 1 afkomstig uit het gebroken vogeltje, vertoonde witte
»korreltjes. Als wezentlijke bestanddeelen dezer konden worden aangetoond,
^Calcium. Zwavelzuur en koolzuur. Organische stof kon niet worden aan-
»getoond. De conclusie is dus dat dit mengsel, samengesteld was uit Calcium
«sulfaat (grips) en Calcium carbonaat (Kryt).
Stof No. 2 Was »een licht rose gekleurd poeder, met stukjes
aarde gemengd waarvan het »bij het onderzoek zorgvuldig werd bevrijd.
»Ook in dit monster kon geen vet worden aangetoond, - wel duidelijke
»sporen vau organische stof, terwijl onder het microscoop in enkele stukjes,
«fragmenten van plantaardig weefsel zeer goed waren waar te nemen. Welk
»plantendeel hier echter voorlag, kon niet worden aangetoond.
»De aanwezigheid van de volgende bestanddeelen kon met zekerheid
»worden aangetoond.
Calcium, Magnesium, Natrium, Kalium. Aluminium, Kiezelzuur. Phos-
tphorzuur. Koolzuur, (de niet onderstreepte stoffen slechts in geringe
«hoeveelheid.)
«Aluminium werd aangetoond na ontsluiten der stot met sterk zwavel-
«zuur, zoo ook het kiezelzuur, phosphorzuur was in de waterige oplossing
«aanwezig.
»Met zekerheid kon de afwezigheid worden geconstateerd van Ijzer,
»Chroom, Mangaan, Cobalt, Lood of Zink.
»Geen bevredigende verklaring kon echter worden gevonden voor de
»roode kleur van het mengsel. De afwezigheid van boven genoemde ele-
»menten, sluit hunne gekleurde verbindingen benevens de z. g. terra
»sigillata (bolus rubra) uit; de kleur hiervan is trouwens ook anders, meer
»bruin rood.
»Bij verhitting, zoomede door behandeling met sterke zuren verdween
»de roode kleur. Met aether of andere dergelijke oplosmiddelen kon zij
»niet aan de stof worden onttrokken.
»Concludeerende komt mij de volgende zamenstelling het waar-
»schijnlijkst voor.
«Aluminium silicaat (Bolus alba of argilla) gemengd met calcicum
«carbonaat, natriumphosphaat en plantaardige stof; benevens eene roode
«kleurstof, wellicht door de laatste veroorzaakt. Mogelijk gelukt het later
«eens, de aard der roode kleurstof vast te stellen. De overige gevonden