Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond [Hrsg.]: Bulletin van den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond (2.Ser. 4.1911)

overeenstemming zijn te brengen, en wel door het te herstellen in de gedaante, die het
zeker niet later dan omstreeks 1700 heeft verkregen. De thans nog langs de eerste
verdieping aanwezige oude muur zou daartoe gedeeltelijk van een nieuwen onderbouw
en van een ingang voorzien behooren te worden, en, volgens het beloop der bestaande
moeten, met een lessenaardak zijn te dekken. Een stoep, dien men hetzij van geringe
afmetingen kan maken, hetzij zoo ruim kan laten, dat de gewelven van den kelder onder
de bestaande vestibule in wezen kunnen blijven, zou naar de ingang moeten voeren.
Deze oplossing, die het binnenplein zou verruimen, en ook den ronden traptoren en den
westelijken geveltop tot hun recht doen komen, heeft het groote voordeel, dat het verkeer
in het kasteel kan blijven gaan langs de bestaande trap, zelfs al zou de gang langs den
zuidelijken vleugel verdwijnen. Door de bordessen, op elke verdieping in het laat-
zeventiende-eeuwsche portaal aanwezig, komt men van die trap in de zalen van den
oostelijken vleugel, en dan van uit deze in de vertrekken van noord- en zuidvleugel!).
Daar niet anders zou worden weggebroken dan de karakterlooze, van omstreeks 1840
dagteekenende vestibule met voorportaaltje 3) en een nieuwe toestand worden geschapen,
waarvan het zeker is dat hij bestaan heeft, schijnt ons ook van strikt-historisch standpunt
tegen deze oplossing weinig of geen bezwaar te kunnen rijzen.

Wij achten deze oplossing (in afb. 8 weergegeven), hoe ook over de gang langs
den zuidvleugel moge worden beslist, ook daarom verkieselijk, omdat zij de restauratie
van den westelijken muur van den oostvleugel voorkomt, welke restauratie naar onze
meening uiterst bezwaarlijk is, daar in de periode, waarin deze wand nog als buitenmuur
bestond, zijne verdiepingindeeling een geheel andere was dan de tegenwoordige, terwijl
deze muur op zóóvele plaatsen is doorbroken of met nieuwe steen bekleed, dat van zijn
oorspronkelijken toestand ongeveer niets meer valt te ontdekken. Ook in aesthetisch
opzicht verdient deze oplossing de voorkeur, omdat zij aan het, in verhouding tot zijne
breedte wel wat diepe binnenplein eene betere proportie geeft.

Wij wenschen ten slotte onzen dank te betuigen aan den opzichter der herstellings-
werken, den heer J. Roodenrijs, die met groote welwillendheid ons bij onze onderzoekingen
behulpzaam is geweest.

J. A. FREDERIKS. C. H. PETERS. JAN KALF, rapporteur.

1) Indien echter tot afbraak, ook van dit oude portaal, mocht worden besloten, dan wordt de
thans bestaande trap in den ronden traptoren onbruikbaar. Zij leidt op alle verdiepingen naar de
gangen, en het is onmogelijk haar in directe verbinding te brengen met de zalen, want waar zij in haren
loop de zaalwanden raakt, die doorbroken zouden moeten worden, bevindt men zich eenige treden
lager ot hooger dan de vloeren der zalen, en bordessen ontbreken op deze plaatsen. Zij zou dus ver-
vangen moeten worden door een nieuwe wenteltrap, hetgeen o. i. zonder bezwaar geschieden kan, indien
men den traptoren van binnen met een halven of heelen steen bemetselt, waardoor de inwendige middellijn
tot hare vroegere afmeting zou worden teruggebracht. De traptoren is nl. blijkbaar inwendig verruimd, toen
omstreeks 1840 de bergsteenen wenteltrap erin is aangebracht. Wordt het oude portaal afgebroken, dan
ware voorts de hoofdingang te maken, waar zij bij den bouw van den traptoren is geplaatst, d. i. waar
zich thans de met hout bekleede doorgang in den westelijken muur van den oostvleugel bevindt.

2) Ook het traptorentje, Ta, tegen de poort behoort o. i. te worden afgebroken.

95