DOI Heft:
[Nr.1]
DOI Artikel:Boekbespreking
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19805#0068
stemmen met het karakter van gevel of détail. Ook particuliere omstandigheden van de
koopers of het aanbrengen van belangrijke inwendige versieringen kunnen invloed gehad
hebben op het hooger bedrag, zoodat alleen dan hieruit eene gevolgtrekking mag getrokken
worden, indien die overeenkomt met den tijd, waarop de bouw zelf wijst. Voor den
deskundigen lezer is het bezwaar minder groot, doch waar het boek door de goede
illustraties ook in handen van vele leeken zal komen, ware het niet ongewenscht, dat de
schrijver hierbij duidelijker alle aanleiding tot het trekken van verkeerde conclusies
had voorkomen.
Ook had hij de waarde van het geheel verhoogd, indien hij de bespreking der
afbeeldingen had doen voorafgaan door een kort overzicht van de stadsgeschiedenis, voor
zooverre die van invloed was op het ontstaan der gebouwen. Zoo zal ongetwijfeld de
groote brand van 10 Juli 1563, waarbij 250 huizen verbrandden en honderden beschadigd
werden1), zeker niet vreemd zijn aan het totaal ontbreken van particuliere gebouwen vóór
dien tijd. Ook een overzicht der stadsuitbreidingen na den brand ware gewenscht, zooals
de nieuwe bebouwing van het gedeelte tusschen Zuidblaak, Geldersche kade, Wolfshoek
en Leuvehaven na 1572 en van den Wolfshoek in 1612, van de Raamstraat in 1592,
den Schiedamschen dijk en westwaarts in 1597, de Boompjes in 1609 (verhoogd in 1661),
de uitgifte van erven aan de Westzijde van het Hang tot de Zijl in 1631 en 1640 en
van de Singels in 1641, het Boschjeseiland in 1716 en de erven der branderijen aan
de Baan in 1727. Aan de hand van dergelijke gegevens en aan die, welke de economische
ontwikkeling van de stad betreffen, ware een overzicht te ontwerpen van de voor-
naamste factoren, die van invloed zijn geweest op het bouwen der huizen, een overzicht,
dat voor de beoordeeling van de Rotterdamsche gebouwen niet van belang ontbloot is
en dat door den schrijver betrekkelijk gemakkelijk en zeker uitstekend te leveren ware.
Wij wezen reeds op een mogelijk supplement op dit werk, dat door Dr. Wiersum
in het vooruitzicht wordt gesteld. Wellicht vindt de schrijver hierin aanleiding om daarbij
ook dit punt in overweging te nemen.
Het bouwkundig gedeelte wordt aan het slot in enkele bladzijden door den Heer
Jac. van Gils behandeld. Na eene wel wat onevenredig lange verdediging van het inspireeren
op oude bouwwerken, wordt hierbij aan elk der voornaamste gebouwen een enkel woord
gewijd, waarbij wij ook gaarne, althans van de kerken, een enkelen plattengrond
hadden gewenscht.
De schrijver maakt het zich hierbij gemakkelijk door zich te beperken tot de
afgebeelde gebouwen, zoodat wij geen overzicht verkrijgen van de algemeene bouwkundige
ontwikkeling te Rotterdam. Toch ware ook hiervoor belangrijke stof te vinden in de
uigebreide collectie afbeeldingen van gebouwen in het Gemeente-archief, waar men naast
houten gevels (atlas 282), gothische huizen als Engelenburg en gebouwen uit den overgangs-
1) Het belang van dezen brand spreekt te sterker, als men rekening houdt met het beperkt
aantal huizen te Rotterdam in dien tijd. Een halve eeuw te voren (in 1514) bedroeg dat 1137.
56
koopers of het aanbrengen van belangrijke inwendige versieringen kunnen invloed gehad
hebben op het hooger bedrag, zoodat alleen dan hieruit eene gevolgtrekking mag getrokken
worden, indien die overeenkomt met den tijd, waarop de bouw zelf wijst. Voor den
deskundigen lezer is het bezwaar minder groot, doch waar het boek door de goede
illustraties ook in handen van vele leeken zal komen, ware het niet ongewenscht, dat de
schrijver hierbij duidelijker alle aanleiding tot het trekken van verkeerde conclusies
had voorkomen.
Ook had hij de waarde van het geheel verhoogd, indien hij de bespreking der
afbeeldingen had doen voorafgaan door een kort overzicht van de stadsgeschiedenis, voor
zooverre die van invloed was op het ontstaan der gebouwen. Zoo zal ongetwijfeld de
groote brand van 10 Juli 1563, waarbij 250 huizen verbrandden en honderden beschadigd
werden1), zeker niet vreemd zijn aan het totaal ontbreken van particuliere gebouwen vóór
dien tijd. Ook een overzicht der stadsuitbreidingen na den brand ware gewenscht, zooals
de nieuwe bebouwing van het gedeelte tusschen Zuidblaak, Geldersche kade, Wolfshoek
en Leuvehaven na 1572 en van den Wolfshoek in 1612, van de Raamstraat in 1592,
den Schiedamschen dijk en westwaarts in 1597, de Boompjes in 1609 (verhoogd in 1661),
de uitgifte van erven aan de Westzijde van het Hang tot de Zijl in 1631 en 1640 en
van de Singels in 1641, het Boschjeseiland in 1716 en de erven der branderijen aan
de Baan in 1727. Aan de hand van dergelijke gegevens en aan die, welke de economische
ontwikkeling van de stad betreffen, ware een overzicht te ontwerpen van de voor-
naamste factoren, die van invloed zijn geweest op het bouwen der huizen, een overzicht,
dat voor de beoordeeling van de Rotterdamsche gebouwen niet van belang ontbloot is
en dat door den schrijver betrekkelijk gemakkelijk en zeker uitstekend te leveren ware.
Wij wezen reeds op een mogelijk supplement op dit werk, dat door Dr. Wiersum
in het vooruitzicht wordt gesteld. Wellicht vindt de schrijver hierin aanleiding om daarbij
ook dit punt in overweging te nemen.
Het bouwkundig gedeelte wordt aan het slot in enkele bladzijden door den Heer
Jac. van Gils behandeld. Na eene wel wat onevenredig lange verdediging van het inspireeren
op oude bouwwerken, wordt hierbij aan elk der voornaamste gebouwen een enkel woord
gewijd, waarbij wij ook gaarne, althans van de kerken, een enkelen plattengrond
hadden gewenscht.
De schrijver maakt het zich hierbij gemakkelijk door zich te beperken tot de
afgebeelde gebouwen, zoodat wij geen overzicht verkrijgen van de algemeene bouwkundige
ontwikkeling te Rotterdam. Toch ware ook hiervoor belangrijke stof te vinden in de
uigebreide collectie afbeeldingen van gebouwen in het Gemeente-archief, waar men naast
houten gevels (atlas 282), gothische huizen als Engelenburg en gebouwen uit den overgangs-
1) Het belang van dezen brand spreekt te sterker, als men rekening houdt met het beperkt
aantal huizen te Rotterdam in dien tijd. Een halve eeuw te voren (in 1514) bedroeg dat 1137.
56