DOI article:
Sadurska, Anna: Program dekoracji figuralnej starego gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.23829#0270
171. Grupa alegoryczna wieńcząca fasadę Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego
na attyce nad frontową ścianą, wykonana w rzeźbie
pełnej, wieloosobowa grupa reliefowa, wpisana w trój-
kątny naczółek wieńczący ścianę tylną, dwie statuy
flankujące wejście frontowe, 16 popiersi w rzeźbie peł-
nej ustawionych na konsolach — po 3 od frontu i po
bokach oraz 7 na ścianie tylnej. Ten stan rzeczy zmie-
nił się o tyle, że pozostało tylko 5 popiersi i wszystkie
są ustawione na ścianie tylnej, bez względu na ich pier-
wotną lokalizację. Grupa trzyosobowa na attyce oraz
2 statuy przy wejściu przypisywane są Hipolitowi Mar-
czewskiemu (il. 170), a popiersia i płaskorzeźby w tympa-
nonie — Woydydze. Są to atrybucje powstałe w okresie
ustawiania rzeźb, a więc najbardziej wiarygodne.
Wszelkie próby odmiennego przydzielania rzeźb ar-
tystom są oparte na fałszywych przesłankach8.
Niestety, XIX-wieczna tradycja nie jest tak nie-
omylna w kwestii prawidłowego określania poszcze-
gólnych obiektów, które zresztą nie jest łatwe. Grupa
trzyosobowa, niewątpliwie najważniejsza, składa się
z dwóch kobiet siedzących na ziemi, w stylizowanych
greckich uczesaniach i szatach oraz centralnej postaci
siedzącej wyżej i odmiennie uczesanej (il. 171).
Jest to według mnie figura męska, o czym świadczy
uczesanie pod laurowym wieńcem, sposób upięcia
szaty oraz jej długość (zaledwie do połowy łydki). Po-
nieważ atrybuty obu bocznych postaci pozwalają roz-
poznać w nich muzy, przeto ich towarzysza możemy
uznać za Apollina. Jest to Apollo Muzagetes — opie-
kun muz, występujący niekiedy w na wpół kobiecych
szatach. W rozpostartych rękach Apollo trzyma nad
głowami muz laurowe wieńce, co oznacza ich wywyż-
szenie, ewentualnie nagrodzenie. Muza siedząca na
prawo od Apollina opiera się o globus prawą ręką,
w której nadto trzyma zwój. Drugi zwój leży pod glo-
busem. W lewej ręce trzyma liściastą gałązkę. Globus
nakazuje określić muzę jako Uranię, patronkę astro-
nomii i geografii. Gałązka pozwala, być może, rozsze-
rzyć jej kompetencje o dyscypliny przyrodnicze, przede
wszystkim botanikę. Muza z lewej strony trzyma
w prawej ręce liść palmy, lewą przytrzymuje jakiś
przedmiot (być może związane rzemykiem tabliczki),
a obok niej leży książka i stoi spora lampa oliwna. Te
atrybuty pozwalają z dużym prawdopodobieństwem
rozpoznać w omawianej postaci Kaliope — muzę poezji
epickiej. Można tę postać uważać za patronkę nauk
o literaturze, a nawet ogólniej dyscyplin humani-
stycznych. Jak wynika z powyższego, monumentalna
grupa wieńcząca od frontu, a więc w najważniejszym
Dekoracja figuralna starego gmachu BUW
267
na attyce nad frontową ścianą, wykonana w rzeźbie
pełnej, wieloosobowa grupa reliefowa, wpisana w trój-
kątny naczółek wieńczący ścianę tylną, dwie statuy
flankujące wejście frontowe, 16 popiersi w rzeźbie peł-
nej ustawionych na konsolach — po 3 od frontu i po
bokach oraz 7 na ścianie tylnej. Ten stan rzeczy zmie-
nił się o tyle, że pozostało tylko 5 popiersi i wszystkie
są ustawione na ścianie tylnej, bez względu na ich pier-
wotną lokalizację. Grupa trzyosobowa na attyce oraz
2 statuy przy wejściu przypisywane są Hipolitowi Mar-
czewskiemu (il. 170), a popiersia i płaskorzeźby w tympa-
nonie — Woydydze. Są to atrybucje powstałe w okresie
ustawiania rzeźb, a więc najbardziej wiarygodne.
Wszelkie próby odmiennego przydzielania rzeźb ar-
tystom są oparte na fałszywych przesłankach8.
Niestety, XIX-wieczna tradycja nie jest tak nie-
omylna w kwestii prawidłowego określania poszcze-
gólnych obiektów, które zresztą nie jest łatwe. Grupa
trzyosobowa, niewątpliwie najważniejsza, składa się
z dwóch kobiet siedzących na ziemi, w stylizowanych
greckich uczesaniach i szatach oraz centralnej postaci
siedzącej wyżej i odmiennie uczesanej (il. 171).
Jest to według mnie figura męska, o czym świadczy
uczesanie pod laurowym wieńcem, sposób upięcia
szaty oraz jej długość (zaledwie do połowy łydki). Po-
nieważ atrybuty obu bocznych postaci pozwalają roz-
poznać w nich muzy, przeto ich towarzysza możemy
uznać za Apollina. Jest to Apollo Muzagetes — opie-
kun muz, występujący niekiedy w na wpół kobiecych
szatach. W rozpostartych rękach Apollo trzyma nad
głowami muz laurowe wieńce, co oznacza ich wywyż-
szenie, ewentualnie nagrodzenie. Muza siedząca na
prawo od Apollina opiera się o globus prawą ręką,
w której nadto trzyma zwój. Drugi zwój leży pod glo-
busem. W lewej ręce trzyma liściastą gałązkę. Globus
nakazuje określić muzę jako Uranię, patronkę astro-
nomii i geografii. Gałązka pozwala, być może, rozsze-
rzyć jej kompetencje o dyscypliny przyrodnicze, przede
wszystkim botanikę. Muza z lewej strony trzyma
w prawej ręce liść palmy, lewą przytrzymuje jakiś
przedmiot (być może związane rzemykiem tabliczki),
a obok niej leży książka i stoi spora lampa oliwna. Te
atrybuty pozwalają z dużym prawdopodobieństwem
rozpoznać w omawianej postaci Kaliope — muzę poezji
epickiej. Można tę postać uważać za patronkę nauk
o literaturze, a nawet ogólniej dyscyplin humani-
stycznych. Jak wynika z powyższego, monumentalna
grupa wieńcząca od frontu, a więc w najważniejszym
Dekoracja figuralna starego gmachu BUW
267