DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0109
EPIS TOLA R VM LITE ER. 101
animum meum Ene dignatione summa recipiam?Ego vero illos veneror, & tantis nominibus
semperasdirgo.
Er. Lxv. HESTFRNVAs diemdiuiEcum ma!avaletudine: antemeridianum illa tibivindi-
c luit: posmeridianum mihi cciEt. Itaque iedfione primum tenraui animum. Dtindecum hanc
recephDt, plus dii imperareausus Ium, immo permittere, aliquid icripsi, & quidem imeutius,
quam soleo, dum cum materia diErcili contendo , & vinci nolo : donec mteruenerunt amici, qui
nithi vim afferrent,-Sctanquam tegrutn intemperantem cocrcerenr.Inlocum dih sermoiucccEh: rit
ex quo eam partem ad te perferam,qutemhre ed:te arbitrum adegimus:plus negotij habes quam
exhtimas. Triplex causa cd,dicunt, vt (cis, Stoici noshi; duo eilcin rerum natura, ex quibus o-
^ J mniahant: causam & materiam. Materia lacetmers, res ad om nia parata, ccdatura, E nemo mo-
ueat. Causa autem, idedtatio, matcriamformat^&qnocunquevuitveriatiexdiavariaopera
producit. E de debet ergo vndc aliquid Eat .deinde a quo hat. boccausaeibdiud materia. Omnis
ars imitatio ednaturx: itaque quod de vniuerih dicebam , ad iuec transfer qua: ab homine faci-
enda Emt. Statua & materiam habuit, qua? pateretur artiEcium : &artihccm , qui materiat daret
funem. Ergo in datua materians suit, cauia artifex. Eadem condicio rerum omnium ed. exeo
condant quod Et, & ex eo quod facit. Stoicis placet vnam causam e(lc, id quod sacit. Causam /\-
ridoteles putat tribus modis dici. Prima, inquit, cauia cd ipsa materia , Ime qua nihil potedciH-
ci.Secunda,opifex.Tertia,forma, qu.it vnicuiquc operi imponitur, tanquam dat mr. Nam bru.c
A' idoteles Idos vocat. Quarta quoque, inquit, his accedi t, propositum totius operis. Quid sit
io hoc, aperiam. Aes prima datu^causacd: nunquam enim fasda edet, ndi fuissjtid ex quo ea fun-
deretur, ducereturuc. Secundacausa artifex cd: non pottnsletenim atsilludia habitum sdtuat fi-
gurari, nih acceEident perita? manus.Terria causa cd forma: neque enim datua ida Doryphoros
aubDiadumenos vocaretur, nihhatc illi diet impreda facies. Qu^arta causaed; faciendi propoE-
tumrnamnihhocfmslet, fatdanoncdct. Quidedpropodtums quodinuitanitartiheem, quod
ille secutus fecit. Vei pecu nia ed hoc, E venditurus fabricauit/vel gloria, E laboratu t in nomen:
vel religio , E donum templo parauit. Ergo & hate causa ed propter quam Et. An non putas inter
causas fadfioperis numerandum,quo remoto fidum non eslets His quintam Plato adneitexem-
plar, quam ipse Ideam vocat: hoc edenim ad quod respiciens artisex, id quod dedmabat, edicit.
Nihil autem adrem pertinet, vtrum foris habear exemplar, adquod referatoculos:anintus,
^ o quod Ehi ipE? concepit & posuit. Ha?c exemplaria rerum omnium Deus intra se habet, numeroD
que vmuersorum quae agenda dmt,& modos mentecompiexused.plenushisEgutised.quas
Piato Ideas appellat immortales, immutabiles, infatigabiles. Itaque homines quidem pereunt: i-
psaautem humanitas ad quam homo esfingitur, permanet,& hominibus laborantibus, intereu-
tibusiilland patitur. Qjinq; ergo causy Emt,vt Plato dicitdd ex quo,ida quo.id quo idad quod,
id ptoptet quod. NouisEme id quod ex his ed, tanquam in datua ( quia de hac loqui coepimus ^
id ex quo, aes cd Id a quo, artifex est: Id quo, forma ed, qua? aptatur illi: Id ad quod, exemplar ed,
quod imitaturis qui facit.- Id propter quod, facientis propohtum ed: Id quod ex tdts ed , iplasta-
tua.Htec omnia mundus quoque s vt ait Plato) habet. Faciens, hic Deus ed: cx quo 6t,ha?c mate-
ria ed: forma, ha?ced habitus, & ordo mundi quem videmus. Exemplar,scihcet ad quod Deus
hanc magnitudinem operis pulcherrimi fecit, propohtum, propter quod fecit. Qu teris, quid Ec
propositum, Deo? Bonitas, ita certe Plato ait. qua: Deo faciendimundumcaustfuir? bonus esf,
bona fecit; bono nullae ni udpaam boni inunda ed. Fecit itaque quam optimum potuit. Fer ergo
i odex s en ren tiam, & pronuntia, quis tibi verihmiHimu videatur dicere, non quis verum dicat. Id
enim tam dipranos cd, quam ipsa veritas. FEec qua? ab Atidotclc& Platone ponitur, turba cau-
laruiri.autnimiummuha.autnimium pauca comprehendit. Namh quocunque remoto quid
edici non poted, id causam indicant ede faciendi, pauca dixerunt, ponant inter causas tempus:
nihil hne tempore poted Eeri. ponant locum: E non fuerit vbi Eat aliquid, ne Eet quidem, po-
nant motummii sine hoc nec Et nec pentumlia Etic motu ats,nulla mutatio esf.Sed nos nunc p ti-
niam &generalem causam quatimus, h.ec Emplexesle debet. Nam & materia Emplex ed.Qua?-
Timus,quid sit causa: Rado faciens, id ed, Deus. I acnim qua? nunc retuli, non lunt multa* & En-
guhecaus^, sed ex vnapendent, ex ea qua? facit. Formam dicis causam cile: hanc imponit artifex
opeti. pars ed, non causa. Exemplar quoque non e d causa, led indrum en tum causa? neccssarium.
Sic neceilarium ed exemplar artiEci, quomodo scalprum, quomodo lima. Ene his procederears
non poted. non partes tamen ha?c at tis, aut causa: sunt. Propositum , inquit, attiEcis, propter
quod ad faciendum aliquid accedit causa est. vt Et cauda.non ed efhcienscauta,sed Eiperueniens.
Fda: autem innumerabiles dmt. nos decauEi quairimus generali. Illud vero non pro solitaipEs
sribtilitate dixerunt, totum mundum & consummatum opus causam ede. multum enim intered
inter opus & causam operis. Aut fer (ententianu: aut (quod facilius in eiusmodi rebus ed ) nega,
tibi liquere. & nosreuertiiube. Quid te, inquis, deletdat tempus inter ida conterere, qua: tibi
go nullum affc(dumeripiunt,uu'.'tam cupiditatem abiguntsEgo quidem priora illa ago ac tradfo,
quibus pacatur Deinde hunc mundum. Ne hoc quidem tempus,
vt exidimas, peido. In.a enim omnia E non concidantur , nec in hanc subtihtatem muMierg
I 3
animum meum Ene dignatione summa recipiam?Ego vero illos veneror, & tantis nominibus
semperasdirgo.
Er. Lxv. HESTFRNVAs diemdiuiEcum ma!avaletudine: antemeridianum illa tibivindi-
c luit: posmeridianum mihi cciEt. Itaque iedfione primum tenraui animum. Dtindecum hanc
recephDt, plus dii imperareausus Ium, immo permittere, aliquid icripsi, & quidem imeutius,
quam soleo, dum cum materia diErcili contendo , & vinci nolo : donec mteruenerunt amici, qui
nithi vim afferrent,-Sctanquam tegrutn intemperantem cocrcerenr.Inlocum dih sermoiucccEh: rit
ex quo eam partem ad te perferam,qutemhre ed:te arbitrum adegimus:plus negotij habes quam
exhtimas. Triplex causa cd,dicunt, vt (cis, Stoici noshi; duo eilcin rerum natura, ex quibus o-
^ J mniahant: causam & materiam. Materia lacetmers, res ad om nia parata, ccdatura, E nemo mo-
ueat. Causa autem, idedtatio, matcriamformat^&qnocunquevuitveriatiexdiavariaopera
producit. E de debet ergo vndc aliquid Eat .deinde a quo hat. boccausaeibdiud materia. Omnis
ars imitatio ednaturx: itaque quod de vniuerih dicebam , ad iuec transfer qua: ab homine faci-
enda Emt. Statua & materiam habuit, qua? pateretur artiEcium : &artihccm , qui materiat daret
funem. Ergo in datua materians suit, cauia artifex. Eadem condicio rerum omnium ed. exeo
condant quod Et, & ex eo quod facit. Stoicis placet vnam causam e(lc, id quod sacit. Causam /\-
ridoteles putat tribus modis dici. Prima, inquit, cauia cd ipsa materia , Ime qua nihil potedciH-
ci.Secunda,opifex.Tertia,forma, qu.it vnicuiquc operi imponitur, tanquam dat mr. Nam bru.c
A' idoteles Idos vocat. Quarta quoque, inquit, his accedi t, propositum totius operis. Quid sit
io hoc, aperiam. Aes prima datu^causacd: nunquam enim fasda edet, ndi fuissjtid ex quo ea fun-
deretur, ducereturuc. Secundacausa artifex cd: non pottnsletenim atsilludia habitum sdtuat fi-
gurari, nih acceEident perita? manus.Terria causa cd forma: neque enim datua ida Doryphoros
aubDiadumenos vocaretur, nihhatc illi diet impreda facies. Qu^arta causaed; faciendi propoE-
tumrnamnihhocfmslet, fatdanoncdct. Quidedpropodtums quodinuitanitartiheem, quod
ille secutus fecit. Vei pecu nia ed hoc, E venditurus fabricauit/vel gloria, E laboratu t in nomen:
vel religio , E donum templo parauit. Ergo & hate causa ed propter quam Et. An non putas inter
causas fadfioperis numerandum,quo remoto fidum non eslets His quintam Plato adneitexem-
plar, quam ipse Ideam vocat: hoc edenim ad quod respiciens artisex, id quod dedmabat, edicit.
Nihil autem adrem pertinet, vtrum foris habear exemplar, adquod referatoculos:anintus,
^ o quod Ehi ipE? concepit & posuit. Ha?c exemplaria rerum omnium Deus intra se habet, numeroD
que vmuersorum quae agenda dmt,& modos mentecompiexused.plenushisEgutised.quas
Piato Ideas appellat immortales, immutabiles, infatigabiles. Itaque homines quidem pereunt: i-
psaautem humanitas ad quam homo esfingitur, permanet,& hominibus laborantibus, intereu-
tibusiilland patitur. Qjinq; ergo causy Emt,vt Plato dicitdd ex quo,ida quo.id quo idad quod,
id ptoptet quod. NouisEme id quod ex his ed, tanquam in datua ( quia de hac loqui coepimus ^
id ex quo, aes cd Id a quo, artifex est: Id quo, forma ed, qua? aptatur illi: Id ad quod, exemplar ed,
quod imitaturis qui facit.- Id propter quod, facientis propohtum ed: Id quod ex tdts ed , iplasta-
tua.Htec omnia mundus quoque s vt ait Plato) habet. Faciens, hic Deus ed: cx quo 6t,ha?c mate-
ria ed: forma, ha?ced habitus, & ordo mundi quem videmus. Exemplar,scihcet ad quod Deus
hanc magnitudinem operis pulcherrimi fecit, propohtum, propter quod fecit. Qu teris, quid Ec
propositum, Deo? Bonitas, ita certe Plato ait. qua: Deo faciendimundumcaustfuir? bonus esf,
bona fecit; bono nullae ni udpaam boni inunda ed. Fecit itaque quam optimum potuit. Fer ergo
i odex s en ren tiam, & pronuntia, quis tibi verihmiHimu videatur dicere, non quis verum dicat. Id
enim tam dipranos cd, quam ipsa veritas. FEec qua? ab Atidotclc& Platone ponitur, turba cau-
laruiri.autnimiummuha.autnimium pauca comprehendit. Namh quocunque remoto quid
edici non poted, id causam indicant ede faciendi, pauca dixerunt, ponant inter causas tempus:
nihil hne tempore poted Eeri. ponant locum: E non fuerit vbi Eat aliquid, ne Eet quidem, po-
nant motummii sine hoc nec Et nec pentumlia Etic motu ats,nulla mutatio esf.Sed nos nunc p ti-
niam &generalem causam quatimus, h.ec Emplexesle debet. Nam & materia Emplex ed.Qua?-
Timus,quid sit causa: Rado faciens, id ed, Deus. I acnim qua? nunc retuli, non lunt multa* & En-
guhecaus^, sed ex vnapendent, ex ea qua? facit. Formam dicis causam cile: hanc imponit artifex
opeti. pars ed, non causa. Exemplar quoque non e d causa, led indrum en tum causa? neccssarium.
Sic neceilarium ed exemplar artiEci, quomodo scalprum, quomodo lima. Ene his procederears
non poted. non partes tamen ha?c at tis, aut causa: sunt. Propositum , inquit, attiEcis, propter
quod ad faciendum aliquid accedit causa est. vt Et cauda.non ed efhcienscauta,sed Eiperueniens.
Fda: autem innumerabiles dmt. nos decauEi quairimus generali. Illud vero non pro solitaipEs
sribtilitate dixerunt, totum mundum & consummatum opus causam ede. multum enim intered
inter opus & causam operis. Aut fer (ententianu: aut (quod facilius in eiusmodi rebus ed ) nega,
tibi liquere. & nosreuertiiube. Quid te, inquis, deletdat tempus inter ida conterere, qua: tibi
go nullum affc(dumeripiunt,uu'.'tam cupiditatem abiguntsEgo quidem priora illa ago ac tradfo,
quibus pacatur Deinde hunc mundum. Ne hoc quidem tempus,
vt exidimas, peido. In.a enim omnia E non concidantur , nec in hanc subtihtatem muMierg
I 3