DOI article:
Polanowska, Jolanta: Kazimierz Pochwalski, portrecista cesarza Franciszka Józefa I
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.49352#0394
380
Jolanta Polanowska
2. Akademia Sztuk Pięknych w Wiedniu. Karta pocztowa w zbiorach
Krzysztofa Pochwalskiego
2. The Academy of Fine Arts in Vienna. Picture postcardfrom the Krzysztof
Pochwalski Collection
cesarza i dworu1. Piszący o sztuce nadali mu miano nadwornego malarza cesarskiego1.
Sławę Kazimierza Pochwalskiego jako wybitnego portrecisty dworu wiedeńskiego utrwa-
lił w polskiej historii sztuki Feliks Kopera, pisząc o nim: „zdobywszy sobie sławę najzna-
komitszego portrecisty w Austrii, stał się niejako oficjalnym malarzem dworu i państw
centralnych”2 3 4. Miano „portrecisty cesarza” i „portrecisty dworu austriackiego” przylgnęło
do Pochwalskiego. Powtarzało je wiele prac, również i te wydawane współcześnie5. Po
stu latach i po zniszczeniach dwóch wojen światowych, niewiele wiadomo - poza legendą
- o tych, niegdyś tak cenionych wizerunkach, w tym także o portretach cesarza Franciszka
Józefa I6. Prace nad biogramem malarza do Słownika artystów polskich... pozwoliły zapo-
znać się z nie znanym dotąd materiałem, który wydaj e się zasługiwać na uwagę także,
jako przyczynek do badań nad recepcją polskiej sztuki w XIX wieku za granicą oraz nad
oficjalnym malarstwem dworskim belle epoąue.
Droga Pochwalskiego na dwór cesarski
Początki kariery malarskiej Kazimierza Pochwalskiego układały się w sposób ponie-
kąd typowy dla wielu współczesnych mu artystów: nauka w krakowskiej Szkole Sztuk
2 T. RUTKOWSKI, Kazimierz Pochwalski. „Sztuka” [Lwów] 1911, z. 6, s. 225.
3 Ibid, oraz H. PIĄTKOWSKI, Kazimierz Pochwalski. „Tygodnik Ilustrowany” 1911, półr. II, s. 846.
4 F. KOPERA, Dzieje malarstwa w Polsce. T. 3, Warszawa 1929; wg Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna,
Wydawnictwo „Gutenberga”. T. 12, Kruków [1929-1932], s. 303: Pochwalski był „nieoficjalnym malarzem dworu
cesarskiego”.
5 S. JORDANOWSKI, Pademecum malarstwa polskiego. New York 1988.
6 R. BIERNACKA, Kazimierz Pochwalski. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. 27. Wrocław 1983, wymienia dwa
portrety cesarza: z 1893 namalowany dla angielskiego ambasadora w Wiedniu i z 1896, zakupiony w tym roku przez
wiedeńską Modemen Galerie.
Jolanta Polanowska
2. Akademia Sztuk Pięknych w Wiedniu. Karta pocztowa w zbiorach
Krzysztofa Pochwalskiego
2. The Academy of Fine Arts in Vienna. Picture postcardfrom the Krzysztof
Pochwalski Collection
cesarza i dworu1. Piszący o sztuce nadali mu miano nadwornego malarza cesarskiego1.
Sławę Kazimierza Pochwalskiego jako wybitnego portrecisty dworu wiedeńskiego utrwa-
lił w polskiej historii sztuki Feliks Kopera, pisząc o nim: „zdobywszy sobie sławę najzna-
komitszego portrecisty w Austrii, stał się niejako oficjalnym malarzem dworu i państw
centralnych”2 3 4. Miano „portrecisty cesarza” i „portrecisty dworu austriackiego” przylgnęło
do Pochwalskiego. Powtarzało je wiele prac, również i te wydawane współcześnie5. Po
stu latach i po zniszczeniach dwóch wojen światowych, niewiele wiadomo - poza legendą
- o tych, niegdyś tak cenionych wizerunkach, w tym także o portretach cesarza Franciszka
Józefa I6. Prace nad biogramem malarza do Słownika artystów polskich... pozwoliły zapo-
znać się z nie znanym dotąd materiałem, który wydaj e się zasługiwać na uwagę także,
jako przyczynek do badań nad recepcją polskiej sztuki w XIX wieku za granicą oraz nad
oficjalnym malarstwem dworskim belle epoąue.
Droga Pochwalskiego na dwór cesarski
Początki kariery malarskiej Kazimierza Pochwalskiego układały się w sposób ponie-
kąd typowy dla wielu współczesnych mu artystów: nauka w krakowskiej Szkole Sztuk
2 T. RUTKOWSKI, Kazimierz Pochwalski. „Sztuka” [Lwów] 1911, z. 6, s. 225.
3 Ibid, oraz H. PIĄTKOWSKI, Kazimierz Pochwalski. „Tygodnik Ilustrowany” 1911, półr. II, s. 846.
4 F. KOPERA, Dzieje malarstwa w Polsce. T. 3, Warszawa 1929; wg Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna,
Wydawnictwo „Gutenberga”. T. 12, Kruków [1929-1932], s. 303: Pochwalski był „nieoficjalnym malarzem dworu
cesarskiego”.
5 S. JORDANOWSKI, Pademecum malarstwa polskiego. New York 1988.
6 R. BIERNACKA, Kazimierz Pochwalski. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. 27. Wrocław 1983, wymienia dwa
portrety cesarza: z 1893 namalowany dla angielskiego ambasadora w Wiedniu i z 1896, zakupiony w tym roku przez
wiedeńską Modemen Galerie.