Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (61.1999)

507

MARIA GLIŃSKA, KRYSTYNA KROMAN
Szczecin

Kultura i sztuka Szczecina 1800-1945
Seminarium naukowe Szczecińskiego Oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki,
Szczecin 1998

W dniach 16-17 października 1998 roku
odbyło się w Szczecinie seminarium na-
ukowe, zorganizowane przez Szczeciń-
ski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, po-
święcone kulturze i sztuce Szczecina od początku
XIX wieku do końca II wojny światowej, a więc okre-
sowi, w którym nastąpił gwałtowny rozwój miasta i
zachodziły znaczne zmiany jego struktury społecznej.
Współorganizatorami byli: Urząd Miasta Szcze-
cina Muzeum Narodowe w Szczecinie, Biuro Doku-
mentacji Zabytków, Uniwersytet Szczeciński;
w sfinansowaniu seminarium oraz przygotowanego
do druku tomu materiałów partycypował poza
wymienionymi - Euroregion POMERANIA z Fundu-
szami Unii Europejskiej.
Obrady odbywały się w Pomorskim Centrum
Edukacji - Pałacu Młodzieży, mieszczącym się
w dawnej rezydencji przemysłowca Lentza, wznie-
sionej w stylu neobarokowym w końcu XIX stulecia.
Szczególny nastrój miejsca wprowadzał w atmosfe-
rę czasu omawianego w referatach. Maciej Słomiński,
autor ostatnio wydanej monografii pałacu, oprowa-
dził uczestników konferencji po tej niezwykle inte-
resującej budowli.
W obradach uczestniczyło około 75 osób - byli
to historycy sztuki z Uniwersytetu Ernst-Moritz
Arndt w Greifswaldzie oraz szczecińscy historycy
i historycy sztuki, archeolodzy, architekci, konser-
watorzy, poloniści, pracownicy uczelni wyższych,
Muzeum Narodowego i instytucji odpowiedzialnych
za ochronę dóbr kultury. Należy żałować, że semina-
rium nie spotkało się z zainteresowaniem ze strony
młodzieży akademickiej.
Obrady otworzyła Prezes Szczecińskiego Od-
działu SHS mgr Maria Glińska, która nakreśliła tło
historyczne miasta i jego osiągnięcia kulturalne
w omawianym okresie. Stwierdziła, że mimo póź-
niejszych katastrofalnych zniszczeń był to czas

decydujący dla dzisiejszego oblicza miasta, czas
w którym żyli w Szczecinie wybitni kupcy i prze-
mysłowcy o zamiłowaniach artystycznych i pasjach
kolekcjonerskich. Wymieniła postaci szczególnie
zasłużone, m.in.: braci Dohmów - kolekcjonerów
Kuglera - historyka sztuki i Lemckego - konserwa-
tora zabytków.
Prof. Zofia Ostrowska-Kębłowska z Uniwersyte-
tu Wrocławskiego w referacie wprowadzającym
mówiła o ideologii sztuki XIX stulecia, o podłożu
politycznym i filozoficznym historyzmu, przedsta-
wiła aktualny stan badań teorii sztuki tego czasu.
Pozostałe wystąpienia skoncentrowały się na
czterech grupach zagadnień:
1. założenia przestrzenne, architektura i detal ar-
chitektoniczny.
2. początki ochrony konserwatorskiej i dawne
regulacje prawne w tej dziedzinie.
3. sztuki plastyczne — malarstwo i rzemiosło ar-
tystyczne.
4. tendencje panujące w sztuce pomorskiej, teo-
retycy sztuki i osoby zasłużone dla życia kulturalne-
go Szczecina.
W pierwszej grupie znalazło się najwięcej refe-
ratów. Jako pierwszy zabrał głos Maciej Słomiński,
ukazując poprzez bogaty materiał ilustracyjny Prze-
miany w zabudowie szczecińskiego Starego Miasta
w XIX i początkach XX wieku. Następnie Bogdana
Kozińska mówiła o założeniach przestrzennych osie-
dla Pogodno. Zanalizowała podłoże przemian urbani-
stycznych, które doprowadziły do przeobrażenia
podmiejskich wiosek w dzielnice willowe, zgodnie
z ideami miasta-ogrodu, lansowanymi przez Herman-
na Muthesiusa (wykonującego projekty także dla
Szczecina). Autorka przedstawiła zabudowę dzielni-
cy do lat 30. XX wieku. Kazimiera Kalita-Skwirzyli-
ska nakreśliła obraz architektury sakralnej Szczecina
w XIX stuleciu prezentując ponad 20 świątyń i kaplic