DOI Artikel:
Jakubowska, Agata: "I po co ten feminizm?": o feministycznej historii sztuki
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49352#0307
293
AGATA JAKUBOWSKA
Poznań, Instytut Historii Sztuki UAM
„I po co ten feminizm? ”
O feministycznej historii sztuki
Trudno zaprzeczyć, że feminizm stał się w ciągu ostatnich lat niezwykle istotnym
elementem współczesnej nauki. Interwencje podejmowane przez jego przedstawi-
cielki we wszystkich dziedzinach myśli (także histrii sztuki) ciągle jednak budzą
wiele kontrowersji, które najczęściej wynikają z całkowitego niezrozumienia przesłanek
i celów nimi kierujących. Niechęć, którą wzbudza samo słowo „feminizm” powstrzymuje
wielu historyków sztuki przed zapoznaniem się, zrozumieniem i być może wykorzysta-
niem w swojej pracy ich dorobku. W zamian najczęściej pada pytanie: „I po co ten femi-
nizm?”
W tekście tym postaram się dać na nie odpowiedź. Śledząc rozwój feministycznej hi-
storii sztuki przedstawię cele, jakie stawiały sobie jej przedstawicielki. Pokażę na kilku
przykładach na czym owe feministyczne działania (interpretacje) polegają i jakich sfer
historii sztuki dotyczą. Wskażę na związki między mmi a nie budzącymi takich sprzeci-
wów poststrukturalistami.
Czy to rozwiąże wątpliwości? Nie musi, bo i same feministki je mają, poszukując cią-
gle najlepszego sposobu uprawiania nauki, która nie byłaby „ślepa” na płeć, bo to o to - by
uchylić już teraz rąbka tajemnicy — w tym wszystkim chodzi.
W poszukiwaniu artystek - początki
O istnieniu feministycznej historii sztuki, albo przynajmniej jej zalążków można mó-
wić od początku lat 70. Wtedy to bowiem zainspirowane ruchem społecznym feministki
zajmujące się historią sztuki spojrzały na nią krytycznym okiem i postawiły kilka kluczo-
wych, z ich punktu widzenia, pytań.
Najważniejsze z nich brzmiało: dlaczego nie było wielkich artystek1. Zapoczątkowało
ono serię działań, poprzez które starano się odpowiedzieć na to pytanie, równocześnie
dokonując przeglądu historii sztuki i poszukując kobiet, które jednak sztukę tworzyły.
Feministyczne przedstawicielki dyscypliny wierzyły bowiem, że mimo wielu przeciwności
1 Pytanie to jest tytułem artykułu Lindy Nochlin z 1971 roku, uważanego za zapoczątkowujący feministyczny nurt
w historii sztuki. L. NOCHLIN, Why Have There. Been No Great Women Artists. “Art News” 69, Styczeń 1971,
ss. 22-39, 67-71.
AGATA JAKUBOWSKA
Poznań, Instytut Historii Sztuki UAM
„I po co ten feminizm? ”
O feministycznej historii sztuki
Trudno zaprzeczyć, że feminizm stał się w ciągu ostatnich lat niezwykle istotnym
elementem współczesnej nauki. Interwencje podejmowane przez jego przedstawi-
cielki we wszystkich dziedzinach myśli (także histrii sztuki) ciągle jednak budzą
wiele kontrowersji, które najczęściej wynikają z całkowitego niezrozumienia przesłanek
i celów nimi kierujących. Niechęć, którą wzbudza samo słowo „feminizm” powstrzymuje
wielu historyków sztuki przed zapoznaniem się, zrozumieniem i być może wykorzysta-
niem w swojej pracy ich dorobku. W zamian najczęściej pada pytanie: „I po co ten femi-
nizm?”
W tekście tym postaram się dać na nie odpowiedź. Śledząc rozwój feministycznej hi-
storii sztuki przedstawię cele, jakie stawiały sobie jej przedstawicielki. Pokażę na kilku
przykładach na czym owe feministyczne działania (interpretacje) polegają i jakich sfer
historii sztuki dotyczą. Wskażę na związki między mmi a nie budzącymi takich sprzeci-
wów poststrukturalistami.
Czy to rozwiąże wątpliwości? Nie musi, bo i same feministki je mają, poszukując cią-
gle najlepszego sposobu uprawiania nauki, która nie byłaby „ślepa” na płeć, bo to o to - by
uchylić już teraz rąbka tajemnicy — w tym wszystkim chodzi.
W poszukiwaniu artystek - początki
O istnieniu feministycznej historii sztuki, albo przynajmniej jej zalążków można mó-
wić od początku lat 70. Wtedy to bowiem zainspirowane ruchem społecznym feministki
zajmujące się historią sztuki spojrzały na nią krytycznym okiem i postawiły kilka kluczo-
wych, z ich punktu widzenia, pytań.
Najważniejsze z nich brzmiało: dlaczego nie było wielkich artystek1. Zapoczątkowało
ono serię działań, poprzez które starano się odpowiedzieć na to pytanie, równocześnie
dokonując przeglądu historii sztuki i poszukując kobiet, które jednak sztukę tworzyły.
Feministyczne przedstawicielki dyscypliny wierzyły bowiem, że mimo wielu przeciwności
1 Pytanie to jest tytułem artykułu Lindy Nochlin z 1971 roku, uważanego za zapoczątkowujący feministyczny nurt
w historii sztuki. L. NOCHLIN, Why Have There. Been No Great Women Artists. “Art News” 69, Styczeń 1971,
ss. 22-39, 67-71.