DOI Artikel:
Poprzęcka, Maria: [Rezension von: Polacy na Biennale Sztuki w Wenecji]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.49352#0505
491
MARIA POPRZĘCKA
Warszawa, Istytut Historii Sztuki UW
Polacy na Biennale Sztuki w Wenecji*
Wenecka Biennale — Międzynarodowa Wy-
stawa Sztuki Współczesnej - jest najstar-
szą z odbywających się imprez poświęco-
nych aktualnym poczynaniom w dziedzinie sztuk
wizualnych. W 1995 roku obchodzono stulecie jej
istnienia. Setna rocznica przyniosła szereg ważnych
publikacji, dotyczących zarówno historii samej in-
stytucji Biennale, jak opracowań szczegółowych,
poświęconych wystawom, uczestnictwu państw i ar-
tystów. Polski udział w weneckiej imprezie został
w nich zaznaczony w minimalnym stopniu. Tymcza-
sem Polacy uczestniczyli w niej niemal nieprzerwanie
od 1897 do 1999 roku. Polską obecność w Wenecji
rozpoczyna Dirce chrześcijańska Henryka Siemi-
radzkiego, a kończy - j ak na razie - Łaźnia męska Ka-
tarzyny Kozyry.
Książka Joanny Sosnowskiej Polacy na Bienna-
le Sztuki w Wenecji 1895-1999 jest pierwszym
przedstawieniem polskiego udziału w Biennale. Jest
on znaczny. Polska reprezentacja brała udział
w Biennale 36 razy, oprócz tego poszczególni arty-
ści wystawiali w latach, kiedy nie występowaliśmy
grupowo. W sumie można się doliczyć aż 239 pol-
skich uczestników. Jest więc ta książka opracowa-
niem bardzo szczególnego i ważnego rozdziału in-
stytucjonalnego życia sztuki polskiej ostatniego
stulecia. Ale nie tylko. „Historia Międzynarodowe-
go Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji - pisze
Autorka we wstępie - jest odbiciem historii sztuki
XX wieku, lecz obraz ten widzimy w krzywym
zwierciadle, a właściwie w wielu zwierciadłach, ja-
kie tworzył pozaartystyczny kontekst odmienny dla
każdego z uczestniczących państw”. Jest to więc tak-
że odbicie historii sztuki polskiej XX wieku, zoba-
czone w kontekście weneckiej imprezy, kontekście
w znacznej mierze pozaartystycznym. Ale nie tylko
dlatego jest to pozycja wyjątkowa na tle tego, co się
u nas o XX-wiecznej sztuce polskiej pisze.
Nie ma potrzeby przypominać tu sporów meto-
dologicznych, toczonych na temat sposobów upra-
wiania historii sztuki tego wieku, zwłaszcza historii
sztuki najnowszej. Sam charakter tej sztuki sprawia,
że często nieprzydatny zdaje się cały aparat pojęcio-
wy tradycyjnej historii sztuki, nieadekwatne jej
metody, bezużyteczny warsztat. To przekonanie jest
zresztą od dawna źródłem wielu niepokojów, ale
i innowacji badawczych. Istnieje wszakże i inny po-
gląd - iż historia sztuki, zmylona odmiennością sztu-
ki współczesnej, nie wykorzystała tu w pełni swoich
wypróbowanych metod. Książka Joanny Sosnow-
skiej zdaje się za nim przemawiać.
Jest to bowiem opracowanie w znacznej mierze
oparte o tradycyjne badania archiwalne. Autorka -
pracownik Zbiorów Specjalnych Instytutu Sztuki
PAN - potrafiła docenić walor dokumentów. Tylko
tytułem przykładu powiedzmy, że w zasięgu jej kwe-
rendy znalazły się Archiwa Akt Nowych (w tym
archiwa Ministerstwa Kultury i Sztuki, również taj-
ne, archiwa KC PZPR), archiwa samego Minister-
stwa Kultury i Sztuki, Galerii Sztuki Współczesnej
Zachęta, Zbiory Specjalne Instytutu Sztuki
(w tym zarówno archiwa przedwojennego Instytutu
* J. SOSNOWSKA, Polacy na Biennale Sztuki w Wenecji
1895-1999. Warszawa, IS PAN 1999.
MARIA POPRZĘCKA
Warszawa, Istytut Historii Sztuki UW
Polacy na Biennale Sztuki w Wenecji*
Wenecka Biennale — Międzynarodowa Wy-
stawa Sztuki Współczesnej - jest najstar-
szą z odbywających się imprez poświęco-
nych aktualnym poczynaniom w dziedzinie sztuk
wizualnych. W 1995 roku obchodzono stulecie jej
istnienia. Setna rocznica przyniosła szereg ważnych
publikacji, dotyczących zarówno historii samej in-
stytucji Biennale, jak opracowań szczegółowych,
poświęconych wystawom, uczestnictwu państw i ar-
tystów. Polski udział w weneckiej imprezie został
w nich zaznaczony w minimalnym stopniu. Tymcza-
sem Polacy uczestniczyli w niej niemal nieprzerwanie
od 1897 do 1999 roku. Polską obecność w Wenecji
rozpoczyna Dirce chrześcijańska Henryka Siemi-
radzkiego, a kończy - j ak na razie - Łaźnia męska Ka-
tarzyny Kozyry.
Książka Joanny Sosnowskiej Polacy na Bienna-
le Sztuki w Wenecji 1895-1999 jest pierwszym
przedstawieniem polskiego udziału w Biennale. Jest
on znaczny. Polska reprezentacja brała udział
w Biennale 36 razy, oprócz tego poszczególni arty-
ści wystawiali w latach, kiedy nie występowaliśmy
grupowo. W sumie można się doliczyć aż 239 pol-
skich uczestników. Jest więc ta książka opracowa-
niem bardzo szczególnego i ważnego rozdziału in-
stytucjonalnego życia sztuki polskiej ostatniego
stulecia. Ale nie tylko. „Historia Międzynarodowe-
go Biennale Sztuki Współczesnej w Wenecji - pisze
Autorka we wstępie - jest odbiciem historii sztuki
XX wieku, lecz obraz ten widzimy w krzywym
zwierciadle, a właściwie w wielu zwierciadłach, ja-
kie tworzył pozaartystyczny kontekst odmienny dla
każdego z uczestniczących państw”. Jest to więc tak-
że odbicie historii sztuki polskiej XX wieku, zoba-
czone w kontekście weneckiej imprezy, kontekście
w znacznej mierze pozaartystycznym. Ale nie tylko
dlatego jest to pozycja wyjątkowa na tle tego, co się
u nas o XX-wiecznej sztuce polskiej pisze.
Nie ma potrzeby przypominać tu sporów meto-
dologicznych, toczonych na temat sposobów upra-
wiania historii sztuki tego wieku, zwłaszcza historii
sztuki najnowszej. Sam charakter tej sztuki sprawia,
że często nieprzydatny zdaje się cały aparat pojęcio-
wy tradycyjnej historii sztuki, nieadekwatne jej
metody, bezużyteczny warsztat. To przekonanie jest
zresztą od dawna źródłem wielu niepokojów, ale
i innowacji badawczych. Istnieje wszakże i inny po-
gląd - iż historia sztuki, zmylona odmiennością sztu-
ki współczesnej, nie wykorzystała tu w pełni swoich
wypróbowanych metod. Książka Joanny Sosnow-
skiej zdaje się za nim przemawiać.
Jest to bowiem opracowanie w znacznej mierze
oparte o tradycyjne badania archiwalne. Autorka -
pracownik Zbiorów Specjalnych Instytutu Sztuki
PAN - potrafiła docenić walor dokumentów. Tylko
tytułem przykładu powiedzmy, że w zasięgu jej kwe-
rendy znalazły się Archiwa Akt Nowych (w tym
archiwa Ministerstwa Kultury i Sztuki, również taj-
ne, archiwa KC PZPR), archiwa samego Minister-
stwa Kultury i Sztuki, Galerii Sztuki Współczesnej
Zachęta, Zbiory Specjalne Instytutu Sztuki
(w tym zarówno archiwa przedwojennego Instytutu
* J. SOSNOWSKA, Polacy na Biennale Sztuki w Wenecji
1895-1999. Warszawa, IS PAN 1999.